در بحث گاز، زمستان ۱۴۰۴، وضعیت ما خیلی بد می‌شود / چون کماکان با گاز در حال تولید برق هستیم، در سال‌های آینده با کمبود برق هم مواجه خواهیم بود

ناترازی گاز هر روز به ما نزدیکتر می‌شود و ابعاد جدیدتری از شکل بحرانی خود را به نمایش می‌گذارد. تداوم این روند با توجه به وابستگی تولید برق به گاز؛ احتمال شدت پذیری ناترازی برق را نیز به دنبال دارد که زیان اصلی آن را صنایع می‌بینند.

حامد فرنام، کارشناس انرژی، درباره گزارش اخیر صندوق توسعه ملی در رابطه با ناترازی گاز در سال ۱۴۲۰ به «انتخاب» گفت: اینکه ما کمبود تراز گاز خواهیم داشت، یک واقعیت است که باید با آن رو به رو شویم. گزارشی که صندوق توسعه منتشر کرده و قبل از آن شورای عالی انرژی یک گزارشی را در سال ۹۹ در رابطه با نفت و گاز منتشر کرد و چشم انداز ۱۴۲۰ را ترسیم کرده بود. صندوق توسعه حدودا همان گزارش را منتشر کرده است و مجزا مطالعاتی شده است. در گزارش شورای عالی انرژی با تمام پیش بینی‌هایی که کرده اند و سرمایه گذاری ۵۰ میلیارد دلاری و بهینه سازی مصرف در خودرو و ساختمان و ... از ۱۴۱۰ کسری هایمان شروع می‌شود. ما نباید منتظر ۱۴۲۰ باشیم و بگوییم ناترازی خواهیم داشت. یک زمان‌هایی از جمله زمستان ۱۴۰۴ وضعیت ما خیلی بد می‌شود؛ یک سری پروژه‌های ما ۱۴۱۰ به بهره برداری می‌رسد و ناترازی مثبت می‌شود، اما ۱۴۲۰ تراز منفی خواهیم داشت. 

وی در ادامه در رابطه با عدم سرمایه گذاری در حوزه گاز و هدررفت بیان کرد: مخازن که تولید میانی را رد می‌کنند، بازدهی شان پایین می‌آید و با تکنولوژی جدیدی باید مازاد گاز را استخراج کنند. اگر اینجا سرمایه گذاری کافی نکرده باشید گاز به راحتی بالا نمی‌آید. وقتی شما گاز را از مخزن بیرون می‌کشید توان پایین می‌آید و باید سرمایه گذاری بیشتری کنید. ما برای استخراج گاز مازاد نیاز به سرمایه گذاری جدید داریم تا تولید افزایش پیدا کند. جدای از آن روی سایر منابع گازی هم سرمایه گذاری نکردیم. این بخش مربوط به عرضه گاز است. بخش تقاضا گاز در بخش خانگی است. یعنی همان گازی که به سختی تولید می‌کنید ارزش افزوده ایجاد نمی‌کند. وقتی حجم زیادی از گاز ما در بخش خانگی مصرف می‌شود؛ یعنی گاز در حال هدررفت است. در بخش عرضه اگر بخواهید تولید کنید و از این طرف هدر دهید و گاز هم جایگاه خود را در اقتصاد و ارزش افزوده پیدا نکند، وضعیت همین خواهد بود. اگر افزایش تولید منجر به هدررفتن شود ناترازی را خواهیم داشت. 

وی در ادامه درباره فاصله ایران تا استاندارد‌های جهانی اظهار داشت: در مسئله هدررفت و عدم بهینه سازی فاصله ما با استاندار‌های جهان بسیار است. ما ساختار‌های را به شکلی چیده ایم که این گاز در چرخه صنعت ما نیامده است. بهترین حالت این بود که گاز را تبدیل به برق می‌کردیم و گاز به عنوان خوراک در صنعت استفاده می‌شد. در دنیا چند کشور هستند که این حجم لوله کشی را دارند. آمریکا و روسیه و ایران این حجم لوله کشی را دارند و گاز در دیگر کشور‌ها یک منبع با ارزش بالاست که در چرخه صنعت تبدیل به ارزش افزوده می‌شود.

فرنام درباره کمبود برق در سال‌های آینده گفت: بله ما در سال‌های آینده با کمبود برق هم مواجه خواهیم بود. ما در بحث برق سرمایه گذاری نکردیم و کماکان با گاز در حال تولید برق هستیم. ما یک چرخه باطل داریم که گاز را هدر می‌دهد و از منابع تجدیدپذیر هم استفاده نمی‌کنیم. در مقابل گاز را در نیروگاه‌ها می‌سوزانیم و آن ارزشی را که می‌توانیم از گاز داشته باشیم هم استفاده نمی‌بریم.