اجساد کوهنوردان چطور از «منطقه مرگ» هیمالیا پایین آورده می‌شود؟

بی بی سی: تشرینگ جانگبو شرپا نمی‌تواند جسدی را که برای اولین بار بیش از یک دهه پیش در چند متری قله کوه لهوتسه پیدا کرده بود، فراموش کند.

این شهروند نپالی در ماه مه ۲۰۱۲ به عنوان راهنمای یک کوهنورد آلمانی برای صعود به چهارمین کوه بلند جهان مشغول به کار بود. جسدی راهشان را سد کرده بود و آنها معتقد بودند که این جسد متعلق به یک کوهنورد چکی است که چند روز پیش در نزدیکی قله جانش را از دست داده بود.

آقای شرپا کنجکاو بود که چرا کوهنورد چکی با وجود نزدیکی به قله جان باخته است. او متوجه شد که یکی از دستکش‌های کوهنورد گم شده است. او می‌گوید: «دست برهنه ممکن است از طناب لیز خورده باشد. او ممکن است پس از از دست دادن تعادل و پرت شدن روی سنگ‌ها، کشته شده باشد.» جسد در همان نقطه باقی ماند و هر کوهنوردی که به کوه لهوتسه صعود می‌کرد با آن مواجه می‌شد.

آقای شرپا فکرش را هم نمی‌کرد که ۱۲ سال بعد، به عنوان یکی از اعضای تیمی متشکل از ۱۲ نفر نظامی و ۱۸ شرپا، توسط ارتش نپال برای پاکسازی هیمالیا فرستاده شود و این جسد را بازگرداند.

دولت نپال اولین بار در سال ۲۰۱۹ کمپین پاکسازی را راه‌اندازی کرد و در گذشته هم اجساد را از منطقه خارج کرده بود. اما امسال برای اولین بار مقامات تصمیم گرفتند پنج جسد از ارتفاعات بالای هشت هزار متر، معروف به منطقه مرگ را بازگردانند.

آنها برای اولین بار موفق شدند چهار جسد را از منطقه مرگ بازگردانند. یک اسکلت و یازده تن زباله نیز در ارتفاعات پایین‌تر پس از یک عملیات ۵۴ روزه که در ۵ ژوئن به پایان رسید، خارج شدند.

سرهنگ آدیتیا کارکی، رهبر عملیات امسال، به بی‌بی‌سی نپالی گفت:‌ «نپال به خاطر زباله‌ها و اجساد که هیمالیا را به شدت آلوده کرده‌اند، نام بدی پیدا کرده است.»

به گفته سرهنگ کارکی، این کمپین همچنین به بهبود ایمنی کوهنوردان کمک می‌کند، زیرا بسیاری از آنها از دیدن اجساد وحشت زده می‌شدند. سال گذشته، یک کوهنورد پس از دیدن جسدی در مسیر کوه اورست برای نیم ساعت نتوانست حرکت کند.

از زمان آغاز ثبت رکوردهای کوهنوردی در منطقه اورست، بیش از ۳۰۰ مرگ اتفاق افتاده است و بسیاری از این اجساد در منطقه باقی مانده‌اند. تعداد مرگ و میر همچنان رو به افزایش است: به گفته وزارت توریسم نپال، در سال جاری تاکنون هشت نفر جان خود را از دست داده‌اند. ۱۸ نفر نیز در سال ۲۰۲۳ جان باختند.

هزینه و دشواری‌ها
بسیاری نمی‌توانند هزینه بازگرداندن اجساد اعضای خانواده خود را بپردازند. حتی اگر آن‌ها توان مالی این کار را داشته باشند، بیشتر شرکت‌های خصوصی حاضر به کمک در بازگرداندن اجساد از منطقه مرگ نیستند، زیرا این کار بسیار خطرناک است.

ارتش نپال امسال پنج میلیون روپی ( ۳۷ هزار و ۴۰۰ دلار) برای بازگرداندن هر جسد اختصاص داده است. دوازده نفر برای پایین آوردن یک جسد از ارتفاع هشت هزار متری لازم است و هر کدام از این افراد به چهار سیلندر اکسیژن نیاز دارند. هزینه هر سیلندر بیش از ۴۰۰ دلار است، به این معنی که تنها هزینه اکسیژن برای بازگرداندن یک جسد، بالغ بر ۲۰ هزار دلار است.

هر سال، تنها حدود یک پنجره ۱۵ روزه وجود دارد که کوهنوردان می‌توانند از ارتفاع هشت هزار متری صعود و فرود کنند، زیرا سرعت بادها در زمان انتقال بین چرخه‌های باد کاهش می‌یابند. در منطقه مرگ، سرعت باد اغلب بیش از ۱۰۰ کیلومتر در ساعت است.

