صبح نو، رسانه نزدیک به قالیباف، ائتلاف شریان را با «رایحه خوش خدمت» در زمان احمدی‌نژاد مقایسه کرده و نوشته است: رقابت یکی از پایه‌های اصلی هر انتخاباتی است و بدون آن رقابت انتخاباتی خالی از معنا می‌شود؛ اما یک حقیقت همیشگی هم وجود دارد و آن اینکه جریان‌های سیاسی باید تلاش کنند نهایت وحدت درونی را در گفتمان و تشکیلات خویش داشته باشند و این شاید تنها راز پیروزی هر جریانی در انتخابات‌هاست. مخصوصا اینکه جریان‌های سیاسی باید در آستانه انتخابات، وحدت و یکپارچگی را در دستور کار خود قرار دهند؛ نه رقابت‌های درون‌گفتمانی. حال اگر یک جریان سیاسی به جای وحدت، رقابت درون‌گفتمانی را سرلوحه برنامه‌ها و راهبردهای انتخاباتی خود قرار دهد، بی‌شک مسیر برعکس یک جریان عادی و طبیعی سیاسی را طی می‌کند و به زیان گفتمان‌های همسو و نزدیکش اقدام می‌کند.
عبور شریان از وحدت
جریان انقلاب یا همان اصولگرایان در دوره گذشته ذیل جریان شورای ائتلاف نیروهای انقلاب توانست موفقیت بالایی در کل کشور به دست بیاورد که اولین ثمره آن مجلس یازدهمی بود که ورای همه پیام‌ها و مزیت‌هایش، نشان‌دهنده وحدت حداکثری اصولگرایان و پرهیز از سهم‌خواهی‌های بی‌موردی بود که منجر به شکست یک جریان سیاسی می‌شود؛ اما گویا عده‌ای از این شرایط راضی نیستند. انتهای سال گذشته بود که یک جریان سیاسی تحت‌عنوان شریان با برگزاری یک نشست شبه‌انتخاباتی، اعلام موجودیت کرد.
از مهم‌ترین شخصیت‌هایی که در این نشست حضور داشتند، مهرداد بذرپاش، وزیر فعلی راه و شهرسازی و حمید رسایی، نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی و قاضی زاده هاشمی معاون رییس جمهور بودند. همان ابتدا این سوال در میان جریان‌های سیاسی و رسانه‌ای شکل گرفت که آیا قرار است شریان، ساز دیگری را در یک سال مانده به انتخابات کوک کند.
هرچند پس از این نشست یکی، دو نفر از شخصیت‌هایی که اعلام شده بود در فهرست شورای مرکزی این جریان حضور دارند، رسما حضورشان در این تشکل نوتأسیس را تکذیب کردند، ولی کماکان و با عده و عده کمتری به فعالیت خود ادامه داد و حتی بیانیه انتخاباتی نیز صادر کرد.
آنچه اعضا و فعالان درون این تشکیلات نو تأسیس درباره راهبردهای خود عنوان کرده‌اند، عموما مغایر با راهبرد اصلی وحدت جریان نیروهای انقلاب است و خاطره تجارب تلخ و البته شکست خورده سیاسی قبل را تداعی می‌کند.
سخنگوی شریان: دعوت به رقابت درون گفتمانی
در روزهای اخیر فاطمه سادات حمیدیان، سخنگوی شریان در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر گفته است: «اولین راهبرد شریان، رقابت انتخاباتی در درون جبهه انقلاب و نه با جریان اپوزیسیون غربگرا است.» سایت فردا در این باره نوشته است: «شریان که تشکلی تازه ساخته شده و جدید و ترکیبی از برخی نزدیکان بذرپاش در دیوان محاسبات و برخی دیگر از چهره‌ها است و تعدادی از سوپرانقلابی‌ها را هم در خود جای داده است، در اولین جلسه خود در سال گذشته با حضور وزیر راه اعلام موجودیت کرد.
این جریان با وجود اعلام رئیس‌جمهور مبنی بر عدم دخالت دولت در انتخابات همچنان به فعالیت‌های انتخاباتی خود ادامه می‌دهد و هیچ‌گاه نسبت خود را با وزارت راه و وزیر مربوطه مشخص نکرده است. نسبتی که می‌تواند نشان‌دهنده تفکر حاکم بر آن باشد و از سوی دیگر تجارب تلخ وحدت‌شکنی در دوره‌های مختلف را به اذهان متبادر کند.»
