احمد راستینه درباره بودجه صدا و سیما و هجمه‌ها به آن، شایعه ردیف بودجه جداگانه و ۱۰ هزار میلیاردی برای سریال «حضرت موسی(ع)»،حواشیِ ساترا و انتشار سریال بدون گذراندن فرآیند قانونی تولید و نمایش توضیحاتی ارائه کرد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، چند روزی است بحث هجمه به بودجه صدا و سیما و حتی اعتبارات فرهنگی در برخی کانال‌های مجازی همراه با شایعه و شائبه در دستور کار قرار گرفته است. یکی از آن اخبار جعلی به سریال «حضرت موسی(ع)» برمی‌گردد که با اختصاص ردیف بودجه جداگانه آغاز شد و به بودجه 10 هزار میلیارد تومانی رسید.
در این مسیر درصدهای عجیب و غریبی از افزایش بودجه صداوسیما را هم شاهد بودیم که در قدمِ اول با واکنش رسمی رسانه ملّی مواجه شد. در بخشی از اطلاعیه صدا و سیما آمده که «با توجه به فاصله تقریباً 4 برابری نرخ های تولید در بخش خصوصی و نمایش خانگی با نرخ‌های صداوسیما و عدم رشد مناسب بودجه تولید سازمان در سال‌های متوالی و نیز در لایحه بودجه 1402 عملاً آنتن صداوسیما با افت جدّی کمیت و کیفیت مواجه خواهد شد و پاسخگوی نیاز برحق مخاطبان و تولید و پخش آثار فاخر نمایشی و غیرنمایشی برای عموم مخاطبان نخواهد بود.
از سوی دیگر بودجه جداگانه‌ای نیز برای دو مجموعه تاریخی الف ویژه فاخر و در دست ساخت حضرت موسی(ع) و حضرت سلمان درنظر گرفته نشده است لذا انتظار می‌رود روند تولید این دو مجموعه نیز متوقف یا به شدت کند شود.
دلیل واکنش‌های رسانه‌های معاند و دروغ‌گو در خصوص بودجه رسانه ملی معلوم است. صداوسیمای قوی و پرمخاطب باطل‌السحر نقشه‌های شوم دشمنان ایران اسلامی است پس دستور کار روشن است: "حمله به بودجه صداو سیما با هدف هزینه‌زایی برای وکلای ملت در تقویت رسانه ملی" در این مقابله اما هم‌نوایی برخی رسانه‌های داخلی موجب تعجب است.»
با ادامه پیدا کردن موج شائبه‌ها نسبت به سریال حضرت موسی(ع)، تهیه‌کننده این مجموعه تلویزیونی سکوت را شکست و در صفحه توئیتر خود این‌گونه واکنش نشان داد: «حاکمی مردی را به هزار ضربه شلاق محکوم کرد. مرد گفت: ای حاکم، یا شلاق نخورده‌ای یا هزار نمیدانی چقدر است! حالا داستان همین است یا سریال نساختید یا 10 هزار میلیارد نمی‌دانید چقدر است! شما که می‌خواستید دروغ بگید لااقل 10 هزار میلیارد دلار می‌گفتید که باکلاس باشه و بتونید فحش آبدارتر بدید!».
درباره ادامه موج حملات نسبت به بودجه صداوسیما، حواشیِ ساترا با انتشار سریال «سقوط»، نگذراندن فرآیند مجوز تولید و نمایش و چند تخلف پلتفرم‌ها با احمد راستینه سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی گفت‌وگویی داشتیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
* بگذارید با برآورد شما نسبت به اعتبارات حوزه فرهنگ آغاز کنیم. با توجه به تأکید کمیسیون فرهنگی بر افزایش اعتبارات، لزوم تولیدات فاخر تلویزیونی و تحول در سینمای ایران، چقدر این بودجه خوب طراحی و دیده شده است؟
بودجه به مجلس ارائه شده و در حال بررسی است. اما امروز هر دلسوزی نسبت به ایران عزیز ما وظیفه دارد نسبت به اعتبارات حوزه فرهنگ، حمایت از هنرمندان، حمایت از فعالان عرصه‌های فرهنگی-اجتماعی و تولید آثار فاخر سینمایی و تلویزیونی اهتمام بورزد. امروز صداوسیمای ما به عنوان رسانه ملی در رأس تقابل با جبهه متحد رسانه‌ای دشمن است، باید مورد توجه ویژه قرار بگیرد. معنا ندارد که یک فیلم سینمایی یا یک اثر تلویزیونی ما ده‌ها سال تولید آن به طول انجامد.
