کابوس رییس جمهور ترکیه در انتخابات آینده / احتمال شکست اردوغان چقدر جدی است؟

سینان چیدی در نشنال اینترست نوشت: ناظران سیاست ترکیه بر احتمال آزاد و عادلانه بودن انتخابات ریاست جمهوری بعدی ترکیه متمرکز هستند. این انتخابات که باید قبل از ژوئیه ۲۰۲۳ برگزار شود، به طور گسترده به عنوان آخرین فرصت برای رای به کنار رفتن رئیس جمهور رجب طیب اردوغان از قدرت و بازگشت ترکیه به دموکراسی شناخته می‌شود.

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: اردوغان از سال ۲۰۰۳ بر کشور حکومت می‌کند و این انتخابات برای او اهمیت دیگری هم دارد. در صورت از دست دادن قدرت، احتمال دارد اردوغان و خانواده‌اش به اتهامات مربوط به فساد و سوء استفاده از قدرت تحت پیگرد قانونی قرار گیرند. این باعث شده تحلیلگران حدس بزنند که اردوغان تقریباً به هر اقدامی، خواه دموکراتیک یا غیر آن، برای باقی ماندن در قدرت متوسل خواهد شد. شانس برنده شدن او زیاد نیست، زیرا اقتصاد کشور در یک سقوط آزاد قرار گرفته است. رای دهندگان به طور قابل درک عصبانی و بسیاری خواستار تغییر هستند. در حالی که توجه به آنچه اردوغان ممکن است برای ماندن در قدرت انجام دهد متمرکز است، اپوزیسیون سیاسی ترکیه و ناتوانی آن در ارائه راه جایگزین مناسب و نامزدی برای جایگزینی رئیس جمهور فعلی ممکن است بزرگترین مزیت اردوغان برای باقی ماندن در قدرت باشد.

برای شکست اردوغان، حزب جمهوری خواه خلق (CHP)، اپوزیسیون ترکیه، رهبری ایجاد اتحادی از احزاب مخالف را به عهده گرفت و شش حزب را گرد هم آورد. تصور این بود که شکست دادن رهبر محبوبی مانند اردوغان به همکاری همه احزاب مخالف نیاز دارد. کمال کیلیچداراوغلو، رئیس CHP، که از سال ۲۰۱۰ این سمت را برعهده داشته، به خاطر گرد هم آوردن بازیگران سیاسی با گرایش‌های مختلف، به عنوان اقدامی ضروری برای ایجاد "اتحاد ملت" و بازگرداندن ترکیه به دموکراسی، مورد ستایش قرار می‌گیرد. اکنون اردوغان را به خاطر تضعیف نهاد دموکراسی مقصر می‌دانند.

تردیدی وجود ندارد که اردوغان کار‌های زیادی برای تضعیف نهاد‌های دموکراتیک ترکیه، آسیب رساندن به رشد اقتصادی این کشور و آسیب رساندن به روابط آن با شرکای غربی خود انجام داده است. از زمان کودتای سال ۲۰۱۶، اردوغان تمرکز خود را بر تمرکز قدرت اجرایی در دستان ریاست جمهوری قرار داد که بسیاری از ناظران بین المللی از آن به عنوان پایان حاکمیت قانون در کشور یاد می‌کنند. فساد بومی و سوء مدیریت باعث شده است که ترکیه سومین سطح تورم در جهان را داشته باشد که در حال حاضر تقریباً ۸۰ درصد است. در دوران اردوغان، ترکیه خود را از جایگاه یکی از اعضای محترم و ارزشمند ائتلاف غربی، خارج کرد که عمدتاً به دلیل روابط نزدیک او با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه است.‌

می‌توان تصور کرد که این سطح از ناکارآمدی می‌تواند به راحتی رای دهندگان را به رای دادن به رئیس جمهور جدید تشویق کند، اما در ترکیه اینطور نیست. ناظران بین المللی انتخابات ترکیه در گذشته نه چندان دور، مواردی از مداخله قابل توجه دولت را ثبت کرده اند که هدف آن تضمین ماندن اردوغان و حزب عدالت و توسعه (AKP) در قدرت بود. از جمله این موارد فقدان آزادی مطبوعات و عدم دسترسی رای دهندگان به اطلاعات، محدودیت‌های دولت برای احزاب مخالف مانند حزب دموکراتیک خلق (HDP) که رهبری آن در زندان است و بوروکراسی و دستگاه قضایی که به اردوغان و آرمان او وفادار است. در شرایط عادی، موارد فوق می‌تواند قدرت تبلیغ بزرگی برای تحریک مخالفان سیاسی فراهم کند، اما متأسفانه برای رای دهندگان ترکیه، این چنین نیست.

