پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
ویتامین B12 نقش حیاتی در حفظ سلامت سلول‌های عصبی، تولید گلبول‌های قرمز و سنتز DNA ایفا می‌کند. با این حال، این ماده مغذی ضروری توسط بدن به طور طبیعی تولید نمی‌شود، و بسیاری از افراد—به‌ویژه کسانی که رژیم‌های گیاه‌خواری یا وگان دارند—در معرض کمبود آن قرار دارند. در حالی که کمبود ویتامین B12 می‌تواند جنبه‌های مختلفی از سلامت را تحت تأثیر قرار دهد، برخی از واضح‌ترین نشانه‌ها ممکن است روی پوست ظاهر شوند.
به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ شناخت این علائم پوستی می‌تواند به شناسایی زودهنگام کمبود ویتامین B12 کمک کرده و اقدامات لازم برای بهبود سلامت پوست و بدن انجام شود. برای کسب اطلاعات بیشتر، ما با دکتر سانجیو گولاتی، متخصص پوست از بیمارستان شاردا (نویدا)، گفت‌وگو کردیم. در ادامه، نکات مهمی که او مطرح کرده است را می‌خوانید:
چرا ویتامین B12 برای سلامت پوست اهمیت دارد؟
دکتر گولاتی توضیح می‌دهد: «ویتامین B12 برای تولید و ترمیم سلول‌ها ضروری است. به زبان ساده‌تر، این ویتامین نقش کلیدی در بازسازی پوست دارد.» علاوه بر این، ویتامین B12 به حفظ سطح سالم ملانین کمک می‌کند؛ ملانین رنگدانه‌ای است که از پوست در برابر آسیب‌ها محافظت می‌کند.
هنگامی که سطح ویتامین B12 پایین باشد، توانایی بدن برای حفظ سلامت پوست کاهش می‌یابد و علائم مشهودی ظاهر می‌شوند که می‌توانند نشان‌دهنده کمبود این ویتامین باشند.
علائم پوستی کمبود ویتامین B12
1. پوست رنگ‌پریده یا زرد
یکی از شایع‌ترین علائم پوستی کمبود ویتامین B12، رنگ‌پریدگی یا زردی خفیف پوست است. این وضعیت به دلیل نقش ویتامین B12 در تولید گلبول‌های قرمز ایجاد می‌شود.
دکتر گولاتی می‌گوید: «بدون ویتامین B12 کافی، بدن نمی‌تواند گلبول‌های قرمز سالم به میزان کافی تولید کند، که این امر به شرایطی به نام کم‌خونی مگالوبلاستیک منجر می‌شود. زردی پوست نیز ناشی از تجزیه این گلبول‌های قرمز نابالغ است که منجر به آزاد شدن ماده‌ای به نام بیلی‌روبین می‌شود.» تجمع بیلی‌روبین در بدن باعث ایجاد رنگ زرد در پوست می‌شود.
2. تیره شدن پوست (هایپرپیگمنتیشن)
هایپرپیگمنتیشن، یا ایجاد لکه‌های تیره روی پوست، یکی دیگر از علائم مرتبط با کمبود ویتامین B12 است. اگرچه این حالت کمتر شایع است، اما در برخی موارد، مطالعات نشان داده‌اند که افرادی با سطح پایین B12 دچار تیرگی پوست، به‌ویژه در نواحی‌ای مانند دست‌ها، بند انگشتان و سایر قسمت‌های در معرض دید می‌شوند. این تغییر رنگ به تغییرات ملانین مرتبط با کمبود ویتامین B12 نسبت داده می‌شود. خوشبختانه، این لکه‌های تیره معمولاً پس از برطرف شدن کمبود، از بین می‌روند.
3. لکه‌های سفید شبیه ویتیلیگو
در برخی موارد، کمبود ویتامین B12 می‌تواند منجر به ظاهر شدن لکه‌های سفید شبیه ویتیلیگو (پیسی) روی پوست شود. این لکه‌ها به دلیل کاهش تولید ملانین رخ می‌دهند که احتمالاً به علت کاهش سطح B12 در بدن است. نتیجه آن، ایجاد ظاهری ناهموار در نواحی‌ای مانند صورت یا دست‌هاست. البته این علامت نادر بوده و بیشتر در موارد کمبود شدید مشاهده می‌شود.
4. خشکی و پوسته‌پوسته شدن پوست همراه با خارش
ویتامین B12 برای حفظ رطوبت و آبرسانی پوست نیز ضروری است. کمبود این ویتامین می‌تواند منجر به خشکی، پوسته‌پوسته شدن و در برخی موارد خارش پوست شود. این خشکی گاهی اوقات به التهاب پوستی یا درماتیت منجر می‌شود. از آنجایی که ویتامین B12 در ترمیم سلول‌های پوستی نقش دارد، کمبود آن می‌تواند فرایند ترمیم را کند کرده و پوست را در برابر تحریکات، التهاب و ترک‌خوردگی آسیب‌پذیرتر کند.
5. زخم‌های دهانی و التهاب زبان (گلوسیت)
اگرچه این موارد مستقیماً به عنوان علائم پوستی در نظر گرفته نمی‌شوند، اما زخم‌های دهانی و تورم و التهاب زبان (گلوسیت) از نشانه‌های قوی کمبود ویتامین B12 هستند. گلوسیت می‌تواند با درد، قرمزی و تورم همراه باشد و اغلب با احساس سوزش در زبان همراه است. زخم‌های دهانی و زبان قرمز و دردناک نیز از علائم قابل مشاهده این کمبود هستند و در افرادی با سطوح پایین ویتامین B12 بسیار رایج‌اند.
چه کسانی در معرض کمبود ویتامین B12 هستند؟
به گفته دکتر گولاتی، برخی گروه‌های خاص بیشتر در معرض کمبود ویتامین B12 قرار دارند:
• افراد گیاه‌خوار و وگان: ویتامین B12 عمدتاً در محصولات حیوانی مانند گوشت، ماهی، تخم‌مرغ و لبنیات یافت می‌شود.
• افراد مسن: با افزایش سن، جذب ویتامین B12 کاهش می‌یابد.
• افرادی با اختلالات گوارشی: بیماری‌هایی مانند کرون و سلیاک می‌توانند جذب مواد مغذی را مختل کنند.
• افرادی که برخی داروها را مصرف می‌کنند: داروهایی مانند مهارکننده‌های پمپ پروتون (برای ریفلاکس اسید معده) یا متفورمین (برای دیابت) می‌توانند توانایی معده در جذب ویتامین B12 را کاهش دهند.
چگونه می‌توان کمبود ویتامین B12 را برطرف کرد؟
اگر به کمبود ویتامین B12 مشکوک هستید، ضروری است که با یک پزشک مشورت کنید. او می‌تواند سطح ویتامین B12 را آزمایش کرده و در صورت لزوم دوز مناسب مکمل‌ها یا تزریق‌ها را تجویز کند.
در بیشتر موارد، سطح ویتامین B12 را می‌توان از طریق تغییرات رژیم غذایی، مکمل‌ها یا تزریقات بهبود بخشید، به‌ویژه اگر کمبود زود تشخیص داده شود.
با دقت به علائم پوستی و آگاهی از آنچه باید دنبال کنید، می‌توانید اولین قدم‌ها را برای رفع کمبود و حفظ سلامت و شادابی پوست خود بردارید.