پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : امیر تیبون در هاآرتص نوشت: در حالی که ولیعهد عربستان اسرائیل را به نسل‌کشی متهم کرده و خواستار شناسایی کامل دولت فلسطین شده است، وزیر تندرو کابینه نتانیاهو، بتزالل اسموتریچ برای ضمیمه سازی آماده می‌شود. آیا دولت ترامپ می‌تواند در این شرایط باز هم برای عادی‌سازی روابط فشار آورد؟
به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب امده است: دو اظهارنظر عمومی که روز دوشنبه بعدازظهر در دو گوشه مختلف خاورمیانه انجام شد، به بهترین شکل می تواند شکست سیاست رئیس‌جمهور آمریکا، جو بایدن در منطقه و چالش پیش‌روی جانشینش، دونالد ترامپ را که در طی کمتر از دو ماه آینده قدرت را در دست خواهد گرفت نشان می‌دهد.
در ریاض، رهبران ده‌ها کشور عربی و اسلامی برای برگزاری یک نشست اضطراری درباره جنگ غزه و لبنان گرد هم آمدند. همین که عربستان سعودی میزبان این نشست شده، قابل توجه است: این کشور که سودای رهبری کل جهان عرب و اسلام را دارد، اغلب توسط مقامات اسرائیلی و آمریکایی به‌عنوان دولتی که تنها در کلام به رنج فلسطینی‌ها اعتنا دارد و آماده است آن‌ها را برای یک توافق عادی‌سازی تاریخی با اسرائیل که با منافع قابل‌توجهی برای ایالات متحده همراه است قربانی کند، توصیف شده است.
این توصیف ممکن بود در مقطعی صحت داشته باشد. تنها بیش از یک سال پیش بود که محمد بن سلمان، ولیعهد قدرتمند عربستان علنا اعلام کرد هر روزی که می‌گذرد کشورش به چنین توافقی با ایالات متحده و اسرائیل نزدیک‌تر می‌شود و اینکه فلسطینی‌ها باید به بهبودهای مادی در کیفیت زندگی‌شان راضی شوند – بن سلمان اساسا با این سخنان فلسطینی ها را زیر چرخ‌های عادی‌سازی رها کرد و به مبارزه‌شان برای استقلال آسیب جبران‌ناپذیری وارد نمود.
با نگاهی به کنفرانس این هفته در ریاض می‌بینید که منطقه چگونه در طی یک سال گذشته به دلیل جنگ‌های اسرائیل در غزه و لبنان تغییر کرده است.
همین بن سلمان یک سخنرانی تند ایراد کرد که در آن اسرائیل را به نسل‌کشی در غزه متهم نمود؛ از دولت اسرائیلی به خاطر تضعیف و بی‌ثبات‌کردن تشکیلات خودگردان فلسطین انتقاد کرد؛ خواستار پذیرش فلسطین به عنوان یک عضو کامل و با حقوق برابر در سازمان ملل متحد شد؛ و حملات اسرائیل علیه ایران را محکوم کرد.
علی‌رغم محتوا و لحن تند آن این اظهارات نباید به‌عنوان کنار گذاشتن پروژه عادی‌سازی روابط با اسرائیل در نظر گرفته شود. برعکس، دیپلمات‌های عرب و غربی که با دولت عربستان ارتباط نزدیکی دارند به هاآرتص گفتند که محمد بن سلمان در حال ابراز نارضایتی فزاینده خود از دولت نتانیاهو در اسرائیل است، دقیقاً به این خاطر که این دولت عادی‌سازی را چنین دشوار کرده است.
یک دیپلمات مطلع توضیح داد: «بن سلمان آماده بود تا مسیر طولانی‌ای را به سوی اسرائیل برای داشتن این توافق عادی سازی طی کند. اما نتانیاهو و عناصر افراطی ائتلافش به قدری افراطی و بی‌منطق عمل کرده‌اند که او احساس می‌کند چیزی برای کار با آن‌ها ندارد.»
برای درک منبع نارضایتی سعودی‌ها، کافی است نگاهی به اظهارنظر عمومی دیگری داشته باشیم که روز دوشنبه در بیت المقدس توسط وزیر دارایی اسرائیل، بتزالل اسموتریچ مطرح شد. اسموتریچ در راهروهای کنست اسرائیل در مقابل دوربین‌ها اعلام کرد که با توجه به پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، سال ۲۰۲۵ «سال الحاق اسرائیل» خواهد بود.
برنامه او این است که رسما کرانه باختری اشغالی را به اسرائیل ملحق کند، و این قلمرو مورد مناقشه را به بخشی رسمی از اسرائیل تبدیل نماید– البته بدون اعطای شهروندی یا حقوق برابر به میلیون‌ها فلسطینی که در آنجا زندگی می‌کنند.
و البته موضوع فقط کرانه باختری نیست. اسموتریچ همچنین به دولت اسرائیل فشار می‌آورد تا به ساخت و ساز شهرک‌های جدید در قسمت شمالی نوار غزه یعنی مناطقی که ارتش اسرائیل صدها هزار فلسطینی را از آنجا تخلیه کرده بپردازد.
حزب او، که در نظرسنجی‌ها در حال سقوط است اما هنوز موقعیت قوی‌ای در داخل ائتلاف کنونی نتانیاهو دارد، تلاشی برای پنهان‌کردن این طرح نمی کند، طرحی که از سوی هیچ‌کدام از متحدان اسرائیل در خارج حمایت نمی‌شود.
نتانیاهو در برابر افراط‌گرایی آن‌ها سکوت کرده است، چرا که برای مواجهه با اسموتریچ بیش از حد ضعیف و ترسو است، زیرا رویارویی با اسموتریچ می تواند دولت او را سرنگون کند.
تقابل میان ریاض، جایی که در آن محمد بن سلمان ناامید از افراط‌گرایی اسرائیل سخن گفته و در کنار رهبران عرب و مسلمان قرار گرفته است و بیت المقدس، جایی که در آن اسموتریچ افراطی برنامه‌هایش را برای طولانی کردن جنگ غزه و گسترش مناقشه آماده می‌کند، داستان غم‌انگیزی را درباره شکست دولت بایدن در خاورمیانه روایت می‌کند. عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان سعودی، که بر اساس توافق‌نامه‌های ابراهیم 2020 بنا شده بود، هدف اصلی سیاست بایدن در منطقه بود و برای لحظه‌ای کوتاه در سال 2023 حتی به نظر می‌رسید این امر امکان پذیر است. اما امروز، آن هدف دورتر از همیشه به نظر می رسد است.
ترامپ نیز خواهان توافق با عربستان سعودی است و آن را به عنوان ادامه مستقیم سیاست‌های دولت قبلی خود می‌بیند. مشاور و داماد نزدیک او، جرد کوشنر در حال کار بر روی این طرح است. اما برای موفقیت، ابتدا باید شکاف رو به گسترش میان اسرائیل و جهان عرب را حل کنند – حتی با بخش‌های دوستانه‌تر آن، مانند عربستان سعودی.
بدون جدایی واضح از افراط‌گرایی ائتلاف کنونی نتانیاهو و بدون به فراموشی سپردن مقوله الحاق، ، فارغ از برنامه‌های آرمان‌گرایانه دولت آینده ترامپ عادی‌سازی روابط با عربستان سعودی ممکن نخواهد بود.