ما امروز همه باید دست به دست هم دهیم و از هیچ تلاشی برای به ثمر رسیدن تولید آثار فاخر تلویزیونی و سینمایی دریغ نکنیم.فضاهای سینماهایمان را رونق بدهیم، عرصه فرهنگ و هنر انقلابی را تحلیل کنیم و پای کار آن بیاییم.
ما امروز همه باید دست به دست هم دهیم و از هیچ تلاشی برای به ثمر رسیدن تولید آثار فاخر تلویزیونی و سینمایی دریغ نکنیم. فضاهای سینماهایمان را رونق بدهیم، عرصه فرهنگ و هنر انقلابی را تحلیل کنیم و پای کار آن بیاییم. امروز اعتبارات حوزه فرهنگ به شدت ضعیف و غیرقابل قبول است. من فکر می‌کنم نسبت به بودجه و اعتبارات حوزه فرهنگ باید یک نگاه عمیق و گسترده‌تری، حاکم شود. چرا که در همه کشورهای توسعه یافته، حداقل 5 درصد از بودجه عمومی‌شان را به حوزه فرهنگ اختصاص می‌دهند. در حالی که در کشور ما با وجود تلاش‌های دو ساله مجلس و اتفاقات بزرگ و خوبی که رقم خورد، اما سهم فرهنگ صرفاً به دو و نیم درصد بودجه عمومی رسیده است.
* بعد از انتشار جداول بودجه، بحث‌های مختلفی درباره صداوسیما و برخی اعتبارات دیگر حوزه فرهنگ مطرح شد. یکی از آنها بحث پیگیری کارکرد این نهادها در اختصاص بودجه سال قبل‌شان بود...
این نکته گفتنی است که ما پیگیری کردیم اولاً تخصیص‌ها صددرصد داده نشدند و ثانیاً برخی فکر میکنند، این ارقامی که برای ساخت کارهای فاخرِ تلویزیونی مطرح می‌شوند واقعاً ارقام بزرگی است! ساخت یک سریالی همچون «حضرت موسی(ع)» یا «سلمان فارسی» هزاران میلیارد تومان پول می‌خواهد. وقتی می‌خواهید آثار فاخر بسازید کسی فکر می‌کند 2 هزار میلیارد تومان برای تولید آثار فاخر تلویزیون و سینما، عدد بسیار قابل توجهی است یا از هنر اطلاعی ندارد یا از هزینه‌های تولید بی‌اطلاع است.
امروز هزینه‌های تولید هزینه‌های سرسام‌آوری است و اگر قرار باشد این آثار با آثار جهانی و بین‌المللی رقابت داشته باشید، اول توصیه‌ام این است ذهنیت‌ها را نسبت به هزینه‌های تولید اصلاح کنیم و دوم اینکه چطور وقتی ما به سمت فرهنگ می‌رویم به دنبال بازخواست می‌گردند اما در عرصه‌های دیگر با هزینه‌های سرسام‌آور کسی به دنبال بازخواست نمی‌گردد.
بهتر است به فرهنگ به گونه‌ای دیگر نگاه کنیم؛ هزینه در فرهنگ هزینه محسوب نمی‌شود بلکه سرمایه‌گذاری برای آینده است و فکر می‌کنیم حداقل به بیش از ده‌ها برابر بودجه فعلی برای حرکت به سمت تولید آثار فاخر، این نیاز وجود دارد.
روند هجمه‌ها علیه بودجه صداوسیما همین‌طور ادامه دارد؛ چرا این‌طور به بودجه و اعتبارات حوزه فرهنگ حمله میکنند؟
امروز یکی از دستگاه‌هایی که بار اصلی فرهنگ کشور را به دوش می‌کشد و در برابر هجوم سنگین غرب برای در هم شکستن فرهنگ و هویت ایران اسلامی به میدان آمده‌اند، همه تلاش خود را به کار بسته و ایستادگی می‌کند، صداوسیمای کشور است. همه باید بدانیم که هر هجمه‌ای به رسانه ملی وارد می‌شود خارج از نقدهای دلسوزانه و منصفانه‌ای که سازمان صداوسیما و همه عناصر فرهنگی باید به آن توجه و دقت داشته باشند هر هجومی به رسانه ملی در راستای طراحی رسانه‌های غربی برای بی‌اعتبارسازی و کم‌اثر کردن نقش رسانه ملی در دفاع از هویت و فرهنگ ایرانی اسلامی ما به شمار می‌رود.
