بی بی سی: در سپتامبر سال ۲۰۱۹، پادکستی در بیبیسی شروع به گزارش داستان فوقالعاده روجا ایگناتوا کرد، زنی اهل بلغارستان که به اتهام کلاهبرداری ۴/۵ میلیارد دلاری، از کسانی که در رمزارز جعلی او سرمایهگذاری کرده بودند، تحت تعقیب افبیآی (پلیس فدرال آمریکا) قرار گرفت و سپس به طرز مرموزی ناپدید شد.
ما رد او را دنبال کردیم تا دریابیم به چه سرنوشتی دچار شده است. تحقیقات «بیبیسی آی» و پانوراما به بررسی ارتباط نزدیک او با یکی از روسای باندهای مظنون به جنایات سازمانیافته در بلغارستان پرداخته و ادعاهایی را بررسی کرده مبنی بر این که او به طرز وحشیانهای به قتل رسیده است.
آیا خانم ایگناتوا از میلیاردها دلار دزدیدهشده سهمی برده یا به دست افرادی که برای محافظت از او پول دریافت میکردند، کشته شده است؟
روجا ایگناتوا، فارغالتحصیل دانشگاه آکسفورد، در بلغارستان به دنیا آمد و در آلمان بزرگ شد. او پس از گذراندن یک دوره حرفهای موفق در بخش مالی، در سال ۲۰۱۴ ارز دیجیتال «وانکوین» را راهاندازی کرد.
خانم ایگناتوا میلیونها نفر در سراسر جهان را متقاعد کرد که در وانکوین سرمایهگذاری کنند و وعده داد که مانند سرمایهگذاران اولیه بیتکوین سود عظیمی کسب خواهند کرد.
اما در واقع، خانم ایگناتوا - که با عنوان دکتر روجا نیز شناخته میشد - با مهارتی قابل توجه، یک موقعیت سرمایهگذاری تقلبی با رمزارزی ایجاد کرده بود که بر خلاف رمزارزهای قانونی مانند بیتکوین، فاقد رکورد دیجیتالی بود.
در اکتبر ۲۰۱۷، زمانی که کارآگاهانی از آلمان و آمریکا به دنبال خانم ایگناتوا بودند، او سوار یک پرواز صبحگاهی خطوط هوایی رایانایر از صوفیه به مقصد آتن شد و بعد از آن دیگر هرگز ردی از او پیدا نشد.
در طول یک سال گذشته، بیبیسی آی و پانوراما تلاش کردند اطلاعات بیشتری درباره سرنوشت او پیدا کنند و به دنبال پاسخ این سوال رفتند که آیا او هنوز زنده است یا نه.
سرنخ کلیدی برای این تحقیقات، شناسایی حلقه داخلی و نزدیک به او بود.
ریچارد رینهارت، که تحقیق در مورد وانکوین را برای اداره «خدمات درآمد داخلی» آمریکا همراه با افبیآی آغاز کرد، درباره شخصیتی کلیدی در این ماجرا با بیبیسی صحبت کرده که بازرسان پرونده قبلا نام او را به صورت عمومی مطرح نکرده بودند.
بیبیسی دریافته است که این فرد «هریستوفوروس نیکوس آماناتیدیس»، با نام کوتاه «تاکی» بود که وظیفه حفاظت از خانم ایگناتوا را بر عهده داشت.
آقای رینهارت در اولین مصاحبه خود پس از بازنشستگی در اواخر سال ۲۰۲۳ به بیبیسی گفت: «به ما گفتند که یک قاچاقچی بزرگ مواد مخدر مسئول امنیت جانی او بوده است. نام تاکی در این پرونده بارها مطرح شده بود و اینطور نبود که یکباره ظاهر شده باشد.»
این اظهارات با اطلاعاتی که قبلا داشتیم هماهنگ بود. وکلای دولت آمریکا در سال ۲۰۱۹ گفته بودند که مسئول تامین امنیت خانم ایگناتوا یک شخصیت مهم در دنیای جنایات سازمانیافته در بلغارستان بوده، اما نامی از او برده نشده بود.
