چه کسانی در معرض خطر «پیش دیابت» هستند؟

 ایسنا:رییس مرکز تحقیقات پیشگیری از بیماری‌های متابولیک دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، پیش دیابت را اولین مرحله از بیماری دیابت عنوان کرد که هیچ علامتی ندارد.

دکتر فرزاد حدائق، گفت: پیش دیابت اولین مرحله از بیماری دیابت است که قندخون ناشتای فرد بالاتر از حد طبیعی (بین ۱۲۶- ۱۰۰ میلیگرم در دسی لیتر) است اما نه آنقدر که دیابت نوع ۲ در نظر گرفته شود و با تغییر سبک زندگی قابل درمان است.

به گفته این فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم، قند ناشتای طبیعی کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی لیتر است.

وی این که «افراد یکباره و ناگهانی به دیابت مبتلا می‌شوند» را یک باور اشتباه خواند و یادآور شد: در افراد سالم دارای فاکتورهای خطر، قندخون به تدریج افزایش یافته، ابتدا به مرحله پیش دیابت و در نهایت به دیابت فرد منجر می‌شود.

حدائق مداخلات به موقع در دورانی که فرد در حال گذر از مرحله پیش دیابت به مرحله دیابت است را بسیار با اهمیت برشمرد و افزود: اغلب افراد مدتی را در مرحله پیش دیابت به سر می‌برند بدون این که از حضور این مرحله پرخطر با خبر باشند. در حالی که  این دوران طلایی، فرصتی مناسب برای انجام مداخلات صحیح و جلوگیری از بروز عوارض مرحله دیابت است.

این استاد دانشگاه، سه معیار تشخیصی برای آگاهی از پیش دیابت را اندازه‌گیری قندخون ناشتا، قند دوساعته یا تست تحمل گلوکز و هموگلوبین A۱C ( میانگین قند خون سه ماهه) عنوان کرد.

به گفته وی، در مرحله پیش دیابت، قندخون ناشتای فرد بین ۱۰۰ تا ۱۲۶ میلی‌گرم در دسی لیتر است.

وی اندازه‌گیری قند دو ساعته را آزمایش تشخیصی دیگری عنوان کرد و افزود: برای انجام این آزمایش فرد باید 8 ساعت ناشتا باشد و بعد از نمونه گیری اولیه، ۷۵ گرم گلوکز به فرد داده می‌شود و مجدد بعد از ۲ ساعت نمونه‌گیری خون انجام می‌شود. در این آزمایش اگر قند خون فرد بین ۱۴۰ تا ۱۹۹ میلی گرم در دسی لیتر باشد فرد مبتلا به عدم تحمل گلوکز و پیش دیابت مبتلا است.

حدائق سومین آزمایش تشخیص پیش دیابت را اندازه‌گیری هموگلوبین A۱C یا میانگین قند سه ماهه عنوان کرد و افزود: در صورتی که A۱C  فرد مساوی و یا بیشتر از ۶.۵ باشد به عنوان یکی از معیارهای تشخیصی دیابت محسوب می‌شود و اگر بین ۵.۷ تا ۶.۴ باشد به عنوان پیش دیابت در نظر گرفته می‌شود.

چه کسانی در معرض خطر پیش دیابت هستند؟
به گفته رییس مرکز تحقیقات پیشگیری از بیماری‌های متابولیک دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، افراد در معرض خطر پیش دیابت عبارتند از:

_  افرادی که مبتلا به اضافه وزن یا چاقی( شاخص توده بدنی یا BMI مساوی و بیشتر از ۲۵) به همراه یکی از عوامل خطر زیر هستند.

_  سابقه خانوادگی دیابت در بستگان درجه اول

_ تاریخچه حوادث قلبی و عروقی در فرد

_  فشارخون بالا

_  مقادیر تری‌گلیسیرید بالا و یا HDL پایین

_ خانم‌های مبتلا به بیماری کیست تخمدان

_ عدم فعالیت فیزیکی

_ خانم‌های دارای سابقه دیابت بارداری

_  افراد مبتلا به چاقی شکمی (دور کمر بیش از ۹۰ سانتیمتر در هر دو جنس)

علائم پیش دیابت
حدائق با تاکید بر این که مرحله پیش دیابت هیچ علامتی ندارد، گفت: فرد در این مرحله می‌تواند فاقد علامت باشد.

وی پیش دیابت را ریسک فاکتور اساسی برای بروز دیابت دانست که خطر بیماری‌های قلبی و عروقی، پرفشاری خون و نارسایی کلیه را افزایش می‌دهد.

این فوق تخصص غدد، تاکید کرد: برای تشخیص پیش دیابت باید از غربالگری یا اسکرین بهره بگیریم و منتظر مشاهده علایم نباشیم زیرا متاسفانه این اختلال علامتی ندارد.

به گفته وی، این اختلال زمانی مشخص می‌شود که عوارض ناشی از آن ظاهر شود؛ بنابراین پس از تشخیص پیش دیابت باید اقدامات لازم برای جلوگیری از پیشرفت آن به سمت دیابت و یا برگشت فرد به حالت نرمال صورت گیرد.

این استاد دانشگاه با اشاره به اهمیت غربالگری، گفت: غربالگری برای افرادی دارای BMI نرمال (زیر ۲۵) و بدون سابقه خانوادگی دیابت، از سن ۳۵ سال انجام می‌شود اما در ایران با توجه به افزایش شیوع چاقی در نوجوانان و جوانان بهتر است سن غربالگری کاهش یابد.

وی افزود: با توجه به مطالعات صورت گرفته در جمعیت شهری تهران شیوع دیابت حدود ۱۵ درصد و پیش دیابت نیز ۱۵ درصد است و تقریبا می‌توان گفت که از هر سه نفر یک نفر به دیابت یا پیش دیابت مبتلا هستند که این فراوانی با افزایش سن بیشتر می شود.

حدائق به افراد دارای افزایش وزن همراه با سایر عوامل خطر، توصیه کرد: این افراد باید از نظر تشخیص پیش دیابت حتما بررسی‌های تکمیلی را انجام دهند.

این استاد دانشگاه رعایت سبک زندگی سالم شامل رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی را در پیشگیری و کنترل پیش دیابت موثر برشمرد.

به گفته وی، با رعایت سبک زندگی، رژیم غذایی و فعالیت بدنی می توان از پیشرفت پیش دیابت و تبدیل آن به دیابت جلوگیری کرد و حتی پیش دیابت را به مرحله سلامت بازگرداند.

وی، آلودگی هوا، استرس‌ها (روانی، شغلی، اقتصادی و...)، مولفه‌های اجتماعی سلامت (از جمله آرامش روانی، عدم وجود اضطراب) را در جلوگیری از بروز این اختلال موثر دانست که باید مورد توجه قرار گیرند.

این فوق تخصص غدد، حفظ وزن بدن در محدوده طبیعی، حفظ دور کمر زیر ۹۰ سانتیمتر و انجام فعالیت فیزیکی مناسب را از عوامل بسیار مهم در جلوگیری از بروز پیش دیابت و دیابت موثر برشمرد.

حدائق کاهش پنج تا هفت درصدی وزن، اصلاح رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی را از جمله مداخلات موثر در درمان و کنترل پیش دیابت برشمرد.

به گفته وی، فرد مبتلا به پیش دیابت با نظارت متخصص تغذیه و طب ورزشی و رعایت رژیم غذایی و ورزش می‌تواند قند خون، پرفشاری خون و ... را اصلاح کند.

این استاد دانشگاه با اشاره به جایگاه دارو در درمان پیش دیابت، متفورمین را تنها دارویی ذکر کرد که در برخی مبتلایان به پیش دیابت استفاده می‌شود.

به گفته وی، مصرف متفورمین در پیش دیابتی‌ها در سنین پایین (زیر ۵۵ سال)، خانم‌های دارای سابقه دیابت بارداری، قند ناشتای بالای ۱۱۰ و A۱C  بالاتر از ۶ به عنوان یکی از متدهای درمانی اشاره کرد.

این فوق تخصص غدد تاکید کرد: نباید فقط رویکرد ما کنترل قند در این بیماران باشد؛ زیرا فردی که دارای قند خون بالاست متاسفانه فشارخون و چربی خون بالا نیز دارد.

این استاد پژوهشکده غدد درون ریز و متابولیسم دانشگاه با اشاره به نتایج مطالعه قند و لیپید تهران، گفت: این مطالعه نشان داد که هر سال یک درصد افراد جامعه مبتلا به دیابت و چهار درصد مبتلا به پیش دیابت می‌شوند.

بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، وی تاکید کرد: در صورت عدم اصلاح وضعیت فعالیت بدنی، رژیم غذایی و مولفه‌های اجتماعی سلامت با یک سونامی بیماری‌های غیرواگیر مواجه خواهیم شد. بنابراین بهتر است سرمایه‌گذاری ما در حوزه پیشگیری از این اختلالات باشد تا بتوانیم جامعه سالمتری داشته باشیم.

او در خاتمه سخنان خود ابراز امیدواری کرد که مداخلات لازم برای اصلاح سبک زندگی، مولفه‌های اجتماعی موثر بر سلامت و فاکتورهای خطر پیش دیابت و پیش فشارخون و چربی خون بالا، زندگی سالم‌تری برای مردم کشورمان به ارمغان آورد.