لذا، اینکه امروز شاهدِ هجوم‌های بی‌رحمانه‌ای به سمت صداوسیما در خصوص بودجه‌ها و اعتبارات این سازمان، هستیم دلیل اصلی‌اش این است که اساساً رسانه ملّی همواره در تنویر افکار عمومی و تبیین و حمایت از هویت و فرهنگ ملی نقش بسزایی داشته است و امروز مردم عزیز ما نسبت به رسانه ملی نگاه مثبتی دارند. اثربخشی رسانه ملی جریان رسانه‌ای بیگانه و در امتداد آن پیاده نظام‌های جریان غرب را عصبانی کرده و لذا هجوم به صداوسیما یکی از دلایل اصلی‌اش این است که در گام اول مسئولین کشور را دچار خطای محاسباتی در حمایت و ضرورت انکارناپذیر تقویت صداوسیما کنند.
* آیا اصلاً این بودجه‌ای که الان برای صداوسیما و یا وزارت ارشاد، طراحی شده کفاف این همه مأموریت و خصوصاً ساخت تولیدات فاخر را می‌دهد؟
اعتبارات صداوسیما نه تنها کافی نیست بلکه در برابر ضرورت‌های فرهنگی و الزامات تولید محتواهای مؤثر و فاخر و همچنین تقویت فرهنگ و هویت ملی و سبک زندگی ایرانی اسلامی ما، این بودجه و اعتبارات بسیار ناچیز است. شما امروز وقتی می‌خواهید یک اثر فاخر، تولید کنید همچون سریال «سلمان فارسی» و «حضرت موسی» و پیش‌تر آثاری مثل «مختارنامه»، ناگزیر به خاطر هزینه‌های سرسام‌آور بخش تولید، مجبورید سرمایه‌گذاری‌های سنگینی انجام دهید. در واقع مجموع بودجه و اعتبارات پاسخگوی نیازهای اولیه این سازمان‌ها و نهادها نیست.
این درصدهایی که به عنوان افزایش اعتبارات در این پروپاگاندای رسانه‌ای و شلوغ‌بازی‌ها مطرح میکنند تصویر دروغینی از حجم بودجه صداوسیما در 1402 است. در این راستا به دو چیز اصلاً توجه نمی‌شود؛ اول عدم توجه به مسئولیت‌های مهم صداوسیما و حتی مأموریت‌های دیگر دستگاه‌ها؛ از طرفی دیگر بالا رفتن حجم بودجه عمومی به 2164 همت، تقریباً همه دستگاه‌ها و بخش‌ها با رشد بودجه 40 درصدی به صورت میانگین روبرو خواهند شد.
اعتبارات صداوسیما نه تنها کافی نیست بلکه در برابر ضرورت‌های فرهنگی و الزامات تولید محتواهای مؤثر و فاخر و همچنین تقویت فرهنگ و هویت ملی و سبک زندگی ایرانی اسلامی ما، این بودجه و اعتبارات بسیار ناچیز است.
در حالی که بخش قابل توجهی از این افزایش رشد بودجه صداوسیما، شامل هزینه‌های جاری این سازمان می‌شود. برای تولید آثار فاخر و حمایت از تنوع‌بخشی آنتن صداوسیما، شبکه‌های تلویزیونی و پاسخگویی به مطالبات اقشار مختلف مردم نیازمند توجه ویژه به افزایش بودجه و اعتبارات به حوزه محتوایی رسانه ملی هستیم که متأسفانه در بودجه نیز مورد غفلت واقع شده است.
قاطعانه می‌گویم آنچه در بودجه برای کمک به رسانه ملی دیده شده نه تنها متناسب با نیازهای واقعی تولید محتوا و فرهنگ ایرانی اسلامی ما نیست، بلکه یک بودجه حداقلی برای اداره سازمان صداوسیماست. من فکر می‌کنم مسئولین نسبت به این غفلت در حوزه طراحی بودجه و اعتبارات فرهنگ خصوصاً رسانه ملی بایستی تجدیدنظر کنند.
