پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : یورونیوز: دانشمندان معتقدند که قمر سیاره مشتری با نام «اروپا» می‌تواند حوضچه‌های زیرزمینی آب شور را درست در زیر سطح یخی خود نگه داشته باشد.
«اروپا» به‌دلیل احتمال داشتن اقیانوسی از آب مایع، گزینه اصلی برای جست‌وجوی حیات فرازمینی در منظومه شمسی است. اما طبق داده‌های جمع‌آوری شده از سوی کاوشگرهای فضایی، لایه دوم، پایین یک لایه ضخیم یخ در ۲۰ تا ۳۰ کیلومتری زیر سطح سیاره قرار دارد.
با این حال، مطالعه جدید منتشر شده در نشریه نیچر کامیونیکیشنز (Nature communications) تاکید دارد که «اروپا» جوان و از نظر زمین‌شناسی فعال است و بخشی از این آب می‌تواند بسیار نزدیک‌تر از تصور به سطح سیاره باشد.
داستین شرودر، پروفسور ژئوفیزیک در استنفورد در این باره گفت: «آب مایع در نزدیکی سطح پوسته یخی، مکانی واقعا امیدوار کننده برای تصور شانس زندگی است.»
«اروپا» با عرض ۳ هزار و ۲۰۰ کیلومتری، کمی کوچکتر از قمر زمین است. تصاویر تلسکوپی و بررسی‌های کاوشگرهای فضایی شواهدی از وجود یک اقیانوس عمیق در زیر سطح یخی آن پیدا کرد. عمق این اقیانوس بین ۶۴ تا ۱۶۰ کیلومتر تخمین زده می‌شود بنابراین ممکن است دو برابر بیشتر از مجموع تمام اقیانوس‌های زمین آب در خود جای داده باشد.
گسترده‌ترین سازه در «اروپا» شامل برآمدگی‌هایی دوتایی است؛ انواع شیارهایی که می‌توانند بیش از صدها کیلومتر امتداد داشته باشند و لبه‌های آن‌ها تا چند صد متر افزایش یابد.
دانشمندان چندین فرضیه را برای توضیح شکل‌گیری آن‌ها و به‌ویژه تعامل بین اقیانوس داخلی و لایه یخی که آن را می‌پوشاند مطرح کرده‌اند. اما دشواری عبور آب از چنین سطح ضخیمی باعث شده تا حدس بزنند که تشکیل برآمدگی‌ها با حفره‌هایی از آب که درست در زیر سطح قرار دارند ارتباط دارد.
این دقیقا همان چیزی است که تیمی از ژئوفیزیکدانان از دانشگاه استنفورد توانستند در گرینلند، جزیره‌ای که بیشتر پوشیده از یخ است مشاهده کنند.
رایلی کولبرگ، دانشجوی دکترا در استنفورد و نویسنده اصلی این مطالعه به خبرگزاری فرانسه گفت: «محققان یک برجستگی دوتایی از یخ را کشف کردند که شکلی شبیه به پشته‌های دوگانه موجود در قمر «اروپا» دارد.»
وی تاکید کرد که طول این برجستگی دوتایی ۸۰۰ متر و ارتفاع متوسط آن ۲.۱ متر است و در ۶۰ کیلومتری ساحل در شمال غربی گرینلند واقع شده است.
محققان در این تحقیق توضیح داده‌اند که چگونه برآمدگی‌های یخی دوگانه گرینلند که حدود ۵۰ برابر کوچکتر از یخ‌های «اروپا» هستند، شکل گرفته‌اند.
کولبرگ گفت: «مثل زمانی است که یک قوطی نوشابه را در فریزر می‌گذارید و منفجر می‌شود. این همان فشاری است که برجستگی‌های روی سطح را بالا می‌بدر.»
داستین شرودر، پروفسور ژئوفیزیک در استنفورد توضیح داد که وقتی این برجستگی‌های کوچک دوگانه را مشاهده کردند در حال کار روی موضوعی کاملا متفاوت در رابطه با تغییرات آب و هوایی و تاثیر آن بر سطح گرینلند بودند.
رایلی کولبرگ توضیح داد: «تصاویر ماهواره‌ای و داده‌های جمع‌آوری شده از سوی رادار هوابرد برای نخستین بار مشاهده چیزی مشابه قمر اروپا بر روی زمین را شرح داد یعنی مشاهده فرآیند‌های زیر سطحی که منجر به تشکیل برجستگی‌ها شده است.»
این تیم تحقیقاتی فرآیندی شامل انجماد، فشار و شکستگی یک حفره کم عمق آب را مدل‌سازی کردند که منجر به تشکیل برآمدگی دوگانه شد.
کولبرگ تاکید کرد: «آبی که ما در گرینلند مشاهده کردیم در بالای سی متری سطح یخی قرار دارد.»
او تخمین می‌زند که در «اروپا» که پشته‌های آن بسیار بلندتر است «جیب‌های آب می‌توانند بین یک تا پنج کیلومتر عمق داشته باشند.»
اگر ساز و کار تشکیل این برجستگی‌ها واقعا همان چیزی باشد که محققان شبیه‌سازی کرده‌اند، این جیب‌ها می‌توانند بسیار گسترده باشند. و اگر آبی که آن‌ها را تشکیل می‌دهد از اقیانوس داخلی باشد می‌تواند آثاری از حیات فرازمینی را شامل شود.
آب از دریاچه‌های سطح در گرینلند به جیب‌های زیرزمینی می‌ریزد اما در «اروپا» دانشمندان گمان می‌کنند که آب مایع از اقیانوس زیرین از طریق شکستگی‌های پوسته یخی به سمت سطح، بالا می‌رود.
محققان معتقدند که این حرکت آب می‌تواند به گردش مواد شیمیایی لازم برای حیات در اقیانوس «اروپا» کمک کند.
دو ماموریت آینده فضایی به محققان این امکان را می‌دهد که تا سال ۲۰۳۰ اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنند.