در این گزارش، بررسی می‌کنیم که احتمال بارداری در چه روزهایی از چرخه قاعدگی بیشترین میزان را دارد و چگونه می‌توان این اطلاعات را برای برنامه‌ریزی‌های مرتبط با بارداری یا پیشگیری از آن استفاده کرد. به ویژه، تمرکز ما بر روزهای نزدیک به تخمک‌گذاری است، زمانی که احتمال بارداری به اوج خود می‌رسد.
به نقل از مدیکال نیوز تودی، برای حامله شدن، زمان بندی دقیق بیشتر از هر چیز دیگری اهمیت دارد. اسپرم می تواند داخل بدن تا ۵ روز زنده بماند، اما تخمک فقط ۱۲ تا ۲۴ ساعت زنده خواهد ماند.
زنان در طی یک یا دو روز پس از تخمک گذاری ، زمانی که تخمدان ها یک تخمک آزاد می کنند، بیشترین باروری را دارند. اما امکان باردار شدن در روزهای منتهی به تخمک گذاری وجود دارد، زیرا اسپرم می تواند چندین روز در بدن زن زنده بماند.
احتمال بارداری در طول چرخه قاعدگی زن به شدت تحت تأثیر زمان تخمک‌گذاری قرار دارد. تخمک‌گذاری معمولاً حدود ۱۴ روز قبل از شروع قاعدگی بعدی اتفاق می‌افتد، و در این زمان، تخمک از تخمدان آزاد می‌شود و برای بارور شدن آماده است. به طور کلی، احتمال بارداری در روزهای نزدیک به تخمک‌گذاری بالاترین است.
روزهایی که در چرخه قاعدگی کمترین احتمال باردار شدن را دارد به عنوان "دوره ایمن" شناخته می شود.
چرخه قاعدگی چند روزه است؟
چرخه قاعدگی افراد به طور متوسط بین 28 تا 32 روز است. برخی از افراد چرخه های کوتاه تری دارند، در حالی که برخی دیگر چرخه های بسیار طولانی تری دارند.
اولین روز پریود یک فرد اولین روز سیکل قاعدگی او در نظر گرفته می شود و این دوره معمولاً 3 تا 7 روز طول می کشد.
تغییرات در چرخه قاعدگی معمولاً در فاز فولیکولی که قبل از تخمک گذاری اتفاق می افتد رخ می دهد. فاز لوتئال که از تخمک گذاری تا پریود بعدی رخ می دهد، معمولا ۱۴ روز طول می کشد .
برای محاسبه احتمال بارداری در دوره‌های مختلف، باید به نکات زیر توجه کرد:
دوره تخمک‌گذاری: تخمک‌گذاری معمولاً در حدود روز ۱۴ از شروع دوره قاعدگی ۲۸ روزه اتفاق می‌افتد. برای زنان با دوره‌های منظم و ۲۸ روزه، این زمان معمولاً دقیق است. اما برای زنانی که دوره‌های قاعدگی آنها غیرمنظم است، تخمک‌گذاری ممکن است در زمان‌های مختلفی رخ دهد.
پنجره باروری: به طور کلی، "پنجره باروری" شامل روز تخمک‌گذاری و چند روز قبل از آن است. اسپرم می‌تواند تا پنج روز در دستگاه تناسلی زن زنده بماند، بنابراین رابطه جنسی در این بازه زمانی می‌تواند منجر به بارداری شود.
تخمین زمان تخمک‌گذاری: برخی از روش‌ها مانند تقویم قاعدگی، تست‌های تخمک‌گذاری، و تغییرات دمای بدن می‌توانند به تعیین زمان دقیق تخمک‌گذاری کمک کنند.
روزهای با بالاترین احتمال بارداری: به طور متوسط، روزهای تخمک‌گذاری و سه روز قبل از آن بیشترین احتمال بارداری را دارند. این معمولاً از حدود روز ۱۱ تا ۱۴ از شروع قاعدگی ۲۸ روزه است.
برای دقت بیشتر، استفاده از تست‌های پیش‌بینی تخمک‌گذاری یا مشاوره با پزشک می‌تواند کمک‌کننده باشد، به‌ویژه برای زنانی که دوره‌های قاعدگی غیرمنظم دارند یا در تلاش برای باردار شدن هستند.
تخمک گذاری و لقاح
تخمک گذاری زمانی اتفاق می افتد که یکی از تخمدان ها تخمک آزاد می کند. پس از رهاسازی، تخمک به سمت لوله فالوپ حرکت می‌کند، که حدود 24 ساعت طول می‌کشد.
وقتی که اسپرم به لوله فالوپ برسد و تخمک را بارور کند، حاملگی اتفاق می‌افتد. اگر اسپرم تخمک را بارور نکند، تخمک به سمت رحم حرکت می کند و تجزیه می شود و آماده خروج از بدن در دوره قاعدگی بعدی خواهد شد.
طبق گفته کالج آمریکایی متخصصان زنان و زایمان، تخمک گذاری حدود 14 روز قبل از اینکه فرد انتظار داشته باشد وارد دوره ی بعدی شود (در صورتی که سیکل ماهانه آنها 28 روز باشد) اتفاق می افتد.
اکثر افراد بین روزهای 11 تا 21 سیکل خود تخمک گذاری می کنند. اولین روز آخرین قاعدگی آنها، روز 1 سیکل است. تخمک گذاری همیشه در یک روزاز ماه اتفاق نمی افتد و می تواند در روزهای متفاوتی انجام شود.
پزشکان بخشی از چرخه تخمک گذاری را پنجره باروری می نامند، زیرا احتمال بارداری در این زمان بیشتر است. به عنوان مثال، اگر تخمک گذاری در روز 14 اتفاق بیفتد، فرد می تواند در آن روز یا در 24 ساعت بعد باردار شود.
با این حال، پنجره باروری آنها چند روز قبل از تخمک گذاری شروع می شود زیرا اسپرم می تواند تا ۵ روز داخل بدن زن زنده بماند. بنابراین، حتی اگر فردی در روز 14 یا 15 رابطه جنسی نداشته باشد، اگر در روزهای 9 تا 13 بدون استفاده از روش های پیشگیری از بارداری رابطه جنسی داشته باشد، باز هم امکان بارداری وجود دارد.
با این حال، ذکر این نکته ضروری است که این یافته ها فقط باید به عنوان یک راهنما عمل کرده و هر فرد و هر چرخه ای متفاوت است.
ترسیم چرخه ماهانه و توجه به علائم تخمک گذاری برای کمک به تعیین دقیق روز تخمک گذاری در هر ماه می تواند برای فرد مفید باشد.
علائم تخمک گذاری
شناسایی و تشخیص علائم تخمک گذاری می تواند به فرد کمک کند تا روز دقیق تخمک گذاری خود را در هر ماه تعیین کند.
علائم عبارتند از:
گرفتگی خفیف در قسمت تحتانی شکم
ترشحات واژن مرطوب تر، شفاف تر و لغزنده تر شبیه سفیده تخم مرغ
افزایش جزئی در دمای پایه بدن
میل جنسی بالاتر
برخی از این علائم، مانند دمای پایه بدن، پس از تخمک گذاری همچنان تغییر خواهند کرد. به همین دلیل، فرد نباید از دما برای پیش بینی پنجره باروری استفاده کند.
ممکن است برای کسی مفید باشد که علائم را در طی چند ماه تشخیص دهد، تا متوجه وضعیت بدن خود در حالت عادی و معمولی بشود.
گزینه دیگر استفاده از کیت پیش بینی تخمک گذاری است.کیت باروری سطح هورمون‌های خاص را در ادرار اندازه گیری می‌کنند تا روز تخمک‌گذاری را هر ماه تعیین کنند. برخی از دستگاه ها روزهای اوج باروری را نیز شناسایی می کنند.
روز چرخه مرحله ی بارداری امکان بارداری
1-7 قاعدگی زنان کمترین میزان بارداری
8-9 بعد از قاعدگی امکان باردار شدن
10-14 روزهای نزدیک به تخمک گذاری بارورترین حالت
15-16 پس از تخمک گذاری امکان باردار شدن
17-28 ضخیم شدن دیواره رحم بعید بودن بارداری
چه زمانی احتمال بارداری زیاد است؟
برای به حداکثر رساندن شانس باردار شدن، فرد باید زمان آمیزش جنسی را در طی 2 تا 3 روز منتهی به تخمک گذاری انجام دهد
سایر نکات برای افزایش شانس بارداری عبارتند از:
رابطه جنسی منظم داشته باشید : درصد بارداری در میان شرکایی که هر 2 یا 3 روز در طول ماه رابطه جنسی دارند، در بالاترین میزان خود قرار دارد.
از سیگار کشیدن خودداری کنید : مصرف تنباکو باروری را کاهش می دهد و بر سلامت جنین در حال رشد تأثیر می گذارد.
مصرف الکل را محدود کنید: مصرف الکل می تواند باروری را در مردان و زنان کاهش دهد و به جنین آسیب برساند.
تناسب اندام خود را حفظ کنید: افرادی که اضافه ی وزن یا کمبود وزن دارند، بیشتر احتمال دارد تخمک گذاری نامنظم داشته باشند.
کاهش استرس: در حالی که تحقیقات در مورد اینکه آیا اضطراب یا استرس می تواند باروری را کاهش دهد، واضح است که کاهش استرس می تواند برای فردی که قصد باردار شدن را دارد مفید واقع شود.
اگر بیمار هستید درمان را آغاز کنید: هر گونه علت پزشکی که ممکن است به ناباروری کمک کند را رد یا درمان کنید. (در زنان بیماری هایی نظیر، مشکلات هورمونی،اندومتیوز ،سندرم تخمدان پلی کیستیک، فیبروم های رحمی، اختلالات خود ایمنی و موارد دیگر)
نمودار احتمال بارداری
چه چیزی می تواند بر باروری مردان تأثیر بگذارد؟
حتی اگر فردی به طور منظم رابطه جنسی داشته باشد و تخمک گذاری خود را مشخص کند، ممکن است دلایلی وجود داشته باشد که اسپرم نتواند به تخمک برسد.
علل ناباروری مردان عبارتند از:
مورفولوژی اسپرم: تفاوت در اندازه و شکل اسپرم می تواند بر باروری تأثیر بگذارد.
تعداد کم اسپرم: مایع انزالی شریک مرد حاوی اسپرم کافی نیست . به تشخیص پزشکان، اگر کمتر از ۱۵ میلیون اسپرم در هر میلی لیتر مایع منی داشته باشند، تعداد اسپرم آنها کم است ؛ هر چه تعداد اسپرم کمتر باشد، شانس باروری نیز به مراتب کمتر می شود.
تحرک کم اسپرم: این بدان معناست که اسپرم نمی تواند به اندازه کافی برای رسیدن به تخمک حرکت کند.
شرایط پزشکی مختلفی وجود دارد که مشکلات در باروری مردان را ایجاد کند. نظیر:
عدم تعادل هورمونی
عفونت یا آسیب به بیضه ها
جراحی
بیماری هایی مانند سرطان.
تخمک گذاری و پنجره باروری می توانند از چرخه ای به چرخه دیگر تغییر کنند، اما ممکن است با افزایش سن نیز دستخوش تغییر شوند. باروری به طور طبیعی در زنان در دهه 30 زندگی شروع به کاهش می کند. تا سن 40 سالگی، شانس باردار شدن در هر سیکل به ۱۰ درصد کاهش پیدا می کند.
تعداد و کیفیت تخمک نیز با افزایش سن کاهش یافته و تخمک گذاری نیز ممکن است نامنظم شود؛ همچنین برخی از شرایط پزشکی مانند اندومتریوز یا PCOS نیز لقاح را دشوارتر می کنند
سوالات متداول
در اینجا به برخی از سوالات متداول در مورد زمان وقوع بارداری پاسخ داده شده است.
آیا می توانم 2 روز قبل از پریود باردار شوم؟
روزهای 17 تا 28 قبل از اولین روز پریود، روزهایی است که دیواره رحم شروع به ضخیم شدن می کند. در حالی که احتمال باردار شدن در این زمان کمتر است، اما هنوز امکان بارداری وجود دارد.
آیا می توانم در پریود باردار شوم؟
اگرچه بارداری هنوز امکان پذیر است، اما زنان در دوره قاعدگی احتمال باروری کمتری دارند.
چند روز بعد از پریود می توانید باردار شوید؟
یک زن می تواند در هر زمانی از چرخه قاعدگی خود باردار شود. احتمال بارداری در طول تخمک گذاری، که معمولاً روزهای 10-14 است، به بیشترین میزان خود می رسد.
خونریزی بین قاعدگی می تواند بین دوره ها اتفاق بیفتد. برای تعیین دقیق شروع چرخه قاعدگی، یک زن باید دوره واقعی خود را به درستی تشخیص دهد.
اگر پریودهای من منظم نباشند، حامله شدن برایم سخت تر خواهد بود؟
اکثر خانمها ۱۲ بار در سال پریود می شوند، اما برخی از آنها ممکن است کمتر پریود شده یا حتی اصلا پریود نشوند. استرس، تمرینهای سنگین ورزشی، افزایش یا کاهش شدید وزن و مواردی دیگر، از جمله عواملی هستند که می توانند بر پریود شما اثر بگذارند.
هر چقدر پریود شما نامنظم تر باشد، تشخیص زمان دقیق تخمک گذاری مشکل تر می شود. در صورتی که زمان تخمک گذاری را در چند ماه متوالی زیر نظر بگیرید، می توانید چند روزی را که بیشترین احتمال حامله شدن وجود دارد، تشخیص دهید.
فرض کنید سه دوره متوالی شما به ترتیب ۲۸، ۲۱ و ۳۲ روزه باشد. سیکل قاعدگی خود را برای چند ماه متوالی در نظر گرفته و یادداشت نمایید. سپس عدد ۱۷ را از کوتاهترین دوره ماهیانه، و عدد ۱۱ را از طولانی ترین دوره ماهیانه کم کنید.
تعداد روزهای مابین این دوعدد، روزهایی هستند که احتمال باردار شدن شما در آنها بیشتر از سایر روزها است. اگر دوره های شما نامنظم بوده و بیشتر از ۳۵ روز نیز طول می کشند، با یک متخصص مشورت نمایید تا علت این بی نظمی را مشخص کند.
علت آن می تواند یکی از موارد زیر باشد: سندرم تخمدان پلی کیستیک یا PCOS یا به زبان ساده تر کسیت تخمدان، اختلال عملکرد تخمدان، اختلال تیروئید، کاهش وزن شدید، یا افزایش میزان پرولاکتین.
آیا ممکن است آمیزش را امتحان کنیم تا ببینیم حاملگی اتفاق می افتد یا نه؟
مسلما لازم نیست که هر روز دمای بدن خود را اندازه گیری کرده یا موارد متعددی را یادداشت کنید. حتی رسیدن به اوج لذت جنسی نیز برای حامله شدن لازم نیست. حداقل دو بار در هفته آمیزش داشته باشید، شاید شانس به کمک شما بیاید.