اگرچه برای اهل سیاست، آینده این تشکل چندان مبهم نبود؛ اما حالا نیت خود را به‌صورت علنی توسط سخنگویش فاش کرده و از رقابت درون‌جناحی سخن گفته است. رقابتی که به‌زعم بسیاری از بزرگان جریان نه‌تنها فایده‌ای نخواهد داشت، بلکه ظرفیت‌های جریانی را نیز به انحراف خواهد برد.
حمیدیان از سیاست این جریان به‌صورت علنی رونمایی می‌کند و از عدم‌وحدت با سایر جریان‌ها سخن می‌گوید؛ نوعی بازگشت به منش حامیان دولت نهم در انتخابات شورای شهر سوم. انتخاباتی که باز هم نام بذرپاش در آن به چشم می خورد. پیش‌تر و پس از روی کار آمدن دولت احمدی‌نژاد، مهرداد بذرپاش با حمایت دولت وقت فهرستی را برای انتخابات شورای شهر سوم تحت‌عنوان «رایحه خوش خدمت» آماده کرد و مقابل فهرست اصولگرایان قرار داد.
ائتلاف رایحه خوش خدمت یک ائتلاف سیاسی اصولگرا در حمایت از محمود احمدی‌نژاد و دولت او بود که با ریاست مهرداد بذرپاش و سخنگویی محمدعلی رامین شکل گرفت.
این ائتلاف در آستانه انتخابات سومین دوره شورای اسلامی شکل گرفت و به‌عنوان رقیب فهرست اصولگرایان در عرصه آن انتخابات نقش‌آفرینی کرد.
پیام ناگوار این اتفاق این بود که ایجادکنندگان این ائتلاف همگی از اعضای دولت بودند و درحالی‌که در آن زمان دولت احمدی‌نژاد قرابت گفتمانی زیادی با اصولگرایان داشت، دولت را رقیب جریان اصولگرایی نشان داد و بدتر اینکه دولت را مجبور به ورود مستقیم به عرصه انتخاباتی کرد. هم این فهرست شکست سختی خورد و هم موجب شد چهار اصلاح‌طلب به شورای شهر راه پیدا کنند. این تاکتیک اشتباه نه‌تنها جریان انقلابی را با مشکل مواجه کرد، بلکه این شکست موجب شد که احمدی‌نژاد دیگر به این تیم سیاسی اعتماد نکند و در انتخابات مجلس هشتم در کنار سایر اصولگرایان قرار گیرد.
آزمون مهم دولت سیزدهم
حالا که آقای رئیسی که با جدیت اعلام کرده است قصدی برای دخالت در انتخابات مجلس ندارد و به صورت علنی اعلام کرده که وارد فضای انتخابات مجلس نخواهد شد؛ اما شریان گویا قصد دارد خلاف این عهد و سخن عمل کند که انتظار می‌رود و پیش‌بینی می‌شود با مرزبندی دولت سیزدهم و در رأس آن آقای رئیس‌جمهور مواجه شود؛ چرا که جدا از شائبه مداخله یک وزارتخانه در انتخابات، تجربه شکست رایحه خوش خدمت و عوارض این شکست اکنون تیم سیاسی دولت را هوشیار خواهد کرد.
همان‌طور که گفته شد ورود این طیف به انتخابات که از حمایت یک وزیر برخوردار است و این حمایت در جلسه اعلام موجودیت به روشنی مشخص شده حتما با سخنان رئیس‌جمهور مبنی بر عدم دخالت دولت در انتخابات مغایرت دارد.
هر چه باشد، بذرپاش، وزیر راه است و شریان نیز نزدیکی غیرقابل انکاری با او دارد. لذا این رویه قبل از هر چیز به خود دولت آسیب خواهد زد و ادامه این روند از سوی برخی جریان‌ها که ردای حمایت از دولت پوشیده‌اند موجب فاصله افتادن بین دولت و سایر طیف‌های جریان اصولگرایی می‌شود.
نکته حائز اهمیت دوم این است که این سیاست شریان، رقابت را به درون جبهه اصولگرایی خواهد کشاند که قصه زیان‌های آن سر دراز دارد. بدیهی است که این رویکرد، زمینه را برای جریان رقیب؛ یعنی اصلاح‌طلبان که اکنون به واسطه عملکرد خودشان و سابقه سیاست‌ورزی‌شان به حاشیه رفته‌اند؛ مهیا خواهد کرد. در پی این استراتژی شکل‌گیری یک فراکسیون قوی اصلاح‌طلب و اعتدالی که قطعا زمینه‌ساز نقش پررنگ این جریان در انتخابات ریاست‌جمهوری بعدی است؛ اصلا بعید نیست.