پس از پیدا کردن اجساد، این تیم عمدتاً پس از غروب آفتاب مشغول به کار می‌شد، زیرا آن‌ها نمی‌خواستند مزاحم کوهنوردان دیگر شوند. در منطقه اورست که شامل لهوتسه و نوپتسه نیز می‌شود، تنها یک نردبان و راه‌پله برای بالا و پایین رفتن کوهنوردان وجود دارد.

آقای شرپا می‌گوید: «بازگرداندن اجساد از منطقه مرگ بسیار سخت بود. من چندین بار آب ترش استفراغ کردم. دیگران مدام سرفه می‌کردند و برخی سردرد داشتند زیرا ساعت‌ها در ارتفاع بسیار بالا سپری کردیم.»

در ارتفاع هشت هزار متری، حتی شرپاهای قوی تنها می‌توانند تا ۲۵ کیلوگرم حمل کنند که ۳۰٪ کمتر از میزانی است که آن‌ها به طور معمول در ارتفاعات پایین‌تر حمل می‌کنند. این تیم با کمی آب، شکلات و ساتو، ترکیبی از نخودچی، جو و آرد گندم زنده می‌ماندند زیرا باید وزن بارهای خود را کاهش می‌دادند.

رنگ جسدی که نزدیک قله کوه لهوتسه که هشت هزار و ۵۱۶ متر ارتفاع دارد قرار داشت، پس از ۱۲ سال آفتاب و برف، تغییر کرده بود. برخی نواحی این جسد سیاه شده بود و برخی بخش‌ها هم سفید شده بودند. به گفته آقای شرپا، نیمی از جسد در برف دفن شده بود.

این چهار جسد در همان موقعیتی که زمان مرگشان داشتند پیدا شدند. حالت یخ‌زده اجساد به این معنی بود که اعضای بدن آنها نمی‌توانست حرکت کند و انتقال آنها را دشوارتر می‌کرد. بر اساس قانون نپال همه اجساد قبل از این‌که در اختیار مقامات قرار بگیرند، باید در بهترین وضعیت ممکن حفظ شوند و هر گونه خسارت ممکن است منجر به مجازات شود.

هل دادن اجساد از پشت یا کشیدن آنها از جلو غیرممکن است. بنابراین یک سیستم طناب‌کشی برای پایین آوردن تدریجی اجساد ترتیب داده شد. گاهی اوقات، اجساد در دره‌ها گیر ‌کردند و بیرون کشیدن آنها دوباره کاری پر زحمت بود.

آقای شرپا می‌گوید بازگرداندن جسدی که احتمالاً متعلق به کوهنورد چکی بود به نزدیک‌ترین کمپ که حدود سه و نیم کیلومتر فاصله داشت، ۲۴ ساعت بی‌وقفه طول کشید. این تیم سپس ۱۳ ساعت دیگر را صرف کرد تا جسد را به کمپ پایین‌تر منتقل کند.

اجساد با هلیکوپتر به کاتماندو، پایتخت نپال منتقل شدند، اما تیم به دلیل بدی آب و هوا پنج روز در شهر نامچه گیر کرد. تیم انتقال اجساد در ۴ ژوئن با سلامت به کاتماندو رسید.

شناسایی اجساد
چهار جسد و یک اسکلت اکنون در یک بیمارستان در کاتماندو نگهداری می‌شوند. آزمایش‌های مختلفی برای شناسایی آنها انجام شده است.

کوهنوردان و راهنمایان محل‌ها و هویت‌های احتمالی برخی اجساد را ردیابی کرده‌اند و اطلاعاتی ارائه کرده‌اند که احتمالا در شناسایی اجساد، مفید خواهند بود. آنها معتقدند که همه اجساد متعلق به خارجی‌ها هستند، اما دولت هنوز این موضوع را تأیید نکرده است.

حدود ۱۰۰ شرپا از زمان آغاز ثبت رکوردها در هیمالیا جان باخته‌اند، بنابراین بسیاری از خانواده‌ها سال‌ها منتظر مانده‌اند تا آخرین مراسم بودایی را برای عزیزانشان انجام دهند.

مقامات گفته‌اند فارغ از اینکه اجساد متعلق به خارجی‌ها باشد یا نپالی، اگر کسی سه ماه پس از شناسایی برای ادعای اجساد نیاید، آنها را دفن خواهند کرد.

آقای شرپا اولین بار در ۲۰ سالگی به هیمالیا صعود کرد. او در دوران حرفه‌ای خود، سه بار به اورست و پنج بار به لهوتسه صعود کرده است.

او می‌گوید: «کوهنوردان از صعود شهرت کسب کرده‌اند. هیمالیا به ما فرصت‌های زیادی داده است. با انجام این کار ویژه برای بازگرداندن اجساد، وقت آن است که دین خود را به هیمالیای بزرگ بپردازیم.»