به نظر شما چرا بحث 10 هزار میلیارد و ردیف بودجه جداگانه برای سریال حضرت موسی(ع) را به میان آوردند؟
اساساً فیلم‌ها و سریال‌های تاریخی و الف ویژه که باید مورد حمایت ویژه قرار بگیرند متأسفانه در سنوات گذشته و در لایحه بودجه امسال باز هم مورد غفلت قرار گرفته است. اساساً این دروغ‌پردازی‌ها در حوزه ردیف‌های مجزا برای بودجه 10 میلیاردی درباره فلان سریال و فیلم مطرح می‌شود؛ این همان پروپاگاندا و دروغ‌های رسانه‌ای که متأسفانه شبکه‌های رسانه‌ای معاند و پیاده‌نظام‌های آنها مطرح میکنند و به آنها دامن می‌زنند.
اگر چنین ردیف بودجه‌ای برای آثار فاخر درنظر گرفتیم نه تنها خطا نکردیم بلکه به حداقل مسئولیت‌های فرهنگی‌مان عمل کردیم. دوستان‌مان در کمیسیون تلفیق برای تولید آثار فاخر سینمایی و تلویزیونی و پاسخ به نیاز فرهنگی جامعه نسبت به حمایت از تولید محتواهای فاخر مکلف‌اند تصمیمات جدّی و مؤثری بگیرند که ما حتماً این موضوعات را در دستور کار کمیسیون قرار خواهیم داد.
اساساً فیلم‌ها و سریال‌های تاریخی و الف ویژه که باید مورد حمایت ویژه قرار بگیرند متأسفانه در سنوات گذشته و در لایحه بودجه امسال باز هم مورد غفلت قرار گرفته است.
* اگر از بحث بودجه خارج شویم؛ موضوع حواشیِ شبکه نمایش‌خانگی هم نکته دیگری است که در محافل رسانه‌ای بسیار مطرح شد. گروهی به ساترا انتقاد کردند که چرا مثلاً سریالی همچون «سقوط» بدون مجوز تولید و انتشار به پخش رسید و یا حتی تخلف برخی از پلتفرم‌های دیگر که رسانه‌ای شد. آیا درباره این موضوعات هم کمیسیون ورودی داشت و به نظرشما چطور می‌توان جایگاه قانونی ساترا را برای نظارت بر نمایش‌خانگی تقویت کرد؟
امروز ما با پدیده‌های نوظهوری در فضای رسانه روبرو هستیم؛ دامنه صوت و تصویر فراگیر بسیار گسترده شده است و ضرورت توجه به جایگاه قانونی ساترا برای انتشار مجوز تولید و نمایش و مسئولیت جدّی و انحصاری در خصوص صوت و تصویر فراگیر، باید به صورت ویژه مورد بازبینی و نظارت جدّی قرار بگیرد.
ما در جلسه‌ای که با حضور رئیس سازمان صداو سیما و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی داشتیم به این نکته، کمیسیون اصرار داشت که باید هرچه سریع‌تر دستورالعمل‌های اجرایی و آیین‌نامه‌های لازم در خصوص هم‌افزایی و هماهنگی در راستای صوت و تصویر فراگیر بین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صداوسیما منعقد شود.
امروز احساس سردرگمی و تردید در حیطه مسئولیت‌ها و فراگیری مسئولیت‌ها یکی از آفت‌های جدّی پاسخگویی و نظارت برای عملکرد بهتر دستگاه‌هاست. ما در مجلس شورای اسلامی به دنبال پاسخگو کردن دستگاه‌های متولی و مسئول در امور هستیم. اگر صوت و تصویر فراگیر با ساترا هست که به صورت قانونی این جایگاه وجود دارد، ساترا موظف به پاسخگویی نسبت به آسیب‌ها و اشکالاتی است که در این عرصه وجود دارد. برای اینکه بتوانیم مسئله را بهتر پیش ببریم و خطوط هماهنگی بیش از پیش میان دستگاه‌های متولی تعریف شود کمیسیون فرهنگی پیرو جلساتی که در گذشته داشته، ان‌شاالله با قدرت پیگیری خواهد کرد.