یکی از دستیاران دادستانی میگوید: «ما شواهدی داریم که یک قاچاقچی بسیار مهم مواد مخدر، اگر نگوییم مهمترین قاچاقچی تاریخ بلغارستان، پیوند نزدیکی با وانکوین داشته و به عنوان محافظ شخصی [روجا ایگناتوا] خدمت کرده است.»
این همان «مسئول امنیتی» بود که یک روز پیشتر، یک وکیل دیگر دولت آمریکا در دادگاه گفته بود که «در ناپدید شدن» خانم ایگناتوا دست داشته است.
ریچارد رینهارت، محقق سابق اداره خدمات درآمد داخلی آمریکا بود که برای وانکوین پرونده ایجاد کرد
به گفته آقای رینهارت، کار خانم ایگناتوا به عنوان یک مجرم، بسیار پیچیدهتر از چیزی بود که بیشتر مردم میدانند. «ماجرای او مثل یک مجرم اتوکشیده و موجه است که با یک قاچاقچی مواد مخدر یا عضو مافیایی مرتبط شده است.»
به نظر میرسد این تئوری با اسناد لو رفته یوروپل که بیبیسی آنها را دیده، سازگار باشد. این اسناد نشان میدهد قبل از ناپدید شدن خانم ایگناتوا در سال ۲۰۱۷ پلیس بلغارستان ارتباطاتی بین او و تاکی برقرار کرده بود.
بر اساس این اسناد، پلیس مشکوک بوده که تاکی از شبکه مالی وانکوین برای پولشویی درآمدهای حاصل از قاچاق مواد مخدر استفاده میکرده است.
تاکی در زادگاهش بلغارستان، دارای جایگاهی تقریبا اسطورهای است؛ مانند ال چاپو در مکزیک یا پابلو اسکوبار در کلمبیا. او مظنون به رهبری یک باند جنایات سازمانیافته در بلغارستان و قاچاقچی شناختهشده مواد مخدر است. او و همدستانش در آن کشور در ارتباط با سرقت مسلحانه، قاچاق مواد مخدر و قتل تحت تحقیق بودهاند، اما هرگز در عمل، در هیچ یک از این اتهامات محکوم نشدهاند.
ایوان هریستانوف، یک معاون سابق وزیر در بلغارستان میگوید «وقتی درباره تاکی صحبت میکنیم، او را رئیس مافیا در بلغارستان فرض میکنیم. او بسیار قدرتمند است». آقای هریستانوف در سال ۲۰۲۲ ادعاهایی را بررسی کرده بود مبنی بر اینکه تاکی با کمک مقامات فاسد یک شبکه جنایی را اداره میکرده است. او باور دارد که این ادعا صحت داشته است.
«تاکی یک شبح است. شما هرگز او را نمیبینید، فقط درباره او میشنوید. او از طریق افراد دیگر با شما صحبت میکند. اگر گوش ندهید، از روی زمین ناپدید میشوید… تنها کسی که میتوانست او [ایگناتوا] را از همه این تحقیقات از جمله از سوی آژانسهای خارجی محافظت کند - تاکی بود.»
بیبیسی درباره ادعاهای مربوط به مقامهای فاسد به دولت بلغارستان نامه نوشت، اما آنها پاسخ ندادند. دفتر دادستانی در صوفیه، پایتخت بلغارستان، میگوید «روی جرایم و کارهای افرادی که احتمالا مرتکب جرم شدهاند سرپوش نمیگذارد.»
گمان میرود تاکی اکنون در دوبی زندگی میکند، جایی که خانم ایگناتوا یک پنتهاوس لوکس خرید و همان جایی که حسابهای بانکی او دهها میلیون دلار از کلاهبرداری وانکوین دریافت کرد.
در حالی که مشخص نیست تاکی و خانم ایگناتوا چگونه با هم آشنا شدند، یا اینکه آیا او از ابتدا با وانکوین درگیر بوده یا نه، چندین منبع میگویند که آنها یک رابطه شخصی نزدیک داشتند و او پدرخوانده دختر خانم ایگناتوا بوده است.
