بلينكن: در لحظه تعيين كننده اى در مذاكرات وين هستيم / اگر توافقی در هفته‌های آینده حاصل نشود، آمریکا نمی‌تواند به برجام بازگردد / وزیر خارجه آلمان: هدف ما حفظ برجام است

فارس: «آنالنا بائربوک» وزیر امور خارجه آلمان و «آنتونی بلینکن» همتای آمریکایی او روز پنجشنبه ادعاها درباره دیپلماسی با جمهوری اسلامی ایران را تکرار کردند.

بائربوک در نشست خبری مشترک با همتای آمریکایی خود در آلمان گفت: «امروز درباره برجام گفت‌وگو داشتیم. متأسفانه درخصوص مذاکرات جاری در وین، مسائل اصلی درباره موضاعات هسته‌ای و رفع تحریم‌ها همچنان باقی هستند».

وزیر امور خارجه آلمان گفت: «از سوی دیگر به‌طور هم‌زمان با مذاکرات، ایران به پیشرفت در برنامه هسته‌ای ادامه می‌دهد و به همین دلیل پنجره فرصت برای یافتن راه حل در حال بسته شدن است. مذاکرات به مرحله‌ای تعیین‌کننده رسیده است و ما باید فوراً پیشرفتی حقیقی در این مذاکرات حاصل کنیم زیرا در غیر این صورت به توافقی نخواهیم رسید».

بلینکن در نشست خبری با بائربوک گفت:‌ «به همراه انگلیس، فرانسه و آلمان و جوزب بورل به‌عنوان نماینده اتحادیه اروپا درباره مذاکرات جاری با ایران و پایبندی دوجانبه به اجرای کامل برجام یا همان توافق هسته‌ای گفت‌وگو کردیم».

وزیر امور خارجه آمریکا مدعی شد: «ما در لحظه تعیین‌کننده‌ای هستیم. می‌توانیم این گفت‌وگوها را به یک جمع‌بندی موفقیت‌آمیز برسانیم و نگرانی‌های همه طرف‌ها را برطرف کنیم اما زمان رو به اتمام است».

بلینکن در ادامه ادعاهای خود گفت: «اگر ظرف هفته‌های آتی توافق حاصل نشود، پیشرفت مداوم برنامه هسته‌ای ایران که پس از خروج ما (آمریکا) از سر گرفته شده است، بازگشت ما به برجام را غیرممکن خواهد کرد».

او مدعی شد: «از همین رو به‌طور مفصل درباره این مسائل رایزنی کردیم که چگونه می‌توانیم به درک مشترکی در وین برسیم و اینکه اگر ایران پایبندی دوجانبه به تعهدات برجامی را نپذیرد چه اقدامی باید انجام دهیم».

بلینکن در پاسخ به سوال یک خبرنگار درباره مذاکرات جاری در وین و سفر آیت‌الله «سید ابراهیم رئیسی» رئیس جمهور ایران به روسیه گفت: «اکنون در میانه دور هشتم مذاکرات وین هستیم و همانطور که هردو گفتیم، به نقطه اضطرار رسیده‌ایم. هرچه مذاکرات طولانی‌تر شود، ایران برنامه هسته‌ای خود را پیشرفته‌تر می‌کند که طبق برجام متوقف شده بود و با خروج ما از توافق از سر گرفته شده است».

وزیر امور خارجه آمریکا مدعی شد: «هر چه می‌گذرد زمان گریز برای ایران کوتاه‌تر و کوتاه‌تر می‌شود. این مدت زمانی است که ایران برای ساخت مواد کافی برای بمب هسته‌ای نیاز دارد. بنابراین ضرورتی واقعی برای به مدت چند هفته برای رسیدن به پایبندی دوجانبه وجود دارد».

بلینکن افزود: «آنچه به همتایانم گفتم این است که بازگشت به پایبندی دوجانبه همچنان امکان‌پذیر است. طی هفته های اخیر پیشرفت‌هایی نسبی در گفت‌وگوها حاصل شده است اما در جایی که باید باشیم قرار نداریم».

او در ادامه ادعاهایش گفت: «اگر خیلی زود به این نقطه نرسیم مجبور به تغییر مسیر خواهیم شد. این مسئله را با شرکا و متحدان خود در گفت‌وگوهای امروز مطرح کردیم و درباره گام‌های مورد قبول همه ما درصورت عدم بازگشت ایران به پایبندی به توافق، صحبت کردیم».

بائربوک نیز با تکرار ادعاهای بلینکن گفت:‌ «در مورد برنامه هسته‌ای ایران، مذاکرات به مرحله تعیین‌کننده نرسیده اما به مرحله‌ای سرنوشت‌ساز رسیده است. ما به این دلیل از اتمام زمان صحبت می‌کنیم که هم‌زمان با مذاکرات وین، ایران به غنی‌سازی اورانیوم در سطح ۶۰ درصد ادامه می‌دهد».

او در ادامه گفت: «هدف ما حفظ این توافق [هسته‌ای] است و بالاتر از آن، این است که مطمئن شویم ایران ظرفیت غنی‌سازی خود را افزایش نمی‌دهد».