جلسه‌ای درباره هماهنگی میان سازمان صداوسیما، ساترا و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار خواهد شد تا آنچه که مصوبات قبلی کمیسیون در خصوص ضرورت هم‌افزایی، هماهنگی و مشخص شدن خطوط و مرزهای مسئولیتی در کلیه موضوعات مربوط به صوت و تصویر فراگیر مطرح شد که پیگیری شود به کجا رسیده و همچنین در راستای پاسخگویی و نظارت کمیسیون، راهکارهای روشن‌تر و شفاف‌تری بازتعریف شود.
آیا درباره سریال «سقوط» و چند تخلف دیگر هم ورودی خواهید داشت؟
کمیسیون فرهنگی با کسی در عرصه مسئولیت‌های فرهنگی تعارف نمی‌کند. حتی اگر ساترا در راستای انجام وظایفش کوتاهی کرده باشد، کمیسیون ورود می‌کند و تذکر می‌دهد. به هیچ عنوان عبور از قانون و پخش محصولاتی که مجوزهای قانونی اخذ نکرده‌اند مورد تأیید نیست. هر دستگاهی باید بداند در راستای وظایف مسئولیتی‌اش و چارچوب‌های قانونی‌اش حرکت کند. اگر مسئولیت صوت و تصویر فراگیر به ساترا سپرده شده ساترا مکلف است که چارچوب‌های قانونی را به صورت جدّی رعایت کند.
حتماً اگر موضوعاتی در خصوص عبور از حدود و مرزهای قانونی اتفاق افتاده باشد، در کمیسیون فرهنگی مجلس تذکرات لازم را خواهیم دید. ما به زودی در کمیسیون در راستای بررسی موضوعات و هماهنگی و دستگاه‌های مسئول در صوت و تصویر فراگیر خواهیم داشت. سریال «سقوط» یکی از بحث‌های جانبی است و کمیسیون به الزامات قانونی توجه خواهد کرد و اگر هر نوع تخلفی صورت گرفته باشد کمیسیون به وظایف خودش در این زمینه عمل خواهد کرد.
* یک نکته‌ای هم وجود دارد و آن بحث حقوق مخاطبین است. سریال‌ها و فیلم‌هایی که بایستی تأثیرگذار ساخته شوند و تولیدات منطبق بر توجه به ذائقه‌ها پیش بروند. امروز می‌بینیم برخی از آثار در نمایش‌خانگی نیمه، رها شده‌اند و حتی در گذشته برخی از کارهای تلویزیونی هم این مشکل را داشت و تکلیف مخاطب روشن نشد. به عنوان سخنگوی کمیسیون فرهنگی نظرتان چیست؟
مهمترین مسئله در ساخت آثار نمایشی چه در سینما و چه در تلویزیون حرکت به سمت رفتارهای حرفه‌ای است. ما آنچه که به وزارت ارشاد و سازمان صداوسیما توصیه کردیم و بر رویِ آن تأکید داریم نظام‌نامه رفتار حرفه‌ای در ساخت و تولید آثار فاخر تلویزیونی و سینمایی است که به صورت جدی مورد توجه قرار بگیرد. ما معتقدیم باید به سمت ایجاد شبکه‌های تولید آثار تلویزیونی و فیلم‌های سینمایی به صورت برون‌سپاری حرکت کنیم. مادامی که ما به برون‌سپاری توجه نمی‌کنیم و از ظرفیت‌های بخش خصوصی در راستای فرهنگ و هنر استفاده نمی‌کنیم طبیعتاً توانایی ایجاد یک جبهه متحد برای مقابله با جبهه رسانه‌ای غرب را نداریم.
لذا اینجا فکر می‌کنم آن‌چیزی که مهم و ضروری است تمام دستگاه‌های فرهنگی امروز به این نتیجه برسند که ما علاوه بر اینکه نیازمند محصولات با کیفیت هستیم به تولید مناسب با نیاز مخاطب‌مان هم نیاز داریم. یعنی ما حجم تولید و تولید با کیفیت را توأمان باید درنظر بگیریم. امروز متأسفانه در حجم تولید مشکل داریم. بسیاری از شبکه‌های ما اقدام به پخش سریال‌های تکراری میکنند و این به منزله از دست دادن مخاطب می‌شود. ما هم باید به سمت حجم تولید و تولید با کیفیت حرکت کنیم.