یکی از منابع بلغاری نزدیک به خانم ایگناتوا به بیبیسی گفت که ممکن است او برای حفاظت از خود تا مبلغ ۱۰۰ هزار یورو در ماه به تاکی پرداخت کرده باشد.
به نظر میرسد که پیوندهای مالی دیگری نیز بین خانم ایگناتوا و تاکی وجود داشته است.
اسناد یوروپل به یک معامله پیچیده برای فروش یک قطعه زمین در ساحل دریای سیاه بلغارستان اشاره میکند که در آن ارتباطی میان یکی از شرکتهای خانم ایگناتوا با همسر تاکی دیده میشود.
اسناد محرمانه پلیس را فرانک اشنایدر، جاسوس سابق و مشاور خانم ایگناتوا که از آن زمان ناپدید شده، به بیبیسی داده است.
او به ما گفت که رئیس سابقش با «کلاهبرداران» و «گانگسترها» همکاری میکرد.
هنگامی که ما با آقای اشنایدر در خانهاش در فرانسه مصاحبه کردیم، او تحت بازداشت خانگی و منتظر استرداد به آمریکا به جرم دست داشتن در کلاهبرداری وانکوین بود. با این حال، او آماده نبود که نامها را فاش کند.
«من به شما نمیگویم که چه کسانی بودند، زیرا خانواده دارم... این یک جنایت سازمانیافته واقعی است.»
اما در نهایت، این احتمال وجود دارد که محافظ خانم ایگناتوا به مهاجم او تبدیل شده باشد.
سال ۲۰۲۲، دیمیتار استویانوف، خبرنگار تحقیقی و همکارانش در سایت روزنامهنگاری تحقیقی «برد» در بلغارستان، یک گزارش پلیس به دستشان رسید که در خانه یک مامور پلیس کشتهشده پیدا شده بود.
در این سند، یک خبرچین پلیس جزئیات مکالمه برادرزن تاکی را در حالت مستی شنیده که گفته بود خانم ایگناتوا اواخر سال ۲۰۱۸ به دستور تاکی به قتل رسیده، بدنش قطعه قطعه شده و از یک قایق تفریحی در دریای یونان به آب انداخته شده است. آقای استویانوف میگوید این روایت «بسیار بسیار ممکن» است.
اعتبار این سند پلیس توسط مقامات بلغاری تأیید شده و به گفته آقای استویانوف چند همدست جنایی تاکی هم معتقدند این نظریه که او دستور قتل خانم ایگناتوا را صادر کرده، صحت دارد.
با این حال، بیبیسی قادر به تایید مستقل این ادعا نیست.
دلیل همکاران تاکی این بود که تحت تعقیب بودن خانم ایگناتوا به مشکل و دردسری برای تاکی تبدیل شده بود که میخواست ارتباطاتش با کلاهبرداری وانکوین را از میان بردارد.
یکی از این همدستان تاکی،کراسیمیر کامنوف معروف به «کورو» بود که به اتهام قتل تحت تعقیب اینترپل بود.
آقای استویانوف میگوید کورو به او گفته که خودش شنیده است تاکی در مقابل خانم ایگناتوا درباره کسب و کار جنایی خود صحبت میکرده و وقتی کورو از تاکی پرسیده بود که آیا باید این کار را بکند، تاکی پاسخ داده بود: «نگران نباش، او مثل یک آدم مرده است.»
کورو همچنین ادعا کرده بود که با سازمان سیا درباره تاکی، از جمله درباره ادعای اینکه او دستور قتل خانم ایگناتوا را صادر کرده بود، صحبت کرده است. منابع نزدیک به کورو تایید کردند که این ملاقات در اواخر ۲۰۲۲ رخ داده است.
