تغییر در سیاست خارجی اسرائیل / ماجرا چیست؟

جروزالم پست در مطلبی به قلم آریل بن سولومن نوشت: برای قرن‌ها، انرژی بر دفاع، اقتصاد و محیط زیست تأثیر گذاشته است. مانند تصمیم امپراتوری بریتانیا برای تأسیس ایستگاه‌های ذغال سنگ برای حمایت از نیروی دریایی امپراتوری در حمله روسیه به اوکراین، انرژی بر تصمیمات امنیتی در هر سطحی تأثیر گذاشته است. منابع انرژی آینده نیز به همان اندازه متحول کننده و مخل سیستم بین المللی هستند. این دگرگونی مداوم در هیچ نمونه‌ای بهتر از دیپلماسی حساس انرژی محور اسرائیل به نمایش گذاشته نمی‌شود.

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: سیاست خارجی و امنیتی انرژی-محور اسرائیل ناشی از افزایش ارزش روبل روسیه به بالاترین سطح هفت ساله، به دلیل قیمت بالای نفت ناشی از تحریم‌ها علیه روسیه و بهبود جهانی پس از کووید، شکل ‌گرفت. در شرایطی که اروپا به دلیل وابستگی به گاز روسیه به مشکل خورد، اسرائیل وارد عمل شده و در حال مذاکره برای پر کردن این خلاء با صادرات گاز خود به اروپا از طریق مصر است.

با این حال، دیپلماسی اسرائیل و آینده سیاست انرژی فقط در مورد تغییر لجستیک یا تامین کنندگان نیست. دکتر الکساندر وی. میرتچف، در کتاب فوق‌العاده "پیش درآمدی بر ابرروند انرژی جایگزین در عصر رقابت قدرت‌های بزرگ"، چشم انداز در حال تغییر سیاست انرژی را توضیح می دهد. این کتاب الگویی عالی برای دیپلماسی اسرائیل ارائه می کند.

میرتچف، نایب رئیس شورای آتلانتیک، می‌گوید تعقیب جدی نوآوری و سرعت ورود به قلمرو ناشناخته‌ها، در حال تبدیل شدن به یک عنصر کلیدی در رقابت بین قدرت‌های جهانی است که منجر به تعادل مجدد انرژی بین بازیگران می شود. او در این ارزیابی تنها نیست. وزیر امور خارجه و مشاور امنیت ملی سابق هنری کیسینجر با این موضوع موافق است و می‌گوید: «کاوش‌های گسترده میرتچف از چشم‌انداز در حال تغییر انرژی به آینده‌ای اشاره داشته و موضوعاتی را ترسیم می‌کند که برای دهه‌های آینده محققان و سیاست‌گذاران را به خود مشغول خواهند کرد».

مدیر سابق اف‌بی‌آی ویلیام سشنز معتقد است که ابرروند توصیف شده توسط میرتچف در شکستن پیچیدگی استراتژی‌های توسعه انرژی جایگزین فعلی موفق بوده است. راشل کایت، معاون توسعه پایدار بانک جهانی خاطرنشان می‌کند: «ابرروند انرژی جایگزین همانطور که در کتاب الکساندر میرتچف توضیح داده شده است، نقش بزرگ و رو به رشدی را در سبد انرژی و مشاوره سیاست بانک جهانی ایفا می‌کند.»

باید دید این ابرروند آینده‌نگر، چه تفسیری برای تغییر سیاست خارجی اسرائیل با توجه به توافق‌نامه ابراهیم، تهدید ایران و تمایل آن برای صادرات گاز به اروپا دارد.

سیاست خارجی اسرائیل از دریچه انرژی

میرتچف معتقد است که ملاحظات امنیتی راهبردهای انرژی اسرائیل را هدایت می کند. استفاده از شارژرهای باتری خورشیدی و رویکردهای جدید برای تامین انرژی پایگاه‌های نظامی نمونه‌های بارز آن هستند. میرتچف همچنین توضیح می‌دهد که چگونه صنعت گاز طبیعی اسرائیل رو به رشد بوده و تحولات فنی و منطقه‌ای تعامل دارد: «در ترکیب با افزایش استفاده از گاز طبیعی داخلی، اسرائیل می‌تواند از انرژی جایگزین به عنوان یک عامل متعادل کننده در روابط خود با همسایگان غنی از انرژی خود استفاده کند. این ملاحظات در حال حاضر منجر به پیشرفت در انرژی های جایگزین می شود».