شاید بزرگ‌ترین صدمه به وجهه دولت آن هم در آستانه انتخابات این باشد که افکارعمومی به این نتیجه برسند که دولت می‌خواهد کار انتخاباتی کند و درحالی‌که باید تنها مجری فرایند انتخابات باشد، تلاش می‌کند نماینده به مجلس بفرستد یا شورای شهر را دچار تغییر کند.
به همین دلیل بود که رئیس‌جمهور دولت سیزدهم چند ماه مانده به انتخابات، آب پاکی را روی دست همه ریخت که قرار نیست مانند دو دولت گذشته که خواسته یا ناخواسته وارد نقش‌آفرینی در انتخابات شدند، این دولت نیز کار انتخاباتی کند.
مهرداد بذرپاش که اصلی‌ترین شخصیت حامی شریان است، اکنون وزیر راه و شهرسازی و یکی از اعضای هیأت دولت سیزدهم است و بی‌شک نقش‌آفرینی‌اش در فرایند تهیه لیست انتخاباتی و رقابت برای اخذ کرسی در مجلس دوازدهم، دولت را دچار شائبه سیاسی‌کاری خواهد کرد.
شریان به دنبال شکاف درون‌جریانی؟
فردا نیوز همچنین نوشته است: «این رویه همچنین موجب شکل‌گیری شکاف‌های بزرگ درون جریانی است و تبعات آن به‌قدری روشن است که نیازی به برشمردن ندارد. شکل گرفتن دوقطبی‌های درون‌جریانی که ناشی از رقابت درون‌گروهی است موجب خدشه وارد شدن به برادری سیاسی که مورد تأکید رهبر انقلاب بوده، خواهد شد و حتما شکاف‌های درون جریان را فعال خواهد کرد.
گرچه گویا نوع موضع‌گیری‌های خانم معصومی و آقای رسایی به‌عنوان دو شریانی، اساسا برای رقابت درون‌جناحی طراحی شده و قصد دارد به جای رقابت کلاسیک چپ و راست، رقابت را به درون جبهه اصولگرایی بکشاند که در نوع خود جالب توجه است. چرا یک جریان سیاسی باید راهبرد خود را رقابت با سایر طیف‌های درون جریان تعریف کند مگر آنکه در باطن، نقشه تقابل با هم‌جناحی‌ها را کشیده باشد؛ چیزی شبیه انتخابات شورای شهر سوم.»
بی‌تفاوت به جریان غربگرا!
در این میان عجیب‌ترین بخش گفته‌های سخنگوی شریان به رقابت درون‌جناحی به جای رقابت با جریان غربگرا باز می‌گردد.سایت فردا در این باره نوشته: «خانم حمیدیان باید به این سوال پاسخ دهند که اولا این سیاست شریان (رقابت درون‌جریانی) چه نسبتی با نهی رهبری از شکل‌گیری دوقطبی‌های کاذب دارد و ثانیا با کدام استدلال، رقابت با غرب‌گرایان داخلی در قالب برخی جناح‌ها را کنار می‌گذارند و به رقابت درون‌جریانی مشغول می‌شوند؟ چگونه این حجم نامزد سفید ثبت‌نام کرده از اعتدال و اصلاحات را نمی‌بینند و رقابت درون‌جریانی را تجویز می‌کنند؟ مگر جریان غربگرا در کشور به پایان رسیده که رقابت انتخابات مجلس را بدون این جریان فرض می‌کنند و مشغول جریان اصولگرایی می‌شوند؟»
این اظهارات که رقابت را نه با جریان به اصطلاح غربگرا، بلکه درون جریان انقلابی تعریف می‌کند، پیام‌هایی به جریان انقلابی و سایر جریان‌ها ارسال می‌کند که شاید خوشایند نباشد.
اگر شریان با وجود تمامی عوارض و پیامدها به این راهبرد اصرار داشته باشد، می‌توان به یک رقابت میان لیست خالص شریانی و فهرست اصولگرایان مرکزگرا اندیشید تا وزن واقعی شریان مثل رایحه خوش مشخص شود. شریان برنده چنین رقابتی نیست؛ چراکه وزن اجتماعی خود را به وضوح در مراسمی که در مسجد میدان فلسطین برگزار کرد، نشان داد.
