عراق یک بازار دائمی انرژی برای ما نیست / عراق در ۵ سال آینده هیچ نیازی به واردات گاز نخواهد داشت؛ خودش صادرکننده می‌شود / قطع گاز صادراتی به عراق، اگر برخلاف قرارداد باشد، ایران را به عنوان یک صادرکننده قابل اعتماد دچار تزلزل می‌کند؛ اگر کویت هم بخواهد از ایران گاز بخرد با چشم اطمینان به تهران نگاه نخواهد کرد

پس از قطع گاز عراق به علت بدهی و گاهی هم به علت ناترازی گاز از سوی ایران، عراقی‌ها به دنبال منابع دیگری برای تامین انرژی خود رفته اند که می‌تواند توان بازی ایران بازار انرژی منطقه را کاهش دهد. این اتفاق درباره تنگه هرمز نیز رخ داد و شاهد تغییر مسیر انتقال انرژی از سوی اعراب در پی تهدید‌های رسانه‌ای ایران درباره بستن تنگه هرمز بودیم که باعث کاهش اهمیت استراتژیک آن نقطه شد.

مرتضی بهروزی‌فر، کارشناس انرژی درباره مذاکره عراق برای قطع گاز ایران و واردات از ترکمنستان به «انتخاب» گفت: عراق به دنبال توسعه ذخایر گازی مستقل است. ما چه بخواهیم چه نخواهیم عراق در پنج سال آینده هیچ نیازی به واردات گاز از هیچ کشوری نخواهد داشت و تبدیل به یک صادرکننده می‌شود. ما باید به این نکته توجه داشته باشیم که عراق یک بازار دائم انرژی نیست. البته گاز آوردن از ترکمنستان و قطر نیازمند یک خط لوله است که زمان‌بر است.

وی در ادامه درباره تاثیر عوامل سیاسی بر قطع گاز ایران به سوی عراق اشاره کرد: قطع گاز ایران دلایل سیاسی داشته تا بدهی‌های ایران را بدهند. همه می‌دانیم مشکل بدهی ایران و عراق ربطی به این دو کشور ندارد و به خاطر تحریم‌هاست. عراق به دلیل اینکه دستش زیر ساطور آمریکاست مجبور به رعایت تحریم است. اینکه ما قراردادی داشته باشیم و برخلاف قرارداد، گاز صادراتی را در اوج گرما قطع کنیم، هرچند عراق را تحت فشار قرار می‌دهد، اما ایران به عنوان یک صادرکننده قابل اعتماد دچار تزلزل خواهد شد. بعدا اگر کویت هم بخواهد از ایران گاز بخرد به ایران با چشم اطمینان نگاه نخواهد کرد. جبران این کار هزینه زیادی می‌برد.

وی در ادامه در رابطه با تهدید‌های کلامی درباره بستن تنگه هرمز و تاثیر آن بر بازار انرژی ایران اظهارداشت: ما چه بخواهیم چه نخواهیم حتی در زمان جنگ ایران و عراق که تمام خلیج فارس درگیر بود یک ساعت هم تنگه هرمز را نبستیم. بستن تنگه اینقدر نتایج بد نظامی و سیاسی برای ایران دارد که فکر کردن به آن هم مشکل است. ما اگر بخواهیم تنگه را ببندیم آمریکا مقابل ایران نخواهد، چون چیزی از این تنگه نصیب آمریکا نمی‌شود. طرف ما چین و هند و اروپا خواهند بود که انتظار داریم از ما حمایت کنند. با بستن تنگه هرمز چیزی کنترل نمی‌شود و یک شو تبلیغاتی است. امارات تنگه را دور زد هم عربستان اقدامات اساسی انجام داد تا صادرات را از غرب کشورش انجام دهد. زمانیکه ما تهدید به انجام کاری کنیم دیگران به سمت راهکار‌های دیگر می‌روند. اینکه تصور کنیم خط لوله ا‌ی را به دریای عمان بردیم و به تنگه وابسته نیستیم اشتباه است. این خط لوله در زمان جنگ به درد می‌خورد، چون برد هواپیما‌های عراق به آنجا نمی‌رسید، اما الان مقابل کسانی هستیم که عمق استراتژیک برایشان مهم نیست. من فکر می‌کنم بستن تنگه هرمز یک شو تبلیغاتی است.

بهروزی‌فر در رابطه با راهکار ایران برای بازگشت به دوران اوج در بازار جهانی انرژی گفت: جمهوری اسلامی ایران تاکنون از انرژی به عنوان سلاح استفاده نکرده است. عراق و عربستان و کویت در جریان سال ۱۹۷۳ یک بازی تحریمی ایجاد کردند، اما ایران وارد نشد و منفعت خوبی هم برد. استفاده از سلاح انرژی در آغاز شاید ببرد، اما تیغ آن به مرور کند می‌شود. این اتفاق برای روسیه افتاد که چند بار با انرژی بازی کرد، اما الان مسئله اهمیت روسیه در بازار انرژی کاهش یافته است. روسیه ده میلیون بشکه تولید نفت و میزان زیادی صادرات گاز داشت. الان روسیه در جولای ۲۰۲۳ کاملا وضعیت متفاوتی در تولید و صادرات دارد. مقصد صادراتی گاز و نفت روسیه که عمدتا اروپا بود از دست رفته است. سلاح انرژی عمر کوتاهی دارد. ایران برای اینکه بتواند نقش خود را در بازار انرژی مثل گذشته تقویت کند باید اول مشکل برجام را حل کند و سایه تحریم‌ها به طور کلی از نفت برداشته شود. همه می‌دانیم که صنعت نفت ما ۲۵۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز دارد تا بتواند به تولید گذشته برسد. این پول نیز از طریق تامین بازار‌های جهانی امکان‌پذیر است. دانش فنی مورد نیاز هم باید از طریق کشور‌های دیگر تامین شود.