پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : روز گذشته اولین کنفرانس خبری واکسن کووبرکت با حضور تعدادی از خبرنگاران حوزه سلامت و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) در محل شرکت دارویی برکت برگزار شد.
تزریق واکسن کووبرکت در حال حاضر برای عموم آغاز شده است و آن‌طور که حامد حسینی مدیر کارآزمایی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید تاکنون هیچ مورد فوتی در دریافت کنندگان واکسن کووبرکت گزارش نشده است. در فاز 1 و 2 مطالعات بالینی واکسن ایرانی برکت در مجموع 20 هزار نفر دو دوز واکسن را دریافت کرده‌اند.
به‌گفته حامد حسینی در مطالعات فاز 1، یک نفر، در مطالعات فاز دوم، 11 نفر به کرونا مبتلا شده‌اند که از این 11 نفر، 6 نفر واکسن و 5 نفر واکسن‌نما دریافت کرده بودند و در فاز سوم و در اپیدمی کرونای دلتا ۶۰۰ نفر از افراد تحت مطالعه کرونا گرفتند که هنوز نمی‌توان گفت چند نفر واکسن زدند.
اینها خلاصه‌ای از نتایج کارآزمایی بالینی کووبرکت است که روز گذشته در نشست خبری عنوان شد. در ادامه این کنفرانس خبری حمیدرضا جمشیدی رئیس هیأت گروه دارویی برکت به پرسش‌های خبرنگار «ایران» در زمینه جزئیات تولید واکسن کووبرکت، تکنولوژی ساخت آن و برخی شائبه‌های مرتبط با این واکسن از جلمه چرایی عدم ارزیابی مقالات علمی واکسن از سوی نشریه‌های علمی معتبر و آغاز تزریق عمومی واکسن کووبرکت پیش از اتمام فاز سه کارآزمایی بالینی پاسخ داد. در ادامه بخشی از این پرسش و پاسخ‌ها را می‌خوانید.
آقای دکتر جمشیدی آیا درست است خط تولید واکسن کووبرکت را از چین آورده‌اید و خط تولید صنعتی کووبرکت کپی‌برداری است؟بفرمایید تفاوت واکسن کووبرکت با پلتفرم سینوفارم چیست؟ آیا واکسن کووبرکت را ما خودمان اختراع کردیم و به‌طور کلی GMP خط تولید از کجا اخذ شده است؟اولاً GMP واکسن کووبرکت را سازمان غذا و دارو تعیین کرده است. تکنولوژی واکسن کووبرکت مطلقاً هیچ‌گونه ارتباطی با تکنولوژی چین ندارد. بجز اینکه پلتفرم‌ها یکسان است.
دانش فنی برای ساخت واکسن یک قرون و دوزار نیست یعنی سرمایه‌گذاری بسیار بالایی صرف آن شده است آنهایی که می‌گویند ما رفتیم دانش فنی را از چین و روسیه گرفتیم نمی‌دانند که روسیه بزرگ‌ترین بیزینس دنیا را با واکسن راه می‌اندازد. حتی بالاتر از نفت. سینوفارم بزرگ‌ترین بیزینس دنیا را راه انداخته است آن‌وقت ما تلفن بزنیم و بگوییم لطف کنید دانش فنی‌تان را به ما بدهید. مگر اینکه سینوفارم با کمپانی‌ها قرارداد ببندد و بگوید بازار دنیا را می‌خواهیم بگیریم.
در حالی‌که سینوفارم چگونه به ما واکسن می‌دهد؟ واکسن را به صلیب سرخ می‌دهد و صلیب سرخ هم به هلال احمر می‌دهد و و هلال احمر نیز واکسن را به ما می‌دهد. خود حدیث مفصل بخوان. افیکیسی(قدرت یا تأثیرگذاری) فاز دوم و سوم مطالعات انسانی واکسن کووبرکت چقدر روی فرم آلفا و دلتا ویروس کرونا بررسی شده است؟
شما اعلام کرده‌اید این واکسن روی ویروس دلتا هم مؤثر است در حالی‌که ویروس دلتا حداکثر دو ماه است وارد ایران شده است؟ باید ویروس باشد و تعداد مشخصی افراد را واکسینه کنیم و بعد ببینیم واکسن علیه ویروس دلتا ایمنی می‌دهد یا خیر؟داستان ویروس دلتا اینگونه است؛ افراد یا داوطلبانی که 9، 6و 3 ماه پیش واکسن زدند خون‌شان را می‌گیریم، سرم‌شان را برمی داریم چون باید تیتر آنتی بادی اینها بالا باشد.
بعد به ویروس زنده دلتا می‌رسیم. پس نیازی نداریم چند ماه وقت داشته باشیم. هر ویروس وارد کشور شود بلافاصله می‌توانیم ویروس را بیاوریم و سرم را روی آن می‌ریزیم ببینیم می‌کشد یا نه؟ معمولاً بازه زمانی سه تا 4 روزه نیاز دارد. پس هر ویروس وارد شود ما سرم را روی ویروس می‌ریزیم تا ببینیم ویروس را می‌کشد یا خیر.
وقتی واکسن را به جمعیت عمومی تزریق می‌کنیم یعنی فاز سه کارآزمایی بالینی آن تمام شده است و مقاله‌اش آماده است. این مقالات کجاست؟ مستندات را به کجا ارائه دادید؟ ما ادعا می‌کنیم مقالات مرتبط با فاز دو وسه افیکیسی دارد اما چرا برای ارزیابی در اختیار منابع بین‌المللی قرار نمی‌دهیم؟راجع به اینکه می‌گویید شما چطور وارد تزریق واکسن در جمعیت عمومی شده‌اید در حالی‌که هنوز مقالات فاز سه کارآزمایی بالینی آماده نیست، باید بگویم شرط ورود به فاز سه مقاله نیست.
ما فاز یک و دو را انجام داده‌ایم. مقاله‌ای در نیچر چاپ شد که بر اساس مقاله نیچر اگر نوترالایزینیگ آنتی بادی افزایش پیدا کند در حالت اورژانسی برخی کشورها می‌توانند واکسیناسیون عمومی را تا رسیدن به تمام دیتاهای فاز سه شروع کنند.
در شرایطی هستیم که ته قصه اینگونه است که واکسنی را تولید می‌کنیم که روزی دو نفر مرگ دارد. روزی 500 تا مرگ را تحمل می‌کنید یا دو مرگ را؟ اینجا دیگر تصمیم مدیریتی باید بگیریم. دنیا این تصمیم را گرفت. دوره تولید واکسن 13 سال است. چرا فایزر در 9 ماه بیرون آمد. پس سر یک دوراهی قرار گرفته‌ایم. در مقاله نیچر می‌گوید؛ اگر نوترالایزینیگ آنتی بادی به فلان قدر رسید تقریباً نتایجش به فاز سه می‌خورد سازمان غذا و دارو هم با همین استدلال این کار را کردند. مثل خیلی از کشورها. البته سازمان غذا و دارو این تصمیم را گرفت.
روزی که می‌خواستند به ما مجوز بدهند گفتیم با این جو فضای مجازی روبه رو می‌شویم که می‌گویند؛ شاید به‌خاطر جو انتخابات واکسن‌شان را رونمایی کردند ما گفتