پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : کریستین ساینس مانیتور در مطلبی به قلم ند تمکو نوشت: این یک چرخش واقعاً قابل توجه است: یکی از رهبران خاورمیانه که همین پنج سال پیش به خاطر قتل و تکه تکه کردن یک مدافع برجسته دموکراسی، بدنام و رسوا شده بود، اکنون با آغوش باز و مشتاقانه واشنگتن و متحدان اصلی غربی اش مواجه شده است.
به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: این تغییر رویه در قبال محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، به این دلیل نیست که او پس از قتل جمال خاشقجی، ستون‌نویس واشنگتن پست در سال 2018، کاری برای اصلاح روابط با منتقدان بین المللی خود انجام داده است. دقیقا برعکس؛ او با نادیده گرفتن نگرانی های حقوق بشری، ثروت عظیم نفتی کشورش را صرف اجرای «چشم‌انداز 2030» کرد. هدف این سند چشم انداز، کاهش وابستگی اقتصادی به نفت، نشان دادن عربستان به کشوری پیشرو در گلف، فوتبال و سایر ورزش های جهان، و تبدیل ریاض نه تنها به یک قدرت منطقه ای بلکه به عنوان یک قدرت بزرگ در صحنه جهانی است.
بن سلمان روابط ریاض با واشنگتن را که طی دهه ها متحد کلیدی عربستان سعودی بود، تغییر داده است و بعضا وارد تقابل هایی با امریکا شده است. برای مثال، در اکتبر سال گذشته، رهبر عربستان سعودی در پی تفاهم ریاض با مسکو، درخواست جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا برای افزایش تولید نفت را رد کرد. رئیس جمهور امریکا از سعودی ها خواسته بود تولید نفت را افزایش دهند تا از افزایش قیمت نفت در بازاری های جهانی جلوگیری شود.
همچنین بن سلمان به طور فزاینده ای وارد رابطه نزدیک با شی جین پینگ، رهبر چین شده است که این مورد جنبه استراتژیکی بالاتری دارد و یکی از دلایل مهمی است که سبب شده ایالات متحده و سایر کشورهای غربی، انتقادات حقوق بشری خود از سعودی ها را کنار بگذراند.
اکنون همه این شرایط در کنار هم، دولت بایدن را در لحظه ای تعیین‌کننده برای روابط و نقش امریکا در خاورمیانه قرار داده است؛ منطقه ای که از قضا دولت های اخیر امریکا توجه خود به آنجا را کمتر کرده اند تا بتوانند بر رقیب اصلی واشنگتن یعنی چین متمرکز شوند.
موضوع فوری، یک ابتکار دیپلماتیک پیچیده جدید در خاورمیانه است که سبب شده مقامات ارشد ایالات متحده با سعودی ها در طول تابستان دیدارهایی داشته باشند. ایده این است که امریکایی ها واسطه یک توافق صلح تاریخی بین اسرائیل و عربستان سعودی باشند. عربستان نه تنها قدرتمندترین کشور عربی است، بلکه مکه و مدینه، دو مکان مقدس برای نزدیک به 2 میلیارد مسلمان جهان نیز در این کشور قرار دارد، بنابراین عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل اهمیت ویژه ای دارد.
هنوز مسائل ظریفی وجود دارد که بین عربستان سعودی و اسرائیل حل نشده باقی مانده است. بر اساس گزارش رسانه ها، سعودی ها اصرار دارند دولت راست افراطی اسرائیل متعهد شود که با فلسطینی ها بر مبنای ایده دو کشوری، به توافق نهایی دست یابد. [ایده یا راه حل دو کشوری یعنی برقراری دو کشور جداگانه اسرائیل و فلسطین به‌طور همزمان، و به رسمیت شناخته شدن هر دو از طرف تمامی طرفین درگیر و یکدیگر].
با این حال، روز به روز روشن تر می شود که کلید اصلی هر توافقی پیرامون روابط ریاض-اورشلیم، یک بده بستان ژئوپلیتیکی بین ایالات متحده و سعودی ها خواهد بود.
برای واشنگتن، در درجه اول، موضوع چین مهم است. صلح با میانجیگری ایالات متحده، نقش سنتی امریکا را به عنوان قدرت کلیدی دیپلماتیک در خاورمیانه مجدداً تقویت می کند. این امر پس از استقبال ولیعهد سعودی از میانجیگری چین برای احیای روابط دیپلماتیک ایران و عربستان، اهمیت ویژه ای خواهد داشت.
اما بن سلمان روشن کرده است که می‌خواهد یک امتیاز خوب دریافت کند. در واقع سه امتیاز خوب. کمترین مشکل، تقاضای او برای خرید تسلیحات پیشرفته تر امریکایی است. اما او همچنین خواستار یک معاهده امنیتی رسمی به سبک ناتو با واشنگتن است و علاوه بر این از امریکایی ها می خواهد که با برنامه هسته ای غیر نظامی ریاض موافقت کنند. واشنگتن تمایلی به پذیرش دو مورد آخر ندارد.
فهرست خواسته های بن سلمان نشان می دهد که عربستان سعودی هنوز برای امنیت خود به ایالات متحده متکی است. اما تقریباً هفته به هفته، نشانه های بیشتری نمایان می شود که نشان می دهد با افزایش اعتماد به نفس بن سلمان، وی می‌تواند در صورتی که به آنچه می خواهد دست پیدا نکند، از مذاکرات فاصله بگیرد.
ولیعهد سعودی مطمئناً به نگرانی های حقوق بشری ایالات متحده اهمیتی نمی دهد. بن سلمان با وجود اینکه اصلاحات واقعی اجتماعی نظیر مهار پلیس مذهبی، گسترش حقوق زنان، و گشودن درهای کشور به روی فرهنگ غربی را رهبری می کند، ولی قوانین سفت و سخت علیه مخالفان و منتقدان سیاسی را حفظ کرده است. صدها نفر به دلیل انتقاد از سیاست‌های دولت بازداشت شده اند و برخی از آنها به چندین دهه حبس در زندان هایی محکوم شده اند که دیده بان حقوق بشر اخیراً گفته است در آن ها «شکنجه و بدرفتاری همچنان فراگیر است». همچنین در همین هفته گذشته، دیده‌بان حقوق بشر، گزارش کشتار «گسترده و سیستماتیک» مهاجران اتیوپیایی توسط سربازان سعودی را ثبت کرد.
با این حال در صحنه دیپلماتیک، بن سلمان اخیرا مورد استقبال امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه قرار گرفت و طبق گزارش ها، وی در پاییز امسال نیز سفری به بریتانیا خواهد داشت. همچنین ولیعهد سعودی در این ماه میزبان ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهور اوکراین برای کنفرانسی با حضور نمایندگان ده ها کشور از جمله ایالات متحده و چین بود.
چند روز بعد، گزارش شد که ریاض به دنبال پیوستن به بریتانیا، ایتالیا و ژاپن در کنسرسیومی برای ساخت نسل جدید جت های جنگنده است. این در حالی است که روز پنجشنبه، گروه بریکس متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی اعلام کرد که عربستان سعودی یکی از شش عضو جدید این گروه خواهد بود. هیچکدام از اینها لزوماً به این معنی نیست که ولیعهد موفق خواهد شد چشم انداز 2030 خود را به واقعیت تبدیل کند. اما در سن 37 سالگی، بدون هیچ چالشی در در درون کشور، به وضوح انتظار دارد که برای دهه های آینده یک قدرت سیاسی باشد.