انرژی اخیراً نقش مهمی در روابط ترکیه و اسرائیل ایفا کرده است. در حالی که برخی از کارشناسان در مورد جدیدترین تلاش ترکیه با امید به ترمیم روابط طولانی مدت با اسرائیل گمانه زنی می کنند، انرژی به وضوح در اولویت قرار دارد. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در ماه فوریه گفت: «ما می‌توانیم از گاز طبیعی اسرائیل در کشورمان استفاده کنیم و فراتر از استفاده از آن، می‌توانیم برای انتقال آن به اروپا نیز تلاش مشترکی انجام دهیم».

همین نگرانی های انرژی است که باعث تعامل اسرائیل با کشورهای مختلف مدیترانه می شود. ائتلاف انرژی اسرائیل با یونان، قبرس، مصر و ایتالیا با هدف انتقال گاز اسرائیل به اروپا از طریق اتصال بین اروپا و آسیا که در ماه آوریل اعلام شد، برای تقویت گزینه‌های جایگزین پس از تهاجم روسیه به اوکراین است. با توجه به اینکه این کشورها خط لوله زیردریایی ایست‌‍مد را برای تکمیل قابلیت‌های حمل و نقل طراحی کرده‌اند، جای تعجب نیست که ترکیه هم به دنبال روابط با اسرائیل است.

موضوع همیشگی برنامه هسته‌ای ایران نمونه عالی دیگری از این موضوع است. در حالی که تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای و تامین مالی تروریسم پروژه‌های سیاسی هستند، اما انرژی هم یکی از اولویت‌هاست. درآمدهای نفتی امکان چنین فعالیت‌هایی را فراهم می‌کند و ایران اکنون در تلاش است تا از بحران اوکراین برای انجام این کار استفاده کند.

هفته گذشته، ایران اعلام کرد قصد دارد همکاری با روسیه را با مبادله منابع انرژی و ایجاد یک هاب لجستیک با توافق روسیه افزایش دهد. هدف ساده این است که به هر دو طرف کمک شود تا تحریم ها را دور بزنند و امکان انکار قابل قبولی برای خریداران غیرمتعهد سیاسی فراهم کنند. اگر جامعه بین‌المللی می‌خواهد ایران و روسیه را با موفقیت تحت فشار قرار دهد، باید راهی پیدا کند تا صنایع انرژی آنها را مختل کند و همزمان هر دو طرف را تحت فشار قرار دهد.

توافقنامه ابراهیم بین اسرائیل و چندین کشور عربی، از جمله امارات متحده عربی و بحرین نفت خیز، سیاست خارجی انرژی محور اسرائیل را بیشتر نشان می دهد. شکل توافقات انرژی جایگزین در آینده در نوامبر گذشته با امضای قرارداد آب در برابر انرژی بین اسرائیل و اردن مطرح شد. ماه‌ها بعد، یک کنسرسیوم اماراتی-مصری از قصد خود برای خرید شرکت انرژی‌های تجدیدپذیر لکلا در آفریقای جنوبی خبر داد که پای شرکت مصدر ابوظبی، متعلق به شرکت سرمایه‌گذاری مستقل امارات متحده عربی، مبادله، را به جنوب آفریقا باز می‌کرد.

دیپلماسی انرژی محور اخیر اسرائیل نمادی از الگوی موردنظر میرتچف است: «ابرروند انرژی جایگزین [...] از قبل شروع به شکل دادن به نحوه انتخاب تولید و توزیع انرژی کرده است».

با پیشرفت انرژی و فناوری های جایگزین، این ابرروند فرصت‌هایی برای روابط بین دولت‌ها ایجاد کرده و توازن قدرت موجود را برهم می‌زند. تغییر سیاست خارجی اسرائیل در حال حاضر شاهدی از این تحول بزرگ است.