با این آپارتاید بودجه‌ای، افراد دارای معلولیت سرکوب و طرد می‌شوند / با اقدام غیرقانونی سازمان برنامه و بودجه، حق قانونی از ما سلب شد / هرچه تلاش کردیم و به ردیف اعتباری رسیدیم الان آن را حذف و سرجمع بودجه بهزیستی اضافه کرده‌اند

حذف ردیف بودجه قانون حمایت از معلولان که مصوب سال 97 است، از جمله مواردی است که میان بودجه‌های کلان نهادها و سازمان‌های دولتی خود را نشان می‌دهد. البته علیرضا انجلاسی، معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان بهزیستی در این خصوص گفته است که اعتبار قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت حذف نشده و در سر جمع اعتبارات سال ۱۴۰۱ لحاظ و لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ پیش‌بینی شده است. با این حال مشخص نیست که از این بودجه چه میزان عاید جامعه معلولان کشور خواهد شد.

بهروز مروتی، مدیر کمپین افراد دارای معلولیت در گفت و گو با «انتخاب» در واکنش به این اقدام دولت، گفت: «آقای انجلسی هم یشان هم حرف ما را تایید کردند اما با روش خودشان. قانون حمایت از حقوق معلولان برای اولین بار با تلاش خود ما شماره 131510، دارای ردیف بودجه شد که آقای نوبخت دستور این قضیه را دادند و یک بودجه حداقلی برایش در نظر گرفتند که آن سال هزار و 100 میلیارد تومان بود. ردیف بودجه سازمان بهزیستی شماره 131500 است که دولت و به طور مشخص سازمان برنامه و بودجه، در لایحه بودجه سال 1402 ، ردیف بودجه حمایت از معلولان را حذف و عدد نامشخصی را به سرجمع بودجه‌های بهزیستی اضافه کرده‌اند. در حالی که در قانون بودجه 1401 همین ردیف بودجه را با مبلغ 2 هزار و 870 میلیارد تومان داریم.»

وی ادامه داد: «در مجموع هم به بودجه بهزیستی، به جز مبالغ مستمری، حدود 4 هزار و 300 میلیارد تومان اضافه شده که با در نظر گرفتن بودجه مورد نیاز اجرای قانون حمایت از معلولان، برحسب محاسبات ما احتمالا حدود 20 درصد به بودجه سال جاری اضافه کرده‌اند که حدودا سه هزار و 400 میلیارد تومان شده است. البته این عدد هم مشخص نیست و یک سردرگمی و عدم شفافیتی به وجود می‌آورد که ما نمی‌دانیم چه قدر بودجه داریم و چه قدر کم است و بر مبنای آن مطالبه کنیم.»

مروتی ضمن اشاره به این نکته که حداقل بودجه مورد نیاز برای اجرای قانون 60 هزار میلیارد تومان است و اگر همین 3 هزار و 400 میلیارد تومان هم اختصاص داده باشند، باز هم عدد کمی است، افزود: «خیلی از اعتباراتی داریم که مربوط به افزایش نرخ پیامک و جرائم رانندگی است، طی سال‌های اخیر اصلا پرداخت نشده است. گرچه آقایان این موارد را در رسانه‌ها مطرح می‌کنند ولی طی این سه چهار سال اخیر حتی یک ریال هم از این منابع به افراد دارای معلولیت پرداخت نشده است.»

این فعال حقوق افراد دارای معلولیت ادامه داد: «بودجه سال قبل حدود 2 هزار و 870 میلیارد تومان بود که در آن مقطع بودجه مورد نیاز برای اجرای قانون حدود 30 الی 35 هزار میلیارد تومان بود. طبق برآورد ما تنها دو ماده 7 و 27 حدود 45 هزار میلیارد تومان بودجه نیاز دارد و 15 هزار میلیارد تومان هم برای سایر مفاد قانون نیاز است. بودجه امسال ما 2 هزار و 870 میلیارد تومان است که این عدد با آنچه مورد نیازمان بود یک فاصله کهکشانی دارد. در مجموع بودجه‌ها متناسب با نیازها نیست و یک میزان حداقلی است که حتی به پنج درصد جامعه هدف هم نمی‌رسد. ضمن اینکه در همین مبالغ، هم شفافیت نیست و هم سو مدیریت وجود دارد که خیلی از این مبالغ هدر می‌رود.»