وزیر امور خارجه آلمان افزود: «درست قبل از کریسمس تروئیکا نامه‌ای خطاب به ایران منتشر کرد. دو روز قبل در دیدار با همتای روس خود نیز این مسئله را مطرح کردم و امروز نیز با همتای چینی خود این مسئله را به بحث گذاشتیم. این امر نشان‌دهنده این است که فقط گروه چهارجانبه (آمریکا، انگلیس، آلمان و فرانسه) نیستند که در این زمینه ایفای نقش می‌کند بلکه همه ما در یک جهت تلاش می‌کنیم».

ادعاهای این دو مقام غربی در حالی مطرح می‌شوند که ایران هرگونه تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای را رد کرده و تأکید دارد که نباید برای مذاکرات جاری در وین ضرب‌الأجل ساختگی تعیین کرد.

دیپلمات‌های غربی از هشتم آذرماه که نخستین دور مذاکرات رفع تحریم‌ها در دولت سید ابراهیم رئیسی آغاز شده سعی کرده‌اند با ارائه چارچوب‌های زمانی تیم مذاکره‌کننده ایران را تحت فشار قرار دهند.

تحلیلگران می‌گویند هدف طرف‌های غربی از توسل به این تاکتیک، تحت فشار قرار دادن تیم مذاکره‌کننده ایران و وادار کردن آنها به عقب‌نشینی از خواسته‌های خود برای اخذ تضمین و راستی‌آزمایی از طرف غربی است.

روزنامه وال‌استریت‌ژورنال چند روز پیش مطابق روال مرسوم رسانه‌های غربی با استناد به منابع و مقام‌های گمنام مدعی شده بود که مقام‌های آمریکایی و اروپایی در محافل خصوصی، اواسط ماه فوریه را به عنوان موعد تصمیم‌گیری برای بستن پنجره دیپلماسی با ایران تعیین کرده‌اند.

ضرب‌الاجل ادعایی جدید، چارچوب زمانی قبلی که پیشتر در منابع مشابه رسانه‌ای به آن اشاره شده بود را تا حدود دو هفته به عقب‌تر موکول می‌کند.

حدود دو هفته قبل‌تر، پایگاه پولیتیکو به نقل از برخی «مقام‌های نزدیک به مذاکرات» مدعی شده بود که پنجره مذاکرات تا پایان ماه ژانویه یا اوایل ماه فوریه بسته خواهد شد. البته این پایگاه خبری به نقل از منابعی دیگر این را هم نوشته بود که هیچ تاریخ ثابتی در خصوص زمان توافق در نظر گرفته نشده است.

خبر پولیتیکو خود این موعد زمانی را به عقب‌تر موکول کرده بود، چرا که در دورهای قبل‌تر، رسانه‌های غربی به نقل از منابع مطلع مدعی شده بودند که ایران تا پایان دسامبر برای تصمیم‌گیری بر سر توافق فرصت دارد.

از سوی دیگر، ایران تأکید می‌کند به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (ان‌پی‌تی) و عضوی از آژانس بین المللی انرژی اتمی، حق دستیابی به فناوری هسته‌ای را برای مقاصد صلح آمیز دارد.

علاوه بر این، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون بارها از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کرده‌اند اما هرگز مدرکی که نشان دهد برنامه صلح آمیز انرژی هسته‌ای این کشور به سمت مقاصد نظامی انحراف داشته باشد، پیدا نکرده‌اند.

بعد از گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام، تهران اعلام کرد با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش خواهد داد. کاهش تعهدات ایران ذیل مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت می‌گرفت.

جمهوری اسلامی ایران، بعد از برداشتن ۵ گام برای کاهش تعهدات، سرانجام ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸ اعلام کرد دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.

اقدامات ایران ذیل بندهایی از برجام شده که به هر یک از طرف‌ها اجازه می‌دهد در صورت عدم پایبندی طرف مقابل به تعهداتشان از تعهدات خود بکاهند.

هشتمین دور مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین از چند هفته پیش آغاز شد. پیش از این دیپلمات‌های اروپایی گفته بودند بخش اعظم گفت‌وگوها در دور هشتم بر مطالبات ایران برای اخذ تضمین در خصوص پایداری برجام متمرکز بوده است.

جمهوری اسلامی ایران با توجه به سابقه ۶ ساله اجرای برجام چه در دولت «باراک اوباما» و چه در دولت «دونالد ترامپ» بر ضرورت وجود مکانیسم‌هایی برای «راستی‌‌آزمایی رفع تحریم‌ها» و «دریافت تضمین» تأکید کرده است.

در روزهای گذشته، منابع مختلف تصریح کرده‌اند که در مذاکرات وین بر سر مسائل هسته‌ای که به تعهدات هسته‌ای ایران مربوط می‌شود پیشرفت حاصل شده در حالی که گره‌های باقی‌مانده مربوط به بخش‌های دیگری از مذاکرات است که مربوط به تعهدات طرف غربی است. از نگاه تحلیلگران، این نشان‌دهنده جدیت طرف ایرانی و عدم انعطاف از سوی طرف غربی است