آینده شغلی در سایه مدل‌های زبانی هوش مصنوعی؛ آیا جایگزینی انسان‌ها آغاز شده است؟

 

مدل‌های زبانی بزرگ (LLMs) مانند ChatGPT و Bard در چند سال اخیر نه تنها توانسته‌اند جایگاه خود را در صنایع مختلف پیدا کنند، بلکه مباحث جدی درباره آینده مشاغل را نیز به همراه آورده‌اند. طبق گزارش اخیر مؤسسه جهانی مک‌کینزی، اتوماسیون و هوش مصنوعی ممکن است تا سال 2030 حدود 400 تا 800 میلیون شغل را در سراسر جهان تغییر یا جایگزین کند. این تحولات به‌ویژه در مشاغلی که بر پردازش اطلاعات یا وظایف روتین تمرکز دارند، شدیدتر خواهد بود.

 

کدام مشاغل در خط مقدم تغییرات‌اند؟

 

گزارش مجمع جهانی اقتصاد نشان می‌دهد که تا سال 2025، نزدیک به 40 درصد از کارمندان ممکن است نیاز به بازآموزی داشته باشند. مشاغلی در زمینه پشتیبانی مشتری، ویرایش و تولید محتوا، و حتی بخش‌هایی از مشاغل مالی، به‌ویژه تحت تاثیر مدل‌های زبانی و ابزارهای خودکار تولید محتوا قرار گرفته‌اند. در حقیقت، پیش‌بینی می‌شود تا سال 2027، تنها در آمریکا بیش از 10 درصد از مشاغل سنتی در زمینه‌های نوشتاری و پشتیبانی مشتری دچار تغییرات اساسی شوند.

 

رشد فرصت‌های جدید؛ هوش مصنوعی به عنوان نیروی محرکه اقتصادی

 

در عین حال که برخی شغل‌ها در حال تغییر یا ناپدید شدن هستند، فرصت‌های تازه‌ای نیز در حال ظهورند. گزارش LinkedIn در سال 2023 نشان داد که مشاغل مربوط به تحلیل داده، مدیریت پروژه و توسعه هوش مصنوعی در سه سال اخیر با نرخ رشد بیش از 30 درصد روبرو بوده‌اند. این رشد نشان می‌دهد که با گسترش فناوری‌های هوش مصنوعی، نیاز به مهارت‌های جدید از جمله دانش فنی و استراتژی‌های نوین افزایش یافته است.

 

مسئولیت اجتماعی و نقش سیاست‌گذاری

 

همراه با این تغییرات، بحث قانون‌گذاری نیز به میان آمده است. اتحادیه اروپا و برخی کشورهای آسیایی در حال تدوین قوانین جدیدی هستند که از جمله می‌توان به قوانین مرتبط با شفافیت و استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی اشاره کرد. هدف این قوانین، جلوگیری از سوگیری در الگوریتم‌ها و محافظت از حقوق نیروی کار است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که آموزش مهارت‌های جدید در سطح ملی و سیاست‌های حمایتی می‌تواند از تغییرات ناگهانی و تاثیرات منفی اجتماعی جلوگیری کند.

 

جمع‌بندی: آینده‌ای پویا و متغیر به طور کلی، پیش‌بینی می‌شود که تا دهه 2030، بازار کار جهانی با تاثیرات عمده هوش مصنوعی و اتوماسیون به یک تغییر بنیادی برسد. آمارهای جهانی نشان می‌دهد که با استفاده هوشمندانه از این فناوری‌ها و به کارگیری سیاست‌های حمایتی، می‌توان از بسیاری از چالش‌ها عبور کرد و اقتصادهای آینده را با نیروی کار پویاتر و دانش‌محورتر ساخت.

 

دکتر عباس کریمی

فوق دکترای شهر هوشمند و عضو هیات علمی دانشگاه