مروتی درخصوص موراد مصارف بودجه، بیان کرد: «مهم‌ترین مصرف بودجه‌ اختصاصی برای کمک هزینه معیشتی یعنی ماده 27 قانون است که بر اساس آن دولت مکلف است به معلولان شدید و خیلی شدید فاقد شغل و نیازمند، حداقل کمک هزینه معیشتی به مقدار حداقل دستمزد سالانه وزارت کار پرداخت کند که متاسفانه تا الان اجرا نشده است. سازمان بهزیستی به دلیل اینکه منابعش کم است به همه افراد مشمول، هزینه‌ای پرداخت نمی‌کند. ضمن اینکه آن 200 هزار نفری هم که کمک هزینه دریافت می‌کنند، تنها 200 هزار تومان پرداخت می‌شود. در حالی که مطابق حداقل دستمزدسالانه امسال، باید 4 میلیون و 170 هزار تومان پرداخت کنند.»

وی درباره ماده هفت عنوان کرد: «ماده هفت مربوط به حق پرستاری و یارانه مراکز نگهداری است که خود بحث مفصلی دارد. بیشترین بودجه‌ای هم که پرداخت می‌شود بابت ماده هفت، یعنی حق پرستاری و مراقبت از افراد داری معلولیت شدید و خیلی شدید است. ماده 27 کمک هزینه معیشتی، ماده 9 برای شهریه دانشجویان، ماده 12 و 13 هم بابت کمک هزینه ارتقا و کارآیی و پرداخت کمک هزینه برای بیمه کارفرمایان و جزو بسته‌های تشویقی است.»

مدیر کمپین افراد دارای معلولیت درخصوص اثرات حذف ردیف بودجه قانون حمایت از معلولان، عنوان کرد: «ما با یک آپارتاید بودجه‌ای مواجه هستیم که ازسطح تبعیض معمولی هم گذشته است. واقعیت این است که با این آپارتاید بودجه‌ای، افراد دارای معلولیت دارند سرکوب و طرد می‌شوند. قانونی که به صورت لایحه بوده، دولت خودش پیش‌بینی و مجلس تصویب و شورای نگهبان هم تایید کرده است اما متاسفانه با وجود چهار پنج سال هنوز در ابتدای راه هستیم. هرچه تلاش کردیم و به ردیف اعتباری رسیدیم الان آن را حذف و سرجمع بودجه بهزیستی اضافه کرده‌اند. این کار غیرقانونی است چون مطابق ماده 30 قانون حمایت از حقوق معلولان، سازمان برنامه و بودجه موظف و مکلف است برای اعتبارات قانون حمایت از حقوق معلولان، ذیل فصل رفاه اجتماعی ردیف بودجه باز کند.»

وی ادامه داد: «ما از طرفی به این حق قانونی رسیده بودیم ولی الان با این اقدام غیرقانونی سازمان برنامه و بودجه، حق قانونی از ما سلب شد و ردیف اعتباری ما را حذف کردند. در این زمینه قرار است اعتراض کنیم و روز یکشنبه مقابل مجلس در اعتراض به این اقدام غیرقانونی، تجمع اعتراضی مسالمت‌آمیز داشته باشیم.»

مروتی همچنین خاطرنشان کرد: «متاسفانه برای بیان وضعیتی که در آن قرار داریم، هیچ واژه‌ای نداریم. فرضا برای بیان خط فقر می‌گویند اگر خانواری که سه نفره است، درآمدش کمتر از 15 میلیون تومان باشد، زیر خط فقر مطلق است. حال فرض کنید معلولی که نهایتا از بهزیستی 1 میلیون و 90 هزار تومان مستمری می‌گیرد چه شرایطی دارد؟ برای بیان این وضعیت از چه واژه‌ای باید استفاده کرد؟ حتی اگر همان 20 درصد افزایش نسبت به بودجه سال جاری را محاسبه کنیم، سرانه بودجه هر فرد معلول کفاف خرید یک نان بربری و یک تخم مرغ را نخواهد داد یعنی در این حد با وضعیت امروز جامعه معلولان غیرقابل تصور است. حال اگر تورم سال آینده را هم محاسبه کنید یک وضعیت بغرنجی در پیش است که حتی با شاخص‌هایی که برای خط فقر مطلق در نظر گرفته‌اند اصلا همخوانی ندارد.»