با توجه به واگذاري بيش از 5/4 ميليون سكه‌هاي طلا پيش‌فروش شده بار ديگر بيش از 6/3 هزار ميليارد تومان نقدينگي به اقتصاد كشور بازگشت.
آن زمان كه در فصل پاياني سال گذشته بانك مركزي سياست پيش‌فروش سكه طلا را آغاز كرد يكي از مهم‌ترين اهداف آن طرح، جمع‌آوري نقدينگي سرگردان اعلام شده بود.
در همين مورد پس از پيش‌فروش مجموعا 9 ميليون و 318 هزار سكه، مدير اداره بررسي‌ها و سياست‌هاي اقتصادي بانك مركزي خبر داده بود كه 5.6 هزار ميليارد تومان نقدينگي سيال در جامعه جذب سيستم بانكي شد.
پيمان قرباني در همين مورد به موضوع قابل توجهي نيز اشاره كرده و گفته است: اين ميزان نقدينگي به طور متوسط حدود پنج ماه از فعاليت‌هاي سوداگرانه و سفته بازانه دور شد. طرح پيش فروش سكه اقدام مناسبي بود كه از طريق آن بيش از 56 هزار ميليارد ريال از نقدينگي سيال موجود در دست اين افراد جمع آوري و جذب سيستم بانكي شد.
اما حال كه روزهاي پاياني عرضه سكه‌هاي پيش‌فروش شده فرا رسيده و از آن مهلت پنج ماهه جذب نقدينگي نيز مدتيست كه مي‌گذرد به نظر مي‌رسد بايد اين حجم نقدينگي را در بخشي ديگر شاهد باشيم. پايان آذر ماه سال گذشته جذب بخشي از نقدينگي سرگردان بازار از طريق پيش‌فروش سكه آغاز شد كه طبق برآوردهاي مقامات بانك مركزي تا پايان ارديبهشت ماه آن مهلت پنج ماهه دوري اين نقدينگي از فعاليت‌هاي سوداگرانه به اتمام رسيده است.
طبق آخرين اعلام بانك مركزي در مجموع بيش از 9 ميليون و 318 هزار سكه پيش‌فروش شده كه با فروش اين ميزان بيش از 6/5 هزار ميليارد تومان نقدينگي جذب سيستم بانكي شد. اين رقم گوياي اين است كه به طور متوسط هركدام از سكه‌هاي پيش‌فروش شده 600 هزار تومان ارزش داشته‌اند كه با توجه به تحويل بيش از چهار ميليون و 594 هزار و 700 سكه (طبق اعلام مدير اداره بررسي‌ها و سياست‌هاي اقتصادي بانك مركزي در 15 مرداد ماه امسال) مي‌توان برآورد كرد بيش از دو هزار و 756 ميليارد تومان نقدينگي از سيستم بانكي خارج شده است.
اين در حالي است كه ارزش هركدام از آن سكه‌هاي وارد بازار شده اكنون ديگر 600 هزار تومان نيست. قيمت هر سكه تمام طرح جديد روز گذشته در بازار 790 هزار تومان بوده كه از اين رقم مي‌توان برآورد كرد به دليل ورود بيش از چهار ميليون و 594 هزار و 700 سكه به بازار رقمي معادل سه هزار و 629 ميليارد تومان به عنوان ارزش سكه‌هاي وارد بازار شده نقدينگي سرگردان در بازار هستند.
در واقع هرچند بانك مركزي در آغاز زمستان سال گذشته توانست بيش از 6/5 هزار ميليارد تومان نقدينگي سرگردان را جذب كند اما اكنون 6/3 هزار ميليارد تومان نقدينگي سرگردان از بانك‌ها خارج و وارد بازار شده‌اند.
اين در حالي است كه هنوز عرضه سكه‌هاي پيش‌فروش شده به اتمام نرسيده و در آخرين آمار بانك مركزي تكليف هفت ميليون و 368 هزار سكه از 9 ميليون و 318 هزار سكه مشخص شده بود. طبق آن آمار پيش از شروع مرحله سوم عرضه سكه‌هاي پيش‌فروش در مجموع سه ميليون و 947 هزار سكه تحويل داده شده و سه ميليون و 420 هزار سكه به ابزارهاي جايگزين تبديل شده بودند. اما مدير اداره بررسي‌ها و سياست‌هاي اقتصادي بانك مركزي در 15 مرداد ماه امسال در جمع خبرنگاران خبر داد كه تعداد سكه‌هاي واگذار شده به چهار ميليون و 594 هزار و 700 سكه رسيده است.
6/3 هزار ميليارد تومان نقدينگي سرگردان در دستان كيست؟
نقدينگي سرگردان ناشي از تحويل سكه‌هاي پيش‌فروش شده از بانك‌ها طبيعتا در دستان همان خريداران سكه‌هاي پيش‌فروش شده است كه بانك مركزي آمارهايي از تركيب آنها منتشر كرده بود. به گفته مدير اداره بررسي‌ها و سياست‌هاي اقتصادي بانك مركزي تركيب پيش خريدكنندگان سكه به هيچ وجه اين ادعا كه پيش خريدكنندگان سكه عمدتاً دلالان و سوداگران سكه و ثروتمندان جامعه بوده‌اند را تاييد نمي‌كند.
پيمان قرباني در اين مورد گفته است: به نظر مي‌رسد بخش اعظم افرادي كه در اين طرح شركت كرده‌اند، افرادي هستند كه سعي بر آن داشته‌اند ارزش حداقل اندوخته خود را از اين طريق حفظ كنند، زيرا بيش از 46 درصد از افرادي كه در اين طرح مشاركت كرده‌اند حداكثر 10 سكه پيش خريد كرده‌اند و متوسط سكه‌هاي پيش خريد شده توسط اين افراد نيز كمتر از 10 سكه بوده است. حتي اگر فرض شود كه كليه پيش خريدكنندگان سكه نيز دلالان و سوداگران بازار سكه و طلا بودند، در اين صورت با توجه به اينكه در آن مقطع هنوز نرخ‌هاي سود بانكي مورد بازنگري قرار نگرفته بودند، باز هم طرح پيش فروش سكه اقدام مناسبي بود كه از طريق آن بيش از 56 هزار ميليارد ريال از نقدينگي سيال موجود در دست اين افراد جمع‌آوري و جذب سيستم بانكي شد. بنابراين، اجراي طرح پيش فروش سكه دامنه فعاليت دلالان و سوداگران مزبور را در آن مقطع زماني به ميزان قابل توجهي كاهش داد.
وي با بيان اينكه تركيب استفاده كننده‌ها از گواهي سپرده و ساير ابزارهاي جايگزين به خوبي نشان مي‌دهد كه غالب افراد شركت‌كننده در طرح پيش فروش سكه، كساني بوده‌اند كه تمايل چنداني به فعاليت در بازارهاي ريسكي نداشته‌اند، تاكيد كرده است: اكثر كساني كه از ابزارهاي جايگزين استفاده كردند افرادي هستند كه تعداد بيشتري سكه پيش‌خريد كرده‌اند، بر اين اساس اين افراد را نيز نمي‌توان لزوماً در زمره دلالان و سوداگران بازار سكه و طلا به شمار آورد.
اين سخنان مقام بانك مركزي نشان مي‌دهد كه بيشتر اقشار خريدار سكه‌هاي پيش‌فروش صاحبان سرمايه‌هاي خرد جامعه هستند كه اكنون بار ديگر نقدينگي در حجم 3.6 هزار ميليارد تومان به جيب آنها بازگشته است.
منبع: خبرگزاری ایسنا