وضعیت تأمین خون در کشور/ سهم اندک بانوان از اهدای خون

 مهر: خون، حیاتی ترین نیاز افرادی است که وارد اتاق عمل می شوند و اگر خون کافی در دسترس نباشد، می تواند اقدامات درمانی را تحت الشعاع قرار داده و منجر به مرگ بیمار شود.

نهم مرداد روز ملی انتقال خون و سالروز تأسیس سازمان انتقال خون ایران است.

مصطفی جمالی مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران، با اشاره به اینکه یک چهارم خون اهدایی کشور برای بیماران تالاسمی استفاده می‌شود، گفت: در حال حاضر در کشور ۲۳ هزار بیمار تالاسمی داریم که حدود چهار هزار نفر از این تعداد به طور مقطعی خون استفاده می‌کنند و باقی افراد از مصرف کنندگان دائمی خون هستند.

وی اضافه کرد: برای تأمین سلامتی این بیماران سالانه ۵۰۰ هزار واحد خون تهیه و توزیع می‌شود که اغلب از خون کم لوکوسیت و فیلتر شده یا اشعه دیده است تا عوارض ناشی از تزریق خون مکرر در این بیماران به حداقل برسد.

جمالی همچنین با بیان اینکه در گذشته که این امکانات کمتر بوده است یک بیمار تالاسمی به ندرت به سن بلوغ می‌رسید و خیلی از افراد در آن سنین از دنیا می‌رفتند، اظهار داشت: در حال حاضر شاهد ازدواج و فرزندآوری این بیماران نیز هستیم و خدمات انتقال خون کیفیت زندگی این عزیزان را افزایش داده است.

مدیر عامل سازمان انتقال خون ایران با اشاره به تأمین خون نادر خصوصاً kell منفی برای مبتلایان به تالاسمی، گفت: خوشبختانه با استمرار اهدای خون توسط هموطنان، بیماران نیازمند به خون خصوصاً عزیزان تالاسمی نگرانی بابت تأمین خون در کشور ندارند.‌.

مدیرعامل سازمان انتقال خون، در ادامه وضعیت تأمین خون را مطلوب دانست و افزود: باید از وجود ارزشمند بانوان و نسل جوان اهدای خون در کشور بهره‌مند شویم و رسالت مؤسسات مردم نهاد در این زمینه بیشتر خواهد بود.

میزان ذخیره خون در کشور

جمالی با اشاره به رویکرد سازمان انتقال خون سراسر کشور جهت تأمین خون اظهار کرد: در حال حاضر شرایط اهدا و تأمین خون از ثبات خوبی برخوردار است اما نباید به این راضی بود و باید برای ارتقای بسیاری از مولفه‌ها تلاش کنیم.

وی با عنوان این مطلب که برای پایداری و استمرار ذخایر خون باید از ظرفیت همه مناطق کمک گرفت و امکان اهدای خون برای جمعیت روستایی کشور نیز فراهم شود، افزود: در گذشته میزان ذخایر خون ۵ روز در نظر گرفته می‌شد، اما: طی ۳ ماه اخیر میانگین کشوری به حدود ۱۰ روز رسیده است.

وضعیت اهدای خون بانوان

مژده نخلستانی سرپرست دفتر برنامه ریزی جذب و نگهداری اهدا کنندگان خون سازمان انتقال خون ایران با اشاره به سالم‌تر بودن خون بانوان، سهم زنان در اهدای خون را ناچیز عنوان کرد و اظهار داشت: بررسی‌ها نشان می‌دهد شیوع رفتارهای پرخطر در بین بانوان کمتر بوده، در پاسخ گویی به پرسش‌های پزشک انتقال خون صداقت بیشتری دارند و در واقع یکی از سالم‌ترین منابع خونی در دسترس هستند.

وی افزود: نقش خانم‌ها در نهادینه سازی فرهنگ اهدای خون بین اعضای خانواده و جامعه نیز غیرقابل انکار است و خانمی که خود، اهداکننده خون باشد می‌تواند در ترویج این فرهنگ و تشویق سایرین به اهدای خون تأثیر بسزایی داشته باشد.

نخلستانی تاکید کرد: شرایط عمومی اهدای خون مانند سن، وزن، فشار خون، درجه حرارت، نبض و…، در زنان تفاوتی با مردان ندارد اما زنان حداکثر ۳ بار در سال مجاز به اهدای خون هستند که البته بعد از یائسگی خانم‌ها نیز مانند مردان می‌توانند ۴ بار در سال خون اهدا نمایند. بنابراین خانم‌ها هم در صورتی که واجد شرایط اهدای خون باشند می‌توانند همانند آقایان جز اهداکنندگان مستمر خون باشند و تنها شرایط اختصاصی که منجر به معافیت موقت آنها از اهدای خون می‌گردد قاعدگی شدید و دردناک، سقط، دوران حاملگی و شیردهی است.

وی همچنین بیان کرد: زنان نیمی از جامعه انسانی هستند که نمی‌توان توانایی و استعداد آنها را نادیده گرفت. طبق گزارش بانک جهانی، ایران از نظر نگاه مثبت به فعالیت‌های اقتصادی زنان در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در رتبه بالایی قرار دارد.

سرپرست دفتر برنامه ریزی جذب و نگهداری اهدا کنندگان خون با ابراز تأسف از سهم اندک زنان در اهدای خون که به طور متوسط تنها حدود ۴ درصد از خون‌های اهدایی است، گفت: در کشورهای توسعه یافته این مشارکت به ۳۰ تا ۵۰ درصد هم می‌رسد، این در حالی است که بیش از ۵۰ درصد مصرف کنندگان خون و فرآورده‌های خون را در مراکز درمانی زنان تشکیل می‌دهند و شاید دلیل اصلی آن خون ریزی های هنگام زایمان، عمل سزارین و…، باشد.

نخلستانی خاطر نشان کرد: افزایش شاخص اهدای خون زنان علاوه بر کمک به ارتقای سلامت جامعه و رفع نیاز به خون و فراورده‌های آن می‌تواند گامی مهم در راستای توسعه اجتماعی و تغییر نگرش‌های کاذب جنسیتی در جامعه باشد.

کاهش مراکز اهدای خون در تهران

مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران گفت: با وجود روند افزایشی توسعه بیمارستان‌ها، اما تعداد نیروی انسانی در انتقال خون استان تهران با کاهش مواجه شده و همین مسئله باعث کاهش مراکز اهدای خون پایتخت در ۱۰ سال گذشته شده است به طوری که ۳۰ درصد خون مورد نیاز بیمارستان‌های استان تهران از طریق استان‌های دیگر تأمین می‌شود.

جمالی اضافه کرد: در استان تهران فقط در مرکز وصال شیرازی، ظرفیت ذخیره سازی و توزیع خون برای بیش از ۱۶۰ بیمارستان و مراکز درمانی داریم که برای پدافند غیرعامل نیاز به توسعه و گسترش زیرساخت‌ها در نقاط دیگر استان داریم تا توزیع خون بیمارستان‌ها با سرعت بیشتری صورت بگیرد.