چرا کادر درمان در پیک پنجم کرونا کمتر مبتلا شدند؟/ ایمنی جمعی با رعایت دو شرط

نتایج تحقیق پژوهشگران دانشگاه صنعتی خواجه نصیر بر روی رفتار ویروس کرونا نشان می‌دهد که با توسعه و گسترش واکسیناسیون همراه با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، می‌توانیم شاهد روزی باشیم که با ایجاد ایمنی جمعی، همه گیری ویروس کرونا را شکست دهیم.

احسان بادفر، دانشجوی دوره دکتری مهندسی برق دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این که در این مطالعات ما رفتار ویروس کرونا را در سطح جامعه ایران مدل‌سازی کردیم، گفت: در این مطالعه نحوه انتقال ویروس کرونا در سطح جامعه را مدل سازی و در نهایت بر اساس اطلاعات رسمی از وزرات بهداشت، اعتبار سنجی کردیم. پس از بررسی‌ ها متعدد به این نتیجه رسیدیم که مدل ریاضی بدست آمده از رفتار ویروس کرونا با واقعیت جامعه تطابق کامل دارد.

وی خاطر نشان کرد: در فرآیند مدل سازی، افراد جامعه را به 6 دسته مستعد "آلوده شدن"، "آلوده"، "بستری در بیمارستان"، "قرنطینه"، "افراد بهبود یافته" و "افراد فوت شده" تقسیم بندی کردیم و احتمال عضویت افراد جامعه در هر گروه را با استفاده از محاسبات آماری به دست آوردیم.

بادفر، بررسی اثر بخشی واکسیناسیون در از بین بردن بیماری کرونا با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین را بخش دیگری از مطالعات خود نام برد و اظهار کرد: برای این منظور اثر بخشی واکسن‌های "برکت"، "سینوفارم" و "آسترازنکا" در ایران مورد بررسی قرار گرفت.

به گفته وی، بر اساس اطلاعات منتشر شده از تحقیقات بالینی واکسن‌هایی چون «جانسون اند جانسون»، «فایزر»، «مادرنا» و« آسترازنکا»، ایمنی بالای 90 درصد دارند، واکسن «سینوفارم» ایمنی زایی بیش از 80 درصد را ایجاد کرده ، ولی ما آمارهای دقیقی از ایمنی‌زایی واکسن ایرانی «برکت» در اختیار نداریم؛ ولی ادعا شده که این واکسن ایمنی بین 70 تا 80 درصدی در برابر گونه های جدید کرونا ایجاد می‌کند.

مجری طرح با بیان این که ما اثر بخشی این واکسن‌ها بر ویروس کرونا را قبل از پیک پنجم بر اساس الگوریتم‌های یادگیری ماشین، مورد بررسی قرار دادیم، افزود: متاسفانه در زمان پیک پنجم بیماری کرونا شاهد از دست دادن تعداد زیادی از هموطنان عزیزمان بودیم. نتایج تحقیقات تیم ما نشان می‌دهد در صورتی که قبل از پیک پنجم واکسیناسیون با نرخ 80 درصدی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کشور صورت می‌گرفت ، شاهد مرگ و گیر روزانه کمتر از 20 نفر و مبتلایان روزانه کمتر از 2 هزار نفر بودیم.

این محقق دوره دکتری دانشگاه صنعتی خواجه نصیر با تاکید بر این که نتایجی که در این مطالعات با بهره‌گیری از الگوریتم‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین به دست آمد، بیانگر اثر بخشی واکسیناسیون به عنوان یک راه حل جامع در مقابله با کروناست، خاطر نشان کرد: علاوه بر ضرورت واکسیناسیون با سرعت بالا، رعایت پروتکل‌های بهداشتی مانند رعایت فاصله اجتماعی، شستشوی مداوم دست‌ها و استفاده از ماسک در زمان واکسیناسیون عمومی لازم و ضروری است.

وی در این باره توضیح داد: بر این اساس اگر واکسیناسیون با نرخ کم انجام شود و پروتکل‌های بهداشتی در حد 50 درصد رعایت شود، ما اثری از قطع زنجیره انتقال مشاهده نخواهیم کرد.

بادفر، نمونه موفق اثرگذاری واکسیناسیون در کنار رعایت پروتکل‌های بهداشتی را در کشورهایی چون سوئد، نروژ و هلند دانست و گفت: الگوریتم‌هایی که ما به دست آوردیم، نشان می‌دهد در صورتی واکسیناسیون موثر خواهد بود که با سرعت بالا واکسیناسیون انجام شود و در حین آن پروتکل‌های بهداشتی فاصله اجتماعی، شستشوی دست‌ها و استفاده از ماسک رعایت شود.

بادفر ادامه داد: نتایج این مطالعات بر اهمیت واکسیناسیون تاکید دارد و نیاز است که در زمینه سرعت واکسیناسیون در جامعه اقدام شود ضمن آن که در حین واکسیناسیون باید فاصله اجتماعی و استفاده از ماسک همچنان در سطح جامعه توسط شهروندان رعایت شود و این نتایج این امید را به ما می‌دهد که در آینده نزدیک مشکل همه‌گیری مرتفع خواهد شد.

این پژوهشگر اضافه کرد: یکی دیگر از مواردی که در این مطالعات مورد بررسی قرار گرفت، انتشار ویروس کرونا در میان کادر درمان بود. پرسنل درمانی افرادی هستند که احتمال درگیری آنها به این ویروس بیشتر است در حالی که زمانی که کشور با پیک پنجم مواجه شد این پیک در میان کادر درمان ایجاد نشد و این در حالی است که در زمان شیوع این ویروس، پیک این بیماری در میان کادر درمان بسیار بالاتر از عموم جامعه بود.

وی دلیل عدم مواجه پرسنل درمان با پیک پنجم را رعایت پروتکل‌های بهداشتی و واکسیناسیون با نرخ بالا دانست و خاطر نشان کرد: این واقعیت نشان می‌دهد که اگر در جامعه رغبت بیشتری برای رعایت پروتکل‌ها ایجاد شود و همچنین واکسیناسیون سرعت بیشتری گیرد، ایمنی گله‌ای در سطح جامعه صورت خواهد گرفت و از پیک های بعدی جلوگیری خواهد شد.

بادفر ادامه داد: الگوریتم‌های هوش مصنوعی به ما نشان داد که تفاوت کیفیت و اثر بخشی واکسن‌ها بین یک تا دو ماه می‌تواند باشد. به این معنا که اگر کل کشور ایران با واکسن های که طبق آمار اثر بخشی بیشتری در برابر گونه های جدید دارند مانند« فایزر» و «مدرنا» واکسینه شود، در صورت واکسیناسیون با نرخ سریع نهایتا دو ماه زودتر به ایمنی جمعی خواهیم رسید.

این مطالعات در دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین با راهنمایی و هدایت دکتر امیر حسین نیکوفر عضو هیات علمی صنعتی خواجه نصیر و به رهبری احسان بادفر و همکاری برخی از دانشجویان کشور اجرایی شد. از این مطالعات تعدادی پروژه‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد تعریف شده و نتایج این تحقیقات بعد از یک سال تلاش در مجله بین‌المللی و بسیار معتبر Nonlinear Dynamics از انتشارات اشپرینگر به چاپ رسیده است.

 ایسنا