شگفتی‌های مصر باستان در ۲۰۲۲؛ از مومیایی‌هایی با زبان‌هایی از جنس طلا تا تونلی زیر یک معبد

مصر در سال ۲۰۲۲ همچون سال‌های گذشته جهان را شگفت‌زده کرده است؛ مومیایی‌هایی با زبان‌هایی از جنس طلا و هرمی که برای یک ملکه ناشناخته بنا شده بود از جمله اکتشافات قابل‌توجهی به شمار می‌روند که در سال جاری میلادی توسط باستان‌شناسان کشف شدند.

 مصر باستان اسرار زیادی برای آشکار شدن دارد و در سال ۲۰۲۲ باستان‌شناسان به برخی اکتشافات حیرت‌آور دست یافتند که در ادامه به مرور برخی از آن‌ها می‌پردازیم.

پرتره‌های مومیایی

باستان‌شناسان با کاوش در یک بنای خاکسپاری عظیم واقع در محوطه باستان‌شناسی «جارزا»، دو پرتره کامل مومیایی و چندین پرتره ناتمام از افرادی که در این گورستان دفن شده بودند، کشف کردند. محققان معتقدند سوژه‌های این پرتره‌های باستانی مردمی از طبقه متوسط یا اشراف‌زاده بودند؛ چراکه آن دوران سفارش چنین پرتره‌های دقیقی گران‌ بود. این پرتره‌ها که به نام «پرتره‌های مومیایی» نیز شناخته می‌شوند، تصاویر دقیقی از متوفیان است که مستقیما روی تابوت‌های چوبی نقاشی می‌شدند. نقاشی کردن چهره متوفیان روی تابوت از دوران رومی مصر (سال ۱۰۰ پیش از میلاد) آغاز شد. این تصاویر قابل‌توجه در سبک‌های مختلفی خلق می‌شدند و اکنون شاخصه این دوره از تاریخ مصر محسوب می‌شوند. موزه‌های مختلفی در سراسر جهان خانه این تابوت‌های چوبی نقاشی‌شده هستند.

با توجه به این‌که این نوع مکان‌ها هدف غارت‌گران قرار می‌گیرند،‌ باستان‌شناسان به ندرت می‌توانند پرتره‌های مومیایی را کشف کنند.

این نخستین کشف بزرگ پرتره‌های فایوم مومیایی در بیش از یک قرن گذشته است. پیش‌تر «فلندرز پتری» ـ باستان‌شناس بریتانیایی ـ با کاوش در «هواره» مجموعه‌ای از این آثار تاریخی را در سال ۱۸۸۷ میلادی خلق کرده بود. «وون کافمان» ـ باستان‌شناس آلمانی ـ نیز در سال ۱۹۱۰ آثار مشابهی را کشف کرده بود.

معبد باستانی

باستان‌شناسان در جریان بررسی یکی از محوطه‌های باستان‌شناسی شبه‌ جزیره بقایای معبد باستانی «زئوس ـ کاسیوس (خدایی با ویژگی‌های «زئوس»‌ و «کاسیوس»‌) را کشف کردند. محققان این معبد را با مشاهده بخش‌هایی از دو ستون گرانیتی صورتی کشف کردند. کارشناسان معتقدند این دو ستون برای دروازه ورودی معبد مورد استفاده قرار گرفته بودند. این دروازه مدت‌ها پیش در پی یک زمین‌لرزه عظیم فروریخته است.

مومیایی‌هایی با زبان‌هایی از جنس طلا

باستان‌شناسان مصری با کاوش در بخشی از گورستان «قویسنا» در استان «منوفیه»، چندین مومیایی کشف کردند که در دهانشان زبان‌هایی از جنس طلا قرار داشت. مصریان باستان به این دلیل زبانی از جنس طلا در دهان مومیایی قرار می‌دادند که فرد متوفی بتواند در جهان پس از مرگ با «اُزیریس»، ایزد جهان زیرزمین و زندگی پس از مرگ در اساطیر مصر باستان ارتباط برقرار کند.

به گفته «مصطفی وزیری» ـ دبیرکل شورای عالی آثار باستانی مصر ـ مومیایی‌هایی که در این مکان کشف شده‌اند در شرایط خوبی قرار ندارند، ‌اما برخی از آن‌ها با ورقه‌های طلا پوشانده شده بودند و در تابوت‌های چوبی قرار داشتند.

