«رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مصاحبه با وبگاه «انرژی اینتلیجنس» (Energy Intelligence) در خصوص بازرسی‌های آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ایران گفت: «نقش ما در آن جا ضروری است و همیشه هم ضروری بوده است زیرا ما برنامه [هسته‌ای] را به طور کلی و فراتر از برجام مورد بازرسی قرار می‌دهیم. برجام یک نوع توافق بسیار خاص است و ما مأموریت پیدا کردیم تحت هر شرایطی، اقدامات خود را فراتر از بازرسی‌ها و فعالیت‌های عادی که در ایران انجام می‌دادیم، (در ایران) افزایش دهیم. به دلیل وسعت برجام و به واسطه گستردگی برنامه هسته‌ای ایران، توافق شد و ایران موافقت کرد که آژانس بازرسی‌های بیشتری داشته باشد. ما ضامن یا هر آن چه تصمیم گرفته شود، هستیم. شاید این شیوه ساده‌ای برای توصیف کاری باشد که ما (در ایران) انجام می‌دهیم».
کاهش تعهدات ایران با خروج آمریکا از برجام شروع شد
گروسی سپس در خصوص وضع فعلی برجام توضیح داد: «این مسئله، همانطور که در توضیحات خود توصیف کردید، یک اقدام متقابل و چشم در برابر چشم است که متأسفانه از زمانی شروع شد که ایالات متحده از این توافق (برجام) خارج شد و ایران به تدریج، کاهش تعهداتش ذیل برجام را شروع کرد. پس از آن قطعاً دامنه دید و میزان بازرسی‌هایی که داریم، کاهش یافته است. بله این صحت دارد».
وی سپس ادامه داد: «از فوریه امسال (دومین ماه جاری میلادی)، من چند باری آن‌جا (ایران) رفتم و تلاش کردم تا حد امکان، فعالیت‌های نظارتی و راستی‌آزمایی را در کنار حداقل راستی‌آزمایی که در هر صورت همیشه داشته‌ایم، حفظ کنم. سعی کردم آن را حفظ کنم به طوریکه اگر و زمانیکه بازگشتی به برجام صورت گیرد، همانطور که بسیاری در سراسر جهان انتظار دارند، ما همچنان بتوانیم یک مخزن اطلاعاتی از تمامی آن چیزهایی باشیم که از زمان توقف اجرای پروتکل الحاقی یا دیگر اقدامات شفاف‌ساز اضافی که آن‌ها رعایت می‌کردند و بسیار حائز اهمیت بود، در تمامی این تأسیسات رخ داده است».
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در خصوص توافقات با ایران گفت: «از زمانیکه آن‌ها انجام این کارها (پروتکل الحاقی و اقدامات شفاف‌سازی بیشتر) را متوقف کردند، من در تلاش بوده‌ام تا به یک سری توافقات موقت (با ایران) برسم که به ما اجازه دهد که حتی در بین این محدودیت‌ها، به این اطلاعات (درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران در تأسیسات هسته‌ای) برسم.
دولت ایران نظرات قاطعی درباره همکاری با آژانس و غرب دارد
در حال حاضر این وضعیت شکننده شده است زیرا تغییر دولت (در ایران) صورت گرفته است و همانطور که می‌دانیم دولتی است که نظرات بسیار قاطعی درباره همکاری با غرب و آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) دارد و عقاید آن‌ها درباره برجام و همکاری با آژانس با چنین رویکردی که برخی تندروانه می‌خوانند، درآمیخته شده است. شما هرطور بخواهید می‌توانید آن را تعریف کنید اما من به عنوان مدیرکل هرگز رویکردهای کشورها را توصیف نمی‌کنم، فقط به آن‌ها توجه می‌کنم و بر روی آن‌ها کار می‌کنم بنابراین آن چه که من می‌بینم تمامی این محدودیت است اما وظیفه دارم که هرگز دست از کار برندارم و ادامه دهم».