ایجاد دوقطبی در جریان انقلابی
رهبر انقلاب اخیرا در دیدار بسیجیان فرمودند: «از دوقطبی‌های کاذب بپرهیزید. کسانی که مبانی و اصول اسلام و انقلاب و ولایت فقیه را قبول دارند، برادر شما هستند؛ حتی اگر سلیقه متفاوتی دارند.» این بیانات که خطاب به بخشی از جریان انقلاب بیان شده، علاوه بر نفی دامن زدن به دوقطبی، تأکید بر راهبرد وحدت را در کالبد خود دارد.
حال اینکه سخنگوی یک جریان سیاسی در آستانه یکی از مهم‌ترین انتخابات‌های دهه‌های اخیر تأکید بر عدم رقابت با جریان غیرانقلابی و رقابت با جریان انقلابی می‌کند، پیامی جز پرهیز از وحدت به افکار عمومی نمی‌رساند.
این در شرایطی است که همه اخبار و تحلیل‌ها حاکی از این است که جریان‌های اصلاح‌طلب و اعتدال برنامه جدی در انتخابات پیش رو دارند و طبیعتا راهبردی غیر از وحدت نمی‌تواند منتج به پیروزی جریان انقلابی و اصولگرا شود.
سخنگوی شریان می‌گوید که نمی‌خواهیم با غرب‌گرایان رقابت کنیم، ولی این را در نظر نمی‌گیرد که غرب‌گرایان قطعا قصد رقابت با آنها را دارند و خواه ناخواه باید با آنها نیز رقابت کنند. چنین اظهاراتی یا ناشی از عدم پختگی سیاسی است یا تعمدی در شکل‌دهی به یک شکاف درون انقلابیون وجود دارد.
وی که تأکید می‌کند به‌عنوان دومین راهبرد نیز بر این باور هستیم که رقابت‌های انتخاباتی نباید زمینه سوءاستفاده برای دشمنان قسم‌خورده انقلاب اسلامی را فراهم آورد، به این موضوع اشاره نمی‌کند که ثمره اختلافات در جریان انقلابی جز خوشنودی مخالفان جریان انقلاب نیست. هر گونه رقابتی که در راستای سهم‌خواهی و ایجاد انشقاق در بین جریان انقلابی باشد، ایجاد زمینه برای سوءاستفاده دشمنان جریان است، علاوه بر اینکه زمینه‌های بروز و ظهور رقیبان داخلی و کسب دوباره قدرت از سوی آنان را نیز فراهم خواهد کرد.
اهالی شریان قدرت زیادی از لحاظ نقش‌آفرینی در جریان اصولگرایی ندارند و به هیچ‌عنوان نمی‌توانند بدیلی برای جریان‌هایی چون شورای ائتلاف نیروهای انقلاب باشند، ولی صرف تمام تلاش‌شان برای اینکه صدای جدیدی باشند، موجب اتلاف نیروی انقلابیون خواهد شد.
تجربه رایحه خوش خدمت را همه به یاد دارند که آن ائتلاف آورده‌ای نداشت، ولی به دولت و اصولگرایان ضربه زد و ترکیب شورای سوم را ولو به اندازه چند عضو تغییر داد.
اسامی اعضای شریان عموما ناآشناست و غیر از رسایی کسی را برای سرلیستی ندارند، ولی طبق اعتراف خودشان راهبرد و تلاش‌شان، رقابت با انقلابی‌هاست. آنها شاید حتی نتوانند یک کرسی مجلس را تصاحب کنند، ولی بی‌شک می‌توانند موجب عدم ورود چند نماینده انقلابی به مجلس و ورود چند نماینده به قول خودشان غربگرا به پارلمان دوازدهم شوند و این ضربه کمی نیست.
به‌علاوه اینکه این فرصت را به اصلاح‌طلبان خواهند داد که دولت را متهم به کار سیاسی و انتخاباتی کنند، درحالی‌که همه تلاش رئیسی، بازنمایی دولتی پرتلاش و مردم‌گرا برخلاف دولت قبل در افکارعمومی است.
علاوه بر اینکه بذرپاش باید در راهبردهای خود چه در مقام اعمال و چه اعلام تجدیدنظر کند و به مأموریت‌های اصلی خود که همانا رفع مشکل مردم بالاخص در حوزه مسکن است، بپردازد. دولت هم با اعلام موضع رسمی مجدد می‌تواند به شائبه‌ها پایان دهد.