پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : کمبود دارو و تجهیزات پزشکی، در مقاطعی همواره وارد بحران می‌شود و همین موضوع باعث می‌شود تا سازمان غذا و دارو، دست به راهکاری سهل الوصول بزند تا بازار دارو یا تجهیزات پزشکی، از شرایط بحرانی خارج شود.
موضوع واردات فوریتی، که راهکار سازمان غذا و دارو برای عبور از شرایط بحرانی است؛ با مخالفانی همراه است. زیرا، مخالفان واردات فوریتی معتقدند که این قبیل راهکارها، فقط به نفع دلالان و رانت خواران خواهد بود. سازمان غذا و دارو هم مجوز واردات مواد اولیه را می‌دهد، هم ارز مورد نیاز را تخصیص می‌دهد، مجوز تولید و واردات محصول کامل هم در اختیار این سازمان است، از طرفی وزارت بهداشت کاملاً میزان مصرف را می‌داند، پس اطلاعات کافی در خصوص حجم تولید و مصرف را دارند اما از این اطلاعات در برنامه ریزی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها استفاده نمی‌شود.محسن عبدالله زاده فعال صنعت دارو، گفت: از یک طرف در برخی از اقلام دارویی دچار کمبود هستیم و از طرفی در برخی دیگر با داروهایی مواجه ایم که بیش از نیاز کشور تولید شده‌اند و تاریخ مصرف آنها رو به پایان است.
یک کارشناس دیگر در حوزه دارو می‌گوید: «تاریخ انقضای قرض‌های وارفارین موجود در داروخانه‌ها نزدیک است و برای بیمار صرف نمی‌کند که برای تهیه آن هزینه کند، ضمن اینکه موجود نبودن دارو فقط مختص این قرص نمی‌شود.»قرص وارفارین داروی مهم حیاتی و بدون جایگزین محسوب می‌شود و تقریبا ۶ ماهه که نیست! یک خبرنگار حوزه سلامت نیست اینجا بره ببینه داستان چیه؟ اگه برنامه کشتار جمعی بیماران قلبیه در جریان باشیم!» این محتوایی است که حسین الهامی‌نژاد، روزنامه‌نگار سابق، در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر) منتشر کرده است.
قرص وارفارین دارویی است که به عنوان رقیق‌کننده یا ضد انعقاد خون شناخته می‌شود. مصرف وارفارین فقط با تجویز پزشک متخصص مجاز است و احتیاطات دارویی خاص خودش را دارد. مصرف این دارو برای بیماران قلبی عروقی با حساسیت زیادی همراه است که همین مسئله حکم حیاتی بودنش را نشان می‌دهد.
این در حالی است که اخیرا نیز سخنگوی کمیسیون بهداشت مجلس گفت: در نشست امروز کمیسیون تاکید شد که رئیس جمهور باید نسبت به تشکیل فرماندهی واحد برای مقابله با بحران دارویی اقدام کند تا درپی توجهی نسبت به این موضوع در آینده با مرگ و میرهایی در پی کمبود دارو در کشور مواجه نشویم.
سخنگوی کمیسیون بهداشت مجلس گفت: در نشست امروز کمیسیون تاکید شد که رئیس جمهور باید نسبت به تشکیل فرماندهی واحد برای مقابله با بحران دارویی اقدام کند تا درپی توجهی نسبت به این موضوع در آینده با مرگ و میرهایی در پی کمبود دارو در کشور مواجه نشویم.سلمان اسحاقی در تشریح نشست کمیسیون بهداشت و درمان مجلس از بررسی مشکلات حوزه دارو و تجهیزات پزشکی با حضور فعالان صنعت، رئیس سازمان غذا و دارو، مسئولان وزارت صمت، گمرک، سازمان برنامه بودجه و بانک مرکزی خبر داد و گفت: کمیسیون بهداشت سه گزارش نظارتی در مورد بحران دارویی و ملزومات پزشکی را در صحن علنی مجلس قرائت کرد و در نشست امروز هم مشخص شد که وزارت بهداشت و اقتصاد، سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی به تکالیف خود عمل نکردند.
وی افزود: بنابراین مقرر شد بر اساس ماده ۲۳۴ گزارش ترک فعل دستگاه‌ها به صحن علنی مجلس ارائه و با موافقت نمایندگان، متخلفان به قوه قضائیه معرفی شوند.نماینده مردم قائنات و زیرکوه در مجلس یازدهم ادامه داد: متاسفانه ارز لازم توسط بانک مرکزی اختصاص نیافت و تولیدکنندگان داخلی در مورد قیمت گذاری و تخصیص ارز با مشکل مواجه شدند.
ضرورت تشکیل فرماندهی واحد در دولت برای مقابله با بحران دارویی
اسحاقی یادآور شد: پس از بحث و گفتگوهای صورت گرفته رئیس کمیسیون تاکید کرد که رئیس جمهور باید نسبت به تشکیل فرماندهی واحد در دولت برای مقابله با بحران دارویی اقدام کند تا در بی توجهی نسبت به این موضوع در آینده با مرگ و میرهایی در پی کمبود دارو در کشور مواجه نشویم.
کمبود بیش از ۲۰۰ قلم دارو در کشور
سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، افزود: کمیسیون به دفعات موضوع بحران دارویی را به دولت گوشزد کرده، اما توجه چندانی به این موضوع نشده و نتیجه این بی توجهی کمبود بیش از ۲۰۰ قلم در دارو در کشور است و تداوم این بی توجهی‌ها هم افزایش مرگ و میرها را در پی خواهد داشت.
دولت زیر بار کمبود دارو نمی‌رود
متاسفانه زنگ خطر کمبود دارو به صدا در آمده و این کمبودها فقط از دارویی به داروی دیگر تغییر می‌کند، مدتی قبل بود که یحیی ابراهیمی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس، به وبسایت اقتصاد ۲۴ گفته بود: «براساس اطلاعاتی که داریم، بیش از ۳۰۰ قلم دارو در داروخانه‌ها کم است، ولی دولت زیر بار نمی‌رود و مدام می‌گوید که همه چیز گل و بلبل است، اما واقعیت امر اینگونه نیست.»
در توضیح اقلام ناموجود در داروخانه‌ها محمدطاهری، کارشناس حوزه دارو می‌گوید: «قرص سولفاسالازین، آمپول متوتروکسات، قرص متی مازول، آمپول وین بلاستین و قرص وارفارین در داروخانه‌های کشور موجود نیست. این موارد جز داروهای روتین هستند. یعنی بیمار باید طبق یک برنامه‌ی مشخص آنها را مصرف کند. مشکلات کمبود دارو سلامتی بیماران را به خطر می‌اندازد.»همان‌طورکه مشخص شد وارفارین تنها دارو در لیست کمبود داروخانه‌ها نیست اما حالا قرعه کمبودها به‌نام این داروی حیاتی هم درآمده است.
وارفارین کمیاب با تاریخ انقضای محدود
پیگیری‌های خبرگزاری خبرآنلاین برای کمبود این دارو به یک نتیجه رسید. دارو در برخی داروخانه‌ها موجود است اما با تاریخ انقضای محدود درج شده بر روی بسته‌ی داروها. طاهری در توضیح این علت می‌گوید: «قرص وارفارین در برخی داروخانه‌ها موجود و در خیلی از موارد ناموجود است. موجودی وارفارین در داروخانه‌ها با تاریخ انقضای نزدیک است که برای یک مریض نمی‌صرفد که این دارو را تهیه و برای آن هزینه کند و عملا این موجودی محدود هم برای بیمار کارایی ندارد.»
شهرام کلانتری، رئیس انجمن داروسازان ایران درباره‌ی موجودی قرص وارفارین می‌گوید: «قرص وارفارین ممکن است با یک برند شرکت داروسازی خاص نایاب باشد اما در داروخانه‌ها با تاریخ انقضای ماه ۱۲ سال ۲۰۲۳ موجود است. اما تاریخ انقضای دورتر از آن وجود ندارد.»
کلانتری در پاسخ به این سوال که قرص وارفارین اگر موجود باشد تاریخ انقضای آن نزدیک است و خرید آن کارایی چندانی برای بیمار ندارد بیان می‌کند: «استفاده از دارو تا پایان تاریخ انقضا برای بیمار مشکلی ندارد و می‌توانند استفاده کنند. مصرف‌کنندگان دارو می‌توانند دارو را به مقدار کمتر بگیرند یعنی هر چه قدر که مصرف آن‌هاست تا پایان ماه دوازده سال ۲۰۲۳ را تهیه کنند.»
درخواست تهیه داروی وارفارین
کمبود دارو کیفیت زندگی بیماران را تهدید می‌کند. فرقی ندارد بیمار صعب‌العلاج باشد که نیازش به تامین دارو حیاتی است یا دارویی که بیمار باید آن را سر ساعت و همیشه استفاده کند. در هر صورت اگر در روند تهیه‌ی دارو به مشکلی بر بخورند بار اضافی بر دوش بیمار و خانواده‌اش است.
کارشناس حوزه دارو درباره تامین قرص وارفارین توضیح می‌دهد: «درخواست تهیه‌ی این دارو برای وزارت بهداشت‌ودرمان ارسال شده تا به دست مریض برسد زیرا این یک داروی مهم است که باید روتین استفاده شود اما این دارو هنوز وارد نشده و در داروخانه‌های سطح کشور توزیع نشده است.»
رئیس انجمن داروسازان ایران نیز به همین درخواست اشاره می‌کند و می‌گوید: «تامین این دارو از طریق وارد کردن آن و تولید توسط برخی شرکت‌های داروسازی داخلی بوده است. گاهی شرکتی پروانه تولید می‌گیرد و بعد به هر دلیلی مثلا نبود تاییدیه علمی تولید آن متوقف می‌شود بعد در ادامه این کمبود در داروخانه‌ها اتفاق می‌افتد.»کلانتری اضافه می‌کند: «احتمالا واردات قرص وارفارین در دستور کار وزارت بهداشت و درمان است.»
علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد
دارو گاهی در اثر تحریم‌ها به دست بیماران نمی‌رسد یا مواد اولیه‌ی تشکیل دهنده‌ی آن به شرکت‌های داروسازی ایرانی برای تولید ارسال نمی‌شود. بسیاری از داروها مدل‌های ایرانی‌اش در بازار موجود است اما گاهی مشاهده می‌شود معادل خارجی آن دارو وارد شده است. این‌درصورتی‌ست که یک دارویی با کمبود مواجه است ولی فکری به حال واردات آن نمی‌شود.
در این بازه‌ی کمبود دارو بیماران با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند. طاهری، کارشناس حوزه دارو به واردات فوری از طریق سازمان غذا و دارو اشاره می‌کند: «سازمان غذا و دارو بعد از گذشت مدتی از کمبود دارو به فکر واردات دوفوریتی می‌افتد. وارداتی که عموما از کشورهای هند و ترکیه انجام می‌شود.
متاسفانه ما شاهدیم که این اقلام کیفیت مورد انتظار را نداشته یا دچار مشکلات خاصی بودند که ریکال شدند.» ریکال دارو یعنی یک محصول دارویی در چرخه توزیع به دلالیل مختلف از جمله حساسیت نگه داری محصول دچار ایراد شده و در نتیجه این دارو پیش از اینکه به دست مصرف کننده برسد، از بازار دارویی خارج می‌شود.