ائتلاف بر معرفی بهترین نامزد برای شکست اردوغان متمرکز نیست. به نظر می‌رسد که کیلیچداراوغلو اصرار دارد که نامزد ائتلاف برای ریاست جمهوری باشد. اگرچه CHP بزرگترین عضو ائتلاف است، اما لزوماً به این معنا نیست که رئیس حزب باید نامزد ائتلاف باشد. در عوض، منتقدان استدلال می‌کنند که اگر ائتلاف می‌خواهد شانس واقعی برای برکناری اردوغان از قدرت داشته باشد، باید با معرفی قوی‌ترین نامزد وارد شود. این احتمالاً به معنای نامزدی اکرم امام اوغلو، شهردار استانبول از حزب CHP است. امام اوغلو که فردی باهوش و کاریزماتیک است، احتمالاً کابوس اردوغان برای رقابت خواهد بود. او خوش صحبت، دلسوز و جوان است. او همچنین در سال ۲۰۱۹، زمانی که در رقابت برای شهرداری استانبول پیروز شد، با اردوغان و حزب عدالت و توسعه مقابله کرد که باعث ناراحتی اردوغان شد. به جز خودخواهی کیلیچداراوغلو هیچ دلیل واقعی برای عدم نامزدی امام اوغلو در برابر اردوغان وجود ندارد. نظرسنجی‌ها به طور مداوم نشان می‌دهد که امام اوغلو بهترین شانس را برای شکست اردوغان دارد. در مقابل، کیلیچداراوغلو فرسوده به نظر می‌رسد و از زمان ریاست جمهوری در سال ۲۰۱۰، پیروزی‌های انتخاباتی بسیار کمی در برابر اردوغان کسب کرده است.

علاوه بر مشکل نامزد، اینکه چه کسانی را به عنوان عضو در اتحاد ملت بگنجانیم هم یک معضل است. HDP تا کنون از عضویت حذف شده و دلیلش هویت کردی آن است. این اقدام با ماهیت استراتژی اتحاد ملت در تضاد است، اما یک دلیل نسبتا ساده دارد: اعضای ائتلاف نمی‌خواهند به عنوان طرفداران آرمان کرد‌ها در ترکیه شناخته شوند - اتهامی که اردوغان به طور قطع به ائتلاف تحمیل خواهد کرد؛ لذا این اقدام اگرچه قابل درک، اما منطقی نیست. HDP به طور مداوم نزدیک به ۱۳.۵ درصد آرا را در اختیار دارد آن را به منبع قدرت قابل توجهی برای نامزد ریاست‌جمهوری اتحاد تبدیل می‌کند. اگر HDP مجبور شود کاندیدای ریاست‌جمهوری خود را معرفی کند، این امر احتمالاً آرای مخالفان را تقسیم کرده و به طور غیرمستقیم به اردوغان قدرت می‌دهد.

در نهایت، اتحاد مشکل انتقال پیام دارد. بعد از شکست اردوغان چه اتفاقی قرار است بیفتد؟ پاسخ این سوال مشخص نیست. مشکلات ترکیه اساسی است و عملکرد حزب عدالت و توسعه در زمان رسیدن به قدرت برای اولین بار در سال ۲۰۰۲، نمونه خوبی است. آن‌ها سندی با نام "نقشه اجرایی فوری" را منتشر کردند که بلافاصله پس از تصدی پست اجرایی، اولویت‌های آن‌ها را مشخص می‌کرد. موضوعات این سند از اقدامات اقتصادی تا سیاست خارجی و رفاه را شامل می‌شد. به عبارت دیگر، حزب عدالت و توسعه شتاب ایجاد کرده و به رای دهندگان دلیلی داد تا به آن‌ها رای دهند. کیلیچداراوغلو و همکارانش بر خشم رای دهندگان تکیه کرده و امیدوارند که این امر باعث ایجاد تغییرات سیاسی در ترکیه شود. آن‌ها دلیل ملموسی برای رای دادن به نامزد ائتلاف ارائه نکرده اند. علاوه بر این، اتحاد ملت هیچ پلت فرم سیاست رسمی برای صحبت کردن ندارد. در عوض، وعده مبهمی برای بازسازی ترکیه به عنوان یک دموکراسی داده است که عمدتاً از طریق نهادینه سازی مجدد بازگشت به سیستم حکومتداری پارلمانی است (ترکیه پس از همه پرسی عمومی در سال ۲۰۱۷ به یک سیستم حکومتی ریاستی تبدیل شد). هیچ برنامه‌ای در مورد چگونگی برخورد این ائتلاف با مسائل مربوط به اقتصاد، سیاست خارجی و سایر سبد‌های مهم منتشر نشده است. نیازی به گفتن نیست که این امر باعث ایجاد اعتماد در رای دهندگان نمی‌شود.

در عوض، آنچه می‌بینیم سطحی از اقدامات فردی رهبران اتحاد ملت است که سخنرانی‌هایی بزرگ با این موضوع ایراد می‌کنند که "وقتی به قدرت رسیدیم، ... خواهیم کرد". اردوغان از نظر سیاسی ضعیف شده، اما علاوه بر داشتن مزیت رئیس جمهور فعلی بودن، اپوزیسیون سیاسی عمدتاً از هم گسسته و سازماندهی نشده هم مزیتی مضاعف برای او است. ترکیه دموکراسی بسیار ناقصی است و گمانه‌زنی‌های زیادی در مورد اقدامات غیردموکراتیک اردوغان برای ماندن در قدرت وجود دارد. با توجه به عدم وجود مواضع اصولی در میان مخالفان، شاید اردوغان مجبور نباشد برای رسیدن به نتیجه دلخواه خود به شیطنت زیادی متوسل شود. در حال حاضر، یک اپوزیسیون سیاسی پراکنده به اردوغان کمک می‌کند تا پنج سال دیگر به عنوان رئیس جمهور منصوب شود.