پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : همشهری: ماجرای فروش کارت دیجیتال واکسن کرونا، ابعاد جدیدی پیدا کرده است؛ با اینکه وزارت بهداشت بر پیگیری موضوع تأکید می‌کند، اما بررسی‌ها حکایت از ادامه فعالیت این گروه‌های سودجو دارد. آنها افرادی هستند که اغلب در فضای مجازی با راه‌اندازی صفحه‌هایی با عنوان «کووید-۱۹» یا «کارت دیجیتال» و یا «صدور کارت واکسن کرونا با تأییدیه وزارت بهداشت»، به‌راحتی کاسبی جدیدی راه‌اندازی کرده‌اند و با گرفتن مبالغی اقدام به صدور کارت دیجیتال واکسن می‌کنند؛ کارت‌هایی که کاملا معتبر و قابل ارائه است و نشان می‌دهد متخلفان به شبکه اصلی ثبت اطلاعات وزارت بهداشت دسترسی دارند.
بررسی‌ها در گفت‌وگو با یکی از این فروشندگان نشان می‌دهد که کارت‌های دیجیتال برای ۲دوز واکسن، تنها ۵۰۰هزار تومان است و مبلغ پس از دانلود کارت دیجیتال بارکددار از صفحه اصلی وزارت بهداشت، گرفته می‌شود.
اگر متقاضی کارت، یک دوز واکسن تزریق کرده و تمایلی به دوز دوم نداشته باشد، نصف مبلغ یعنی ۲۵۰هزار تومان پرداخت می‌کند.
برای ثبت اطلاعات هم تنها ارائه کارت ملی، سال تولد و شماره تماس کافی است، نوع واکسن تزریقی هم انتخابی است؛ یعنی متقاضی هر واکسنی که می‌خواهد را می‌تواند اعلام کند و در کارت دیجیتال، درج می‌شود.
فعالیت این افراد در فضای مجازی به‌طور کاملا سازمان‌یافته است؛ یعنی با ورود به یکی از این صفحه‌ها به‌راحتی می‌توان به افراد دیگری دسترسی پیدا کرد که در این زمینه فعالیت می‌کنند؛ صفحه‌هایی که اغلب خلوت است و تمام اطلاعات در بخش پیام‌ها و به‌صورت خصوصی به متقاضیان داده می‌شود.
هرچند که گاهی کلاهبرداری‌هایی هم صورت می‌گیرد؛ پول گرفته می‌شود اما کارتی صادر نمی‌شود. مخاطبان این سودجویان، همان مخالفان واکسن‌اند که احتمالا برای سفر یا تردد به محل کار، نیاز به کارت واکسن دارند.
تا روز گذشته، ۱۲۲میلیون و ۹۹۸هزار و ۵۲۰دوز واکسن تزریق شده و حالا براساس اعلام اخیر مدیرکل دفتر بازرسی، ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات وزارت بهداشت، ۲۳مورد در برابر این میزان تزریق واکسن، ناچیز است.
علیرضا رحیم‌نیا روز شنبه در نشست خبری وجود چنین تخلف‌هایی را تأیید کرد و گفت یکی از این موارد، با کمک یک خبرگزاری شناسایی شد.
همه اینها در شرایطی است که براساس آخرین اعلام وزارت بهداشت درحال حاضر حدود ۸میلیون نفر از گروه هدف واکسن کرونا نزده‌اند.
متخلفان چه کسانی هستند؟
چهارم دی بود که در گزارشی پشت پرده عده‌ای تحت عنوان «درآمد میلیاردی از واکسن‌ستیزی» برملا شد که با تبلیغ علیه واکسن‌های کرونا (داخلی و خارجی) برای فروش محصولات خود، کاسبی بزرگی راه‌انداخته‌اند.
