پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : ایسنا :معاون پژوهشی موسسه کادراس با بیان اینکه سالانه حدود ۷ میلیون نفر از جمعیت جهان به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر اثر مصرف سیگار جان خود را از دست می‌دهند، گفت: مصرف سیگار در سطح جهان تاکنون باعث انتشار ۸۴ میلیون تن گاز دی اکسید کربن در هوا شده و در گرمایش زمین تأثیر بسزایی داشته و دارد.
منصور براتی با اشاره به روز جهانی بدون دخانیات، اظهار کرد: سالانه حدود ۷ میلیون نفر از جمعیت جهان به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر اثر مصرف سیگار جان خود را از دست می‌دهند. از این تعداد حدود ۵ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر افرادی هستند که خود به صورت مداوم تنباکو مصرف می‌کنند و حدود ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر نیز افرادی هستند که در معرض دود سیگار بوده و بر اثر آن دچار آسیب‌های سلامتی می‌شوند.
وی افزود: نخستین بار در سال ۱۹۸۷ «مجمع جهانی بهداشت» به عنوان بخشی از سازمان بهداشت جهانی خواستار نامگذاری ۷ آوریل به عنوان روز جهانی «بدون سیگار» شد. هدف این پیشنهاد، ترغیب مصرف‌کنندگان دخانیات در سراسر جهان به پرهیز از مصرف، تنها به مدت ۲۴ ساعت بود. در واقع برداشت اولیه آن بود که نامگذاری این روز در تقویم جهانی و اجرای اقداماتی در این روز، گروهی از افراد که قصد ترک سیگار دارند را مصمم‌تر کند. یک سال بعد مجمع جهانی بهداشت با توسعه پیشنهاد قبلی خود خواستار نامگذاری ۳۱ مه به عنوان روز جهانی «بدون دخانیات» شد.
معاون پژوهشی موسسه کادراس با اشاره به اینکه طبق آمار سازمان بهداشت جهانی تا کنون ۶۰۰ میلیون اصله درخت برای تولید سیگار در سراسر جهان قطع شده است، یادآور شد: مصرف سیگار در سطح جهان تاکنون باعث انتشار ۸۴ میلیون تن گاز دی اکسید کربن در هوا شده و در گرمایش زمین تأثیر بسزایی داشته و دارد.
۲۲ میلیارد لیتر آب در جهان صرف فرآیند تولید سیگار شده است
براتی گفت: از سوی دیگر تاکنون ۲۲ میلیارد لیتر آب در سراسر جهان صرف فرایند تولید سیگار شده است.
بنابر اظهارات براتی، از سال ۲۰۰۸ سازمان بهداشت جهانی تلاش‌هایی را در جهت محدود ساختن صنایع دخانی آغاز کرده است؛ به طوری که در این سال از قواعد محدود کننده‌ای برای تبلیغ دخانیات اعمال شد تا از این طریق افراد جدید کمتر به مصرف سیگار ترغیب شوند.
وی مهم‌ترین شعار روز جهانی بدون دخانیات در سال ۲۰۱۵ را یافتن راهکارهایی برای پایان دادن به تجارت غیرقانونی دخانیات عنوان کرد و افزود: در سال ۲۰۱۶ نیز سازمان بهداشت جهانی رسماً دولت‌های عضو را مکلف به ساده‌سازی طرح بسته‌های سیگار کرد. شعار سال ۲۰۱۷ هم برجسته ساختن تهدیدات صنعت دخانیات برای توسعه پایدار، سلامت و رفاه اقتصادی کشورهای جهان بود.
براتی ادامه داد: در سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ سازمان بهداشت جهانی مجدداً به برجسته‌سازی تهدیدات بالقوه مصرف تنباکو برای سلامت قلب و ریه اشاره کرد اما در سال ۲۰۲۰ دیگر بار بررسی تاکتیک‌هایی که صنایع تولید محصولات دخانی برای جذب نسل جوان به کار می‌گیرند در دستور کار قرار گرفت.
وی با اشاره به شعار سال ۲۰۲۱ میلادی مبنی بر «تعهد به ترک سیگار» گفت: «دخانیات؛ تهدیدی علیه محیط زیست ما» به عنوان شعار سال ۲۰۲۲ برگزیده شده است.
معاون پژوهشی موسسه کادراس با اشاره به مصرف دخانیات میان نوجوانان توضیح داد: تنباکو معمولاً نخستین ماده‌ایست که جوانان به مصرف آن روی می‌آورند، به طوریکه طبق آمار سازمان ملل متحد از هر چهار دانش آموز ۱۳ تا ۱۵ ساله یک نفر در جهان تجربه مصرف سیگار را داشته و حتی اولین مصرف را پیش از ۱۰ سالگی انجام داده است.
گرایش بیشتر پسران به تنباکو نسبت به دختران
وی خاطرنشان کرد: در این زمینه نیز همچنان شاهد شکاف جنسیتی در سراسر جهان هستیم؛ پسران نسبت به دختران گرایش بیشتری به مصرف تنباکو دارند. البته این امر در مورد قاره آمریکا و اروپا صادق نیست و در این دو قاره میزان مصرف تنباکو میان پسران و دختران تقریباً برابر است.
مصرف تنباکو میان دختران و پسران نوجوان جهان
تغییر روند مصرف تنباکو در اروپا
به گفته وی، از هر ۱۰ دختر ۱۳ تا ۱۵ ساله در جهان یک نفر تنباکو مصرف می‌کند، این نرخ برای پسران در سطح جهان به یک نفر از هر ۷ نفر می‌رسد. قاره اروپا بیشترین میزان مصرف تنباکو میان نوجوانان را به خود اختصاص داده و آسیا و آفریقا در قعر این جدول قرار دارند، اما این روند در حال تغییر کردن است، زیرا میزان مصرف تنباکو در کشورهای اروپایی رو به کاهش است.
کم درآمدها بیشتر از پردرآمدها تنباکو مصرف می‌کنند
معاون پژوهشی موسسه کادراس تصریح کرد: از سوی دیگر امروزه میزان مصرف دخانیات نیز در گروه‌های کم درآمد، بیشتر از گروه‌های پردرآمد است. این امر باعث می‌شود نابرابری در برخورداری از امکانات بهداشتی نیز تشدید شود.
وی ادامه داد: در برخی از مناطق تفاوت‌های اساسی در میزان مصرف تنباکو بین کشورها وجود دارد؛ برای مثال، درصد جوانان ۱۳ تا ۱۵ ساله که در ۳۰ روز گذشته در خاورمیانه مصرف دخانیات را گزارش کرده‌اند، از ۳.۳ درصد در عمان تا ۶۰ درصد در لبنان متغیر است.
چالش‌های جهانی محدودسازی مصرف تنباکو
معاون پژوهشی موسسه کادراس در ادامه با اشاره به چالش‌های امروزین محدودسازی مصرف تنباکو در سطح جهان یادآور شد: امروزه اقدامات سازمان بهداشت جهانی و نیز دیگر بازیگران فعال دولتی و غیر دولتی برای محدود کردن مصرف محصولات دخانی، با چالش‌های مهمی نیز روبه‌روست. اولین مانع، صنایع تولید این محصولات دخانی هستند. طبیعی است که گردانندگان این صنایع در برابر سیاست‌های محدودساز تولید محصولات دخانی (از جمله افزایش میزان مالیات آن) و نیز محدودسازی مصرف (برگزاری کمپین ها، تولیدات رسانه ای مختلف و ...) واکنش نشان دهند. به طور مشخص این صنایع اقدام به استفاده از ابزارهای مختلف در کشورهای مختلف می‌کنند.
براتی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین ابزارها در کشورهای مختلف شکل دادن به محافل لابی‌گری برای ارتباط‌گیری و تحت تأثیر قرار دادن سیاست‌مداران درون دولت‌ها و پارلمان‌ها در سراسر جهان است تا از این طریق، از تصویب قوانین محدودکننده جلوگیری کرده و همچنین عرصه عمل خود را فراخ‌تر کنند؛ یکی از مهم‌ترین مثال‌های این امر، لابی صنایع سیگار در ایالات متحده است که با حزب دموکرات در این کشور ارتباطی تاریخی و دیرینه داشته است. با توجه به اینکه از سال ۲۰۲۰ حزب دموکرات کاخ سفید را در اختیار گرفته و بر کنگره نیز تسلط دارد، می‌توان انتظار داشت که سیاست‌های این دولت همسو با منافع لابی سیگار باشد.
وی افزود: از سوی دیگر در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم، مصرف تنباکو و صد البته دیگر انواع مواد مخدر در بسیاری از کشورها، رفته رفته به یکی از مصادیق «آزادی فردی» مبدل شده است. با گسترش یافتن این برداشت در جوامع مختلف، حتی برخی از احزاب سیاسی نیز از آن حمایت کرده‌اند و حتی مناظره‌های علمی درباره آن از جنبه‌های حقوقی، سلامت و اقتصادی برگزار شده است. به طور کلی مکتب فکری «لیبرتارینیسم» (هواداری از اصالت اختیار انسان در همه امور) امروزه اصلی‌ترین هوادار جلوگیری از مداخله دولت‌ها در زمینه مصرف سیگار و ... به حساب می‌آید و احزاب، شخصیت‌ها و گروه‌هایی که تا حدی از این مکتب وام گرفته اند نیز ایده‌های مشابهی را مطرح می‌کنند. همچنین معمولاً احزاب و شخصیت‌های چپ‌گرا نیز مصرف کردن یا نکردن این دست محصولات را مصداقی از انتخاب فردی می‌دانند.