در ماه مه ۲۰۲۳، کورو در خانه خود در کیپ تاون به همراه همسرش و دو نفر دیگر که برای او کار میکردند، به قتل رسید. پلیس آفریقای جنوبی هنوز به دنبال قاتلان است، اما ایوان هریستانوف، معاون سابق وزیر بلغارستان معتقد است که قتل کورو با تاکی ارتباط دارد.
«بعضی افراد باید حذف میشدند، چون بیش از حد درباره تاکی اطلاعات داشتند.»
او به ما گفت: «این بیشتر شبیه یک اعدام عمومی بود که شبیه یک بیانیه به نظر میرسید. یعنی مراقب باشید با چه کسی کار میکنید.»
از زمان انتشار ادعاهای قتل خانم ایگناتوا، دیمیتار استویانوف، خبرنگار تحقیقی، میگوید او و همکارانش با تهدیدهای مرگ روبرو شدهاند و او را مجبور به ترک موقت بلغارستان برای چهارمین بار کرده است.
آقای استویانوف ادعا نمیکند که دلیل قتل احتمالی را میداند، اما اسناد مربوط به املاک نشان میدهند -و شاهدانی هم به او گفتهاند- که از زمان ناپدید شدن خانم ایگناتوا، تعدادی از املاک او در بلغارستان در اختیار افرادی قرار گرفته که با تاکی در ارتباط هستند.
شواهد نشان میدهد خانههای مجلل روجا ایگناتوا اکنون در اختیار افرادی است که با تاکی در ارتباط هستند
تاکی هرگز در ارتباط با ادعاهای مربوط به دست داشتن در قتل خانم ایگناتوا دستگیر نشده است. هنوز جسدی پیدا نشده و بازپرسان میگویند شواهد کافی برای پیگرد قانونی او ندارند.
اما ریچارد رینهارت، بازرس سابق اداره «خدمات درآمد داخلی» آمریکا، بر این باور است که خانم ایگناتوا احتمالا مرده است. با اینکه او هیچ گونه شواهدی مبنی بر ارتباط مرگ او با تاکی ندیده، اما میگوید که چنین رخدادی با شیوه کار کارتلهای مواد مخدر سازگار است.
«با در نظر گرفتن این موضوع که کارتلها تا چه حد میتوانند خشونت به خرج دهند، اگر تاکی فکر میکرده ایگناتوا تهدیدی برای اوست... احتمالا او را میکشد تا دستگیر نشود.»
بیبیسی واکنش وکلای تاکی به این ادعا را پرسید اما پاسخی دریافت نکرد.
در سال ۲۰۲۲، خانم ایگناتوا در لیست ده نفر اول تحت تعقیب افبیآی قرار گرفت، و تا امروز هم از این فهرست خارج نشده است.
تیم تهیهکننده پادکست «ملکه گمشده رمزارز» در بیبیسی، گزارشهای مختلفی درباره محل خانم ایگناتوا، بعد از مطرح شدن نظریه قتل احتمالی او دریافت کردهاند، از جمله جزئیات یک عملیات پلیسی ناموفق در یونان برای دستگیری او در سال ۲۰۲۲.
ممکن است شایعات مرگ او تنها یک مانور هوشمندانه دیگر برای منحرف کردن توجهها از او باشد.
اگر هم این طور باشد، پنهان ماندن و فرار کردن، میتواند با گذشت زمان سخت و سختتر شود.
آقای هریستانوف میگوید: «ماجرا به جایی میرسد که مثلا بگوییم الویس پریسلی ممکن است هنوز زنده باشد... این واقعا خیلی محتمل نیست.»
به گفته آقای رینهارت، افبیآی «فقط برای سرگرمی، افراد را در لیست ده نفر تحت تعقیب خود نگه نمیدارد». اما آنها فقط کسی را حذف میکنند که «شواهد قطعی» از مرگ او وجود داشته باشد. و با توجه به شرایط ، احتمالا هرگز هیچ عکس یا جسدی در کار نخواهد بود.
این معنای آن است که دست کم فعلا خانم ایگناتوا همچنان تحت تعقیب باقی میماند.