حمله به تأسیسات هسته‌ای کشورها باید محکوم شود
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ارتباط با تأثیر اقدامات خرابکارانه همچون ترور دانشمندان هسته‌ای و خرابکاری در تأسیسات هسته‌ای ایران بر تداوم فعالیت‌های آژانس گفت: «در وهله اول، من مدیرکل یک سازمان بینالمللی هستم که با عدم اشاعه روبرو است. همچنین، فردی با 40 سال سابقه کار در زمینه عدم اشاعه و در انجمن‌ها و بنیادهای مختلف بوده‌ام و من یک دیپلمات هستم بنابراین اعتقادی به استفاده از زور ندارم و استفاده از زور را محکوم می‌کنم و در حقیقت این من نیستم که چنین چیزی می‌گویم، کنفرانس عمومی آژانس بینالمللی انرژی اتمی در قطعنامه‌هایی که چندین بار در گذشته تصویب کرده، به صراحت گفته است که هرگونه حمله به یک تأسیسات هسته‌ای چیزی است که باید محکوم شود. در خصوص این پرونده (خرابکاری در تأسیسات هسته‌ای ایران)، من هیچ نقش تحقیقاتی و سیاسی ندارم من جایگاه خود را حفظ می‌کنم زیرا مسئولیت دارم. این وظیفه من نیست که یک تفسیر سیاسی درباره عاملان یک اقدام خرابکارانه ارائه دهم. من چنین توانایی را ندارم که تحقیقات انجام دهم و بدانم که چه اتفاقی احتمالاً افتاده است».
با خشونت نمی‌توان به چیزی دست یافت
وی سپس علی‌رغم آن که مستقیماً در خصوص اقدامات خرابکارانه در تأسیسات ایران صحبت نکرد، گفت: «به عنوان یک قاعده و اصل کلی می‌گویم که خشونت ابزار رسیدن به هیچ چیز نیست مگر آن که این اقدام (خشونت) در جهت دفاع از خود باشد. همانطور که منشور سازمان ملل نیز آن را به رسمیت می‌شناسد، این یک موضوع بسیار مسئله‌ساز است. موضوعی است که در حوزه سیاسی است و بنابراین وظیفه من نیست که آن را توصیف کنم».
وظیفه ندارم بگویم چه کسی در تأسیسات ایران خرابکاری کرده
گروسی با این حال ادامه داد: «اما من در این مورد خاص می‌گویم که حادثه‌ای در آن جا رخ داده است و در نتیجه آن حادثه، برخی از تجهیزات ما آسیب دیده است. قطعاً ما ناراحتی آن‌هایی که دوست دارند شاهد آن باشد که مدیرکل بگوید که این کشور یا آن کشور چنین اقدامی را انجام داده، درک می‌کنیم. من چنین وظیفه‌ای ندارم و هرگز چنین وظیفه‌ای نخواهم داشت. من بدون تردید و قطعاً می‌گویم که خشونت هرگز راه رسیدن به چیزی نیست».
آژانس باید ظرفیت‌های نظارتی در ایران را احیا کند
مدیرکل آژانس سپس در ادامه اظهارات کلی خود بر لزوم احیای توانمندی بازرسی‌های آژانس گفت: «اما تا این جا می‌توانم بگویم که آژانس باید ظرفیت نظارتی خود را احیا کند. قابل درک نیست که به واسطه منبع این رخدادها، آژانس نتواند ظرفیت‌های نظارتی خود را احیا کند بنابراین ما با احترام به ایران یادآوری می‌کنیم که باید ظرفیت‌های نظارتی خود را در آن جا احیا کنیم. این یک موضوع حساس است، این مسئله را درک می‌کنم اما موضع من بسیار صریح است».
رافائل گروسی اواخر شهریور ماه در گزارش خود گفته بود که بازرسی‌های آژانس از مراکز و تأسیسات هسته‌ای ایران به شدت محدود شده است و «محمد اسلامی» رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نیز تصریح کرد که در جریان اقدامات تروریستی اخیر در مراکز هسته‌ای ایران، تعدادی از دوربین‌های آژانس بینالمللی انرژی اتمی، آسیب دیده است و این مسئله منجر به دو گزارش فوق العاده سختگیرانه و مخرب مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی شد.