گورستان «قویسنا» که یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستان‌شناسی «دلتای نیل» محسوب می‌شود و مقبره‌های دوره‌های مختلف تاریخی در آن وجود دارد، تغییرات در سبک معماری مقبره‌ها و روش‌های تدفین در گذر زمان را به نمایش می‌گذارد.

کشف انگشتر طلا

باستان‌شناسانی که در گورستان‌ «عمارنه»‌ تحقیق می‌کردند،‌ زیورآلات تاریخی از جمله یک انگشتر طلا کشف کردند. این گورستان در حقیقت به عنوان گورستان شهر «عمارنه»‌ مورد استفاده قرار می‌گرفت. شهر «عمارنه»‌ در دوران حکومت «آخناتون‌»، دهمین فرعون از هجدهمین دودمان مصر باستان، به عنوان پایتخت انتخاب شده بود. باستان‌شناسان با کاوش در بخش شمالی این گورستان زن جوانی را کشف کردند که به همراه یک گردنبند متشکل از مٌهره‌های گلبرگ‌شکل و سه انگشتر طلا دفن شده بود.

روی یکی از انگشترها که به همراه این زن کشف شده است، تصویری از «بِس»‌،‌ ایزد محافظ زنان،‌ کودکان و زایمان مصریان باستان نقش بسته است. «بِس»‌ با گذشت زمان در بین مصریان باستان به عنوان محافظ تمام خوبی‌ها و دشمن تمام شرارت‌ها شناخته شد.

تونلی زیر یک معبد

باستان‌شناسان تونل باستانی ۱۳۰۵ متری را زیر معبدی در مصر کشف کرده‌اند که احتمال دارد کاوشگران را به «کلئوپاترا» برساند. گمان می‌رود این تونل بزرگ در مقطعی از تاریخ برای انتقال آب به شهروندان استفاده می‌شد.

کاوشگران حین بررسی این تونل با چندین ظرف سرامیکی و یک تکه سنگ‌ِآهک مواجه شدند. دو مجسمه به شکل سر انسان که با استفاده از مرمر سفید ساخته شده است نیز در نزدیکی معبد کشف شد. قدمت یکی از این مجسمه‌ها به دودمان «بطلمیوس» می‌رسد.

معماری این تونل که در مصر کشف شده است، ‌یادآور تونل باشکوه «اوپالینوس» در جزیره یونانی «ساموس» است.

باستان‌شناسان معتقدند کشف این تونل مخفی می‌تواند به آن‌ها برای کشف محل دفن کلئوپاترا، کمک کند.

تصویر پرندگان در یک نقاشی باستانی

محققان موفق شدند با بررسی پرندگانی که در یک نقاشی باستانی به تصویر کشیده شده‌اند،‌ گونه دقیق آن‌ها را شناسایی کنند. باستان‌شناسان این اثر هنری ۳۳۰۰ ساله را حدود یک قرن قبل روی دیوار کاخی در شهر باستانی «عمارنه»‌ کشف کرده بودند.

بسیاری از پرندگانی که در این نقاشی به تصویر کشیده شده‌اند، «کبوتر چاهی» هستند، با این حال چند مورد «ماهی‌خورک ابلق»، «سنگ‌چشم پشت‌سرخ» و «دم‌جنبانک سفید» نیز در آن به چشم می‌خورد.

به گفته محققان این نقاشی روی دیوار اتاقی خلق شده است که امروزه با نام «اتاق سبز» شناخته می‌شود و با وجود تصویر نیلوفرهای آبی، گیاه پاپیروس و پرندگان، صحنه‌ای آرامش‌بخش را برای خانواده سلطنتی به وجود می‌آورد که برای استراحت در این اتاق حاضر می‌شدند. این احتمال وجود دارد که گیاهان واقعی نیز به همراه عطر در این اتاق نگهداری می‌شدند و موسیقی زنده نیز در این مکان اجرا می‌شد.

کشف مقبره ملکه ناشناخته

گروهی از باستان‌شناسان همزمان با صدمین سالگرد کشف مقبره فرعون «توت‌عنخ‌آمون»‌ موفق شدند مقبره ملکه‌ «نیث» که پیش‌تر ناشناخته بود را کشف کنند. این اکتشاف در «سقاره» صورت گرفت. باستان‌شناسان علاوه‌بر این مقبره چندین تابوت و مومیایی کشف کردند که برخی از آن‌ها به عنوان مشاوران و ژنرال‌های نزدیک به «توت‌عنخ‌آمون» شناسایی شده‌اند.

منبع: ایسنا