نامه توکلی به رئیسی: به دلیل حذف یارانه کود کشاورزی، سال آینده با کمبود شدید تولید گندم، جو و دانه‌های روغنی مواجه می‌شویم / قیمت‌های بالای مواد غذایی و انرژی به بی‌ثباتی سیاسی دامن می‌زند

الف: احمد توکلی رئیس هیات مدیره دیده بان شفافیت و عدالت در نامه ای به رئیس جمهور با رونوشت به تمام وزرا، معاونین و روسای دولت، نسبت به کمبود شدید تولید محصولات اساسی غذایی اعم از گندم، جو و دانه های روغنی در سال آینده به دلیل حذف یارانه کود کشاورزی، هشدار داد.

متن این نامه بدین شرح است:

برادر ارجمند جناب آقای رئیسی

رئیس جمهور محترم

با سلام و احترام

اهمیت امنیت غذایی بر کسی پوشیده نیست. تولید محصولات اساسی به ویژه غلات، حبوبات و محصولات صنعتی مانند پنبه، دانه های روغنی و چغندر قند، برای افزایش محصول، نیازمند کودهای شیمیایی به ویژه کودهای فسفاته و پتاسه هستند.

از سال 1346 تاکنون، کودهای شیمیایی همیشه با ارز دولتی وارد شده و قیمت یارانه­ ای داشته است. بهایی که کشاورز ایرانی برای همین کود می پرداخته، در تمام این سال­ها، نیمی از قیمت تمام شده مذکور بوده است. در کلیه کشورهای جهان نیز، به ­ویژه تولیدکنندگان اصلی محصولات اساسی کشاورزري، کود را به قیمت یارانه­ ای به کشاورزان می­ فروشند.

در سال زراعی 1401-1400، افزایش تولید محصولات مذکور در چند دهه اخیر، کم­ نظیر بوده است. به طوریکه، بحمدالله تولید گندم 56 درصد، برنج 25 درصد و جو 30 درصد، افزایش داشته ­اند. در تولید علوفه ذرت به خودکفایی رسیده ­ایم. گرچه تدابیر علمی ترویجی وزارت جهاد کشاورزی و تامین به موقع منابع مالی در معاونت رئیس جمهور در سازمان مدیریت در سال پیش، و برنامه ­ریزی، دراین موفقیت، نقش مؤثر داشت، اما اگر کود نبود، این توفیق بدست نمی ­آمد.

مشکل کود حل نشود قطعا با کمبود محصولات اساسی مواجه و مانند سال جاری اغلب کشورهای تولید کننده به دیگر کشورها غلات و محصولاتی نخواهند فروخت. ناامنی غذایی از سال 2018 در حال افزایش است. حتی قبل از حمله روسیه به اوکراین، فراوانی و شدت فزاینده شوک‌های اقلیمی، درگیری‌های منطقه‌ای و همه‌گیری کرونا، همگی تلفات خود را می‌گرفتند، تولید و توزیع غذا را مختل می‌کردند و هزینه تغذیه مردم را بالا می‌بردند. قیمت‌های بالای مواد غذایی و انرژی به بحران هزینه‌های زندگی دامن زده است که احتمالاً فقر را افزایش داده و به رشد اقتصادی آسیب می‌زند و به طور بالقوه به بی‌ثباتی سیاسی دامن می‌زند.

با جنگ در اوکراین، وضعیت تغییری چشمگیرتر پیدا کرد. این امر قیمت مواد غذا و کود شیمیایی را همچنان افزایش داد - به واردکنندگان کود آسیب رساند و چندین کشور، ازجمله چین، را وادار کرد که محدودیت‌هایی بر صادرات خود وضع کنند. ماه مرداد سال جاری تورم غذا در کشور، به 81 درصد رسید. این نرخ غیر قابل تحمل است. اگر به دلیل کمبود کود برای کشت پائیز، قیمت کالاهای اساسی بالاتر رود، بیم ناامنی غذا با عواقب بسیار سنگین، افزایش می یابد.

دیده بان مطلع شده است سازمان مدیریت با تبدیل ارز ترجیحی به ارز نیمایی در خرید کود، یارانه مورد نیاز را در اختیار وزارت جهاد کشاورزی قرار نداد و به همین دلیل کود برای کشت پاییزه به اندازه کافی وجود ندارد. لذا پیش بینی می شود با کمبود شدید تولید محصولات اساسی به ویژه گندم، جو و دانه های روغنی در سال آینده مواجه شویم.

این مساله خطیر را حل کنید. بهتر است هر کاری را که در شرایط فشار، با دستپاچگی و بسیار پرهزینه می خواهید انجام دهید، امروز تدبیر فرمایید چرا که هزینه اش خیلی کمتر است.

احمد توکلی

رئیس هیئت مدیره دیده بان شفافیت و عدالت