تصمیم ایران برای بازگشت به مذاکرات وین برعهده خود این کشور است
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در پاسخ به این سؤال که آیا شخصاً برای بازگرداندن ایران به میز مذاکرات «وین» برای احیای برجام، اقدامی انجام داده است، گفت: «بله و خیر. نه از این جهت که اگر آن‌ها به میز مذاکرات بازگردند، به دلیل این نیست که من از آن‌ها چنین خواسته‌ام. این توافقی بین ایران و گروه 1+5 (پنج عضو دائم شورای امنیت بعلاوه آلمان) است و اتحادیه اروپا به عنوان یک هماهنگ‌کننده عمل می‌کند بنابراین آن‌ها باید درباره بازگشت به آن (میز مذاکرات وین) تصمیم‌گیری کنند اما بله از آن جهت که بعنوان ضامن تمامی موارد، ما تنها افرادی هستیم که می‌توانیم بگویم که چنین چیزی (توافق برجام) قابل دوام است یا خیر. این، جایی است که آن‌ها باید به دنبال آن باشند. ما اغلب از این گفت‌وگوها و مکالمات حمایت می‌کنیم. همانطور که شما از من درباره تداوم دانش (آژانس از فعالیت‌های ایران) سؤال پرسیدید، وقتی بحث ایران مطرح می‌شود، امور به هم خیلی مرتبط می‌شوند بنابراین اگر ما نتوانیم به جامعه بین‌الملل و گروه 1+5 بگوییم که می توانند درباره آن چه در ایران می‌گذرد، شفافیت داشته باشند، شاید برایشان سؤالاتی پیش بیاید».
توضیحات گروسی درباره انفعال جهان در برابر تسلیحات اتمی رژیم صهیونیستی
خبرنگار این وبگاه سپس به بحث تسلیحات اتمی رژیم صهیونیستی اشاره کرد و پرسید: «به چه دلیل شما زمان زیادی را درباره برنامه هسته‌ای ایران صرف کردید و درباره برنامه هسته‌ای اسرائیل، صحبتی به میان نیاوردید؟»
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در پاسخ به این سؤال گفت: «دلیل روشنی وجود دارد. رابطه ما با اسرائیل بر اساس رابطه‌ای است که با کشوری داریم که عضو "ان‌پی‌تی" (پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی) نیست. اسرائیل هرگز این پیمان را امضا نکرده است....قضاوت نمی‌کنم که این خوب یا بد است. امیدوارم آن‌ها (این پیمان را) امضا می‌کردند زیرا من به جهانی بودن این معاهده اعتقاد دارم اما آن‌ها تصمیم به چنین کاری ندارند اما وقتی کشوری را دارید که چنین کاری نمی‌کند، میزان بازرسی که ما داریم محدود به چیزهایی است که اعلام می‌کنند و ما چند مکان داریم که می‌رویم و راستی‌آزمایی می‌کنیم. در خصوص ایران باید گفته شود که ایران همچون اغلب کشورهای جهان، عضو ان پی تی است و از نظر قانونی، تعهداتی به وجود می‌آید که ربطی به وضعیت سیاسی ندارد بلکه از نظر حقوقی یک سری تعهدات به وجود می‌آید از این رو نقش بزرگ‌تر ما فقط در ایران نیست بلکه در تمامی 192 عضو دیگر ان پی تی است».
خروج ایران از «ان پی تی» تصمیم بدی خواهد بود
خبرنگار این وبگاه سپس با توضیحات گروسی ادامه داد که این مسئله ممکن است ایران را ترغیب به خروج از معاهده ان پی تی کند که مدیرکل آژانس در پاسخ به این سؤال گفت: «فکر می‌کنم که چنین چیزی نه تنها برای ایران بلکه برای جهان و جامعه بین‌الملل اقدام بدی باشد. من در حال حاضر درباره ایران حرف نمی‌زنم، به نقشه جهان نگاه کنید و ببینید که کدام کشورها عضو ان پی تی نیستند. کشورهایی که عضو ان پی تی نیستند، کشورهایی هستند که به این دلیل عضو نیستند که سلاح‌های هسته‌ای تولید کرده‌اند. آن‌ها (این کشورها) یا مجاز به داشتن آن‌ها (سلاح‌های اتمی) هستند مثل پنج دارنده قانونی سلاح‌های اتمی (پنج عضو دائم شورای امنیت) و وقتی حرف از قانونی می‌آورم منظورم این است که بر اساس قانون چنین چیزی دارند. نمی‌گویم خوب یا بد است زیرا افراد در این جا قصد و نیت آن‌ها را قضاوت می‌کنند و من چنین چیزی را قضاوت نمی‌کنم و این یک حقیقت است و یا این که آن‌ها (کشورهای دارای تسلیحات اتمی) دیگر کشورهای دیگری هستند که (تسلیحات اتمی) را اشاعه دادند. آن‌ها تصمیم گرفتند این سلاح‌ها را داشته باشند و وقتی به چنین چیزی نگاه می‌کنید، موقعیتی را می‌بینید که بد است. من خواهان سلاح‌های اتمی نیستم. کل زندگی من به تضمین این گذشته است که دیگر سلاح‌های هسته‌ای بیشتری وجود نداشته باشد».