ارزيابي يک گروکشي ديپلماتيک

 ديپلماسي ايراني: يک خبرگزاري روسي با نام «نووستي» درباره ماجراي قرارداد موشکي اس 300 گفته است که اين مساله به مرحله کدخدامنشي و ريش سفيدي رسيده است. ايران در اين شرايط چشم به سياست روس‌ها دوخته است تا شکايت خود را عليه عدم تحويل سامانه موشکي عملي کند. اما روس‌ها هم اعلام کرده‌اند که اگر ايران در مجامع بين المللي عليه روسيه اقامه دعوي کند، آنها هم در مقابل دست از حمايت ايران در مساله هسته اي برمي‌دارند که اين تهديد‌ها به نوعي بازي‌هاي سياسي است که ايران را بر سر دو راهي قرار مي‌دهد. دو کشور دوست و همسايه ايران و روسيه در مرحله اي قرار دارند که بايد از اين بحران گذر کنند تا اين روابط ضربه اي نخورد. ديپلماسي ايراني در گفتگو با دکتر محمود شوري، کارشناس مسائل روسيه اين مساله را بررسي کرده است. او بر اين باور است که تنها راه حل مساله قرارداد اس 300 گفتگو ميان دو کشور است. متن اين گفتگو را در زير مي‌خوانيد:

موضوع خريد سامانه دفاعي اس300 از سوي ايران بحثي است که از اوايل دهه هشتاد ميلادي مطرح بود و در نهايت قراردادي ميان ايران و روسيه منعقد شد. بنا بر اين بود که روس‌ها اين سامانه را در اختيار ايران قرار دهند که اين تحويل دو سال به تعويق افتاد و پس از قطعنامه شوراي امنيت عليه ايران بود که مدودف وزير امورخارجه روسيه اعلام کرد ارسال سامانه دفاعي اس 300 نيز مشمول تحريم‌هاست و روسيه نمي‌تواند اين سامانه را به ايران تحويل دهد. در همان دوران اين مساله مورد بحث بود که آيا اين موضوع در چارچوب تحريم‌ها قرار دارد يا روس‌ها علاقه ندارند اين سامانه را تحويل دهند.در آن دوران، مدودف رئيس جمهور بود و براي همکاري بيشتر با آمريکايي‌ها بيشتر به دنبال اين بود تا اين سامانه را هم مشمول تحريم‌هاي سازمان ملل بداند و عملا از تحويل آن به ايران خودداري کند. اما ادعاي خود روس‌ها اين بود که آنها درمقابل شوراي امنيت تعهد دارند و با توجه به اينکه روس‌ها به اين قطعنامه راي مثبت داده بودند بايد به اين تعهد خود نيز عمل مي‌کردند.به نظر مي‌رسد که روس‌ها در آن زمان مي‌توانستند به گونه ديگري عمل کنند، اما اين عمل موجب شد تا ايران که هزينه خريد اين سامانه را پرداخت کرده بود معترض شده و اعلام کند که خواهان اخذ غرامت از روسيه است. در آن دوران موضوعي که مطرح شد اين بود که مساله در دادگاه‌هاي بين المللي طرح شود، اما روس‌ها مخالفت کرده و اعلام کردند در چارچوب روابط دو کشور نيازي نيست که اين مساله به سازمان‌هاي بين‌المللي کشيده شود.

بحثي که امروزه از سوي روس‌ها مطرح شده اين است که اين رفتار ايران صحيح نيست و اگر ايران قصد دارد موضوع را به همين شکل و در اين روند ادامه دهد، روس‌ها نيز حمايت خود را از برنامه هسته اي ايران کاهش خواهند داد. اين عمل به نوعي گروکشي است و به نظر مي‌رسد روس‌ها به نحوي اين موضوع را مورد بهره برداري قرار مي‌دهند تا ايران از تصميم خود مبني بر شکايت از روسيه و اخذ غرامت دست بردارد.

اگر ايران قصد داشته باشد اين روند را ادامه دهد و در چارچوب‌هاي بين المللي حق خود را از روسيه پس بگيرد، طبيعتا در روابط دو کشور تاثير منفي خواهد داشت و اين تاثير بدين شکل خواهد بود که روسيه در برابر فشارهاي بين المللي به شکلي به اين موضوع پاسخ دهد و همان ميزان حمايتي را هم که از سياست‌هاي ايران داشت و مخالفت‌هايي که با سياست‌هاي يکجانبه گرايانه آمريکا مي‌کرد اعمال نکند.

شايد پس از قطع حمايت‌هاي روسيه در نتيجه نهايي براي ايران فرقي نداشته باشد، چراکه غربي‌ها تا به امروز هر آنچه خواست خود بوده را پيش بردند و روس‌ها نيز موانع معدودي را بر سر راه آنها ايجاد کرده‌اند و يا شايد بهتر باشد بگوييم حرکت غربي‌ها در مورد ايران را کند کرده‌اند، اما اين احتمال وجود دارد که اگر فضاي روابط دو کشور به سمتي پيش رود که دوستانه نباشد، مي‌تواند فشارها را بر ايران بيشتر کند.