حتی گفته شد که برخی از آنها به شرکت‌کنندگان در این تجمع‌های ضدواکسن پول می‌دهند تا برای محصولات گیاهی خودشان در مقابل واکسن‌نزدن، تبلیغ کنند.
کاسبان کرونا، شبکه وسیعی را تشکیل می‌دهند اما به اعتقاد مدیرکل دفتر بازرسی، ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات وزارت بهداشت، فروش کارت واکسن کرونا، در دست واکسن‌ستیزان نیست.
او توضیح بیشتری می‌دهد و می‌گوید: «نمی‌توان به‌طور قطع این موضوع را با واکسن‌ستیزان مرتبط دانست، بیشتر به‌نظر می‌رسد که این اقدامات از سوی افراد سودجویی رخ می‌دهد که از وضعیت موجود به نفع خود کاسبی می‌کنند. این در حالی است که در گروه‌های مخالفان واکسن هم شاهد تبلیغات این افراد سودجو هستیم که می‌توانند کارت واکسن‌ها را در ازای دریافت مبالغی برای این افراد صادر کنند.»
او در پاسخ به این سؤال که برخی از کارت‌های صادرشده برای افرادی که واکسن تزریق نکرده‌اند، کارت اصلی و متصل به سامانه صدور کارت واکسن دیجیتال است و به‌نظر می‌رسد که افراد از زیرمجموعه‌های وزارت بهداشت چنین تخلفاتی را انجام می‌دهند، می‌گوید: «هم‌اکنون نهادهای نظارتی به‌شدت به این ماجرا ورود کرده و پیگیری‌ها در حال انجام است. قطعا با متخلفان این حوزه برخورد می‌شود.»
این مسئول در وزارت بهداشت روز شنبه از شناسایی ۲۳نفری که به‌صورت غیرقانونی کارت واکسن گرفته‌اند، خبر داده بود اما ارائه اطلاعات بیشتر درباره متخلفان را منوط به تکمیل تحقیقات می‌داند: «برخی از این افراد به سامانه دسترسی دارند و از میان آنها تخلفاتی صورت می‌گیرد که با آنها برخورد می‌شود.»
ماجرای فروش کارت واکسن یک‌بار دیگر هم در اواسط آذر ماه، مطرح شد که سرپرست مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت در توضیح آن اعلام کرد که وزارت بهداشت تمامی تخلفات احتمالی فروش کارت واکسن کرونا را بررسی می‌کند.
به‌گفته علی شریفی‌زارچی، برخی افراد در شبکه‌های اجتماعی، فروش کارت واکسن دیجیتال وزارت بهداشت بدون تزریق واکسن را در ازای دریافت وجه از افراد تبلیغ کرده‌اند.
مرکز فناوری اطلاعات وزارت بهداشت با جدیت تمام الگوهای احتمالی تخلف ازجمله ثبت ۲نوبت واکسن آسترازنکا در یک روز برای یک نفر را بررسی و فهرست کاربرانی که چنین مواردی را ثبت کرده‌اند، در اختیار حراست و بازرسی وزارتخانه و دانشگاه‌های علوم پزشکی قرار می‌دهد.
همچنین دسترسی ثبت واکسن محدود و منحصر به کادر رسمی بهداشت خواهد شد. در تمام مواردی که تخلف محرز شود، ضمن ابطال دائمی کارت واکسن دیجیتال، کاربر متخلف به مراجع قضایی معرفی خواهد شد.
پیشنهادهای مالی به واکسیناتورها
مخالفان واکسن، به هر روشی برای تزریق نکردن واکسن، متوسل شده‌اند.
یکی از واکسیناتورها می‌گوید که روزانه تعدادی از افرادی که نمی‌خواهند واکسن کرونا دریافت کنند اما به کارت آن نیاز دارند، مراجعه می‌کنند و پیشنهاد پرداخت پول برای صدور کارت واکسن و بدون تزریق واکسن، می‌دهند.
او که نخواست نامش در گزارش بیاید، می‌گوید: «برخی می‌گویند ۲۰۰هزار تومان می‌دهیم برایمان فقط کارت واکسن صادر کنید. این پیشنهادها داده می‌شود اما ما قبول نمی‌کنیم. شاید هم این اتفاق افتاده باشد که قطعا در ساعت‌های شلوغ است.»
به‌گفته او، تا زمانی که فرد واکسن دریافت نکند، برایش کارت واکسن صادر نمی‌شود. حتی ممکن است اطلاعاتش ثبت شود اما وقتی نمی‌خواهد واکسن بگیرد، اطلاعاتش ملغی می‌شود.
این واکسیناتور می‌گوید که هم‌اکنون با سودجویی عده‌ای، نظارت‌ها بسیار بیشتر شده و کمتر احتمال وقوع چنین تخلفاتی وجود دارد. چندی پیش هم اخباری مبنی بر صدور کارت واکسن در پایگاه‌های واکسیناسیون منتشر شد که افراد زمانی که برای واکسیناسیون مراجعه می‌کنند، بعد از ثبت اطلاعات و مشخصاتشان، بدون تزریق واکسن، کارت ملی و کارت واکسن را دریافت کرده و محل را ترک می‌کنند.
رحیم‌نیا در این‌باره هم توضیح می‌دهد: «کارت ملی افراد پس از انجام واکسیناسیون داده می‌شود و با توجه به اینکه تزریق واکسن نوبتی است، عملا امکان تخلف وجود ندارد و چنین اقدامی امکان‌پذیر نیست.»
او درباره دسترسی به کارت‌های واکسن مهرشده که در برخی مراکز وجود دارد و می‌تواند منجر به تخلف شود، می‌گوید: «درباره کارت‌های مهر شده نگرانی چندانی وجود ندارد چرا که آنها در سامانه نیستند و درصورتی که استعلام گرفته شود، جعلی‌بودن‌شان مشخص می‌شود. بیشترین پیگیری و بررسی از سوی ما و نهادهای نظارتی درباره اقداماتی است که منجر به ثبت کارت واکسن در سامانه دیجیتال صدور کارت است. ما در پایگاه‌های واکسیناسیون مشکلی در این‌باره نداریم و مردم بعد از تزریق کارت واکسن می‌گیرند. برخی سودجویی‌ها از سوی کسانی رخ می‌دهد که با تبلیغات و در ازای دریافت پول اقدام به صدور کارت واکسن می‌کنند که اقدامات برای شناسایی آنها در حال انجام است.»
اواخر شهریور هم در گزارشی به صدور کارت واکسن آسترازنکا در قبال یک تا ۵میلیون تومان پول پرداختیم. در این گزارش آمده بود که گروهی متخلف و سودجو، با دسترسی به سامانه‌های وزارت بهداشت با گرفتن این مبالغ، اطلاعات واکسیناسیون افراد را تغییر می‌دهند. متقاضیان اغلب کسانی بودند که می‌خواستند از کشور خارج شوند، اما واکسن سینوفارم تزریق کرده بودند.
همان موقع مسئولان وزارت بهداشت بدون ردکردن اصل ماجرا، اعلام کردند که تغییر نوع و برند واکسن تزریق شده برای صدور کارت‌های بین‌المللی تخلف و جرم به شمار می‌رود.
از آن طرف هم اعلام شد که تمام دسترسی‌ها به اطلاعات واکسن، برای پایگاه‌ها و افراد محدود شده و به‌راحتی می‌توان پیگیری کرد در کدام پایگاه و دانشگاه علوم پزشکی تغییراتی در نوع واکسن تزریق شده صورت گرفته است. با تکرار ماجرای دسترسی متخلفان به سامانه‌های ثبت اطلاعات واکسن وزارت بهداشت، به‌نظر می‌رسد نظارت بر این بخش نیاز به پیگیری جدی‌تری دارد.