پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : ۶۰ سال پيش سازمان ملل متحد ۱۵ اكتبر را روز جهانی عصای سفيد و نابينايان ناميد تا همگان را به چالش‌های اين قشر از جامعه توجه دهد. اسکندر آبادی به همین مناسبت سراغ تازه‌ترین فناوری کمک به نابینایان رفته است.
ريشه بسياری از آسانسازهای همگانی در كمک ابزارهايی است كه در آغاز برای توانخواهان ساخته شده‌اند، درهای خودكار، كنترل از راه دورها و پله‌های برقی از اين دست‌اند. با پيدايش هوش مصنوعی اما گاه قضيه برعكس شده است.
شركت مِتا يعنی شركت مادر فيسبوک، اينستاگرام و واتساپ در همكاری با شركت عينک‌سازی رِ‌ی‌بن Rayban عينک هوشمندی به بازار عرضه کرده كه در ارتباط و اتصال با گوشی هوشمند، كاربر را از استفاده مستقيم از گوشی بی‌نياز می‌كند.
اين عينک به دو دوربين، دو ميكروفون، دو هِدفون و يک صفحه سنسور مجهز است كه تا اندازه‌ای گوشی هوشمند را شبيه‌سازی می‌كنند.
كاربر ميتواند با اين عينک صدا، عكس و فيلم بگيرد و مستقيما در فيسبوک و اينستا به اشتراک بگذارد، فرمان‌های صوتی بدهد، موسيقی و پادكست بشنود و تلفنی يا توسط واتساپ مكالمه كند و پيام و پيامک بفرستد.
افزون بر اينها می‌شود با هوش مصنوعی مِتا مكالمه كرد و همين بخش بسيار سودمند عينک برای نابينايان است.
عينک متا و آسانسازهای ويژه
تا كنون آسان‌سازهايی مانند اوركم orcam از اسرائيل و اِنويژِن Envision از هلند ويژه نابينايان ساخته شده‌اند كه متنها را برای كاربر می‌خوانند، رنگ و نور را می‌گويند و از پيرامون كاربر خبر می‌دهند. این دستگاه‌ها اما دو مشکل دارند نخست اینکه ۱۰ برابر بهای عينک مِتا فروخته می‌شوند و دوم اينكه تا كنون با هوش‌های مصنوعی مانند "چت جی پی تی" يا "جِمينای" گوگل كار نمی‌كنند، در صورتی كه مِتا خود هوش مصنوعی سخنگويی عرضه كرده كه كاربر با آن مكالمه می‌كند: درباره وضعیت هوا می‌پرسد و از تابلویی كه جلو اوست، از صحنه پيرامونش و از اينكه آيا می‌تواند متن پيش روی كاربر را ترجمه كند؟
برخی از نكاتی كه برشمرديم، برای نابينايان اهميت بيشتری دارند. اگرچه تا كنون عينک مِتا مانند آسانسازهای ويژه، متن را برای نابينا نمی‌خواند ولی خلاصه آن را بازگو می‌كند و كاربر نابينا را از محتوای آن آگاه می‌سازد.
من با ترفندی موفق شدم به هوش مصنوعی حالی كنم كه متن پيش رو را كامل بخواند؛ يک متن آلمانی را جلوی عينک گرفتم و به هوش مصنوعی گفتم: "مِتا، ببين ميتوانی اين متن را به آلمانی ترجمه كنی؟"
متن از آلمانی به آلمانی ترجمه يعنی در اصل با صدای بلند در گوشم خوانده شد.
جالبترين و جذابترين نكته اما همان پرسش درباره محیط پیرامون كاربر است: «مِتا، نگاه كن و بگو جلوی من چه می‌بينی؟»
عينک توضيح مختصری درباره مثلا درختان پيش رو و رنگ روی زمين و فضا و آدمها می‌دهد و كاربر می‌تواند از هوش مصنوعی بخواهد توضيح بيشتری بدهد. در توضيح بيشتر، هوش مصنوعی گاه دقيقا می‌گويد كه كاربر در كجا است و برای نمونه در يک رستوران ايتاليايی نشسته چون دور و برش عكس‌هايی از ايتاليا هستند و شراب ايتاليايی و منوی خوراک‌های ايتاليايی در دست راستش قرار دارد.
از آنجا كه عينک مِتا صدا را از طريق دسته‌های عينک به استخوان كنار گوش‌ها و در نتيجه به گوش داخلی منتقل می‌كند، گوش كاربر نابينا برای شنيدن صداهای ديگر اطراف آزاد است و اين نابينا را از خطرهای احتمالی پيرامون تا اندازه‌ای ايمن نگه می‌دارد.
اگرچه عينک مِتا جايگزينی برای عصای سفيد نيست ولی در اتصال با گوشی هوشمند، جهت‌ياب بسيار خوبی است به خصوص كه كاربر مجبور نيست در مكان‌های شلوغ و هوای سرد، گوشی همراه را از جيب يا كيف درآورد.
از آنجا كه روز عصای سفيد برای توجه دادن و حساس كردن همگان در خصوص چالش‌های نابينايان است، شايد بد نباشد از شركت مِتا خواسته شود، به توانايی‌های هوش مصنوعی‌اش نكات ويژه نابينايان را بيفزايد كه كار سنگين و هزينه هنگفتی هم نمی‌طلبد.
روز عصای سفيد را به همه نابينايان و علاقه مندان به چالش‌های آنها شادباش می‌گويم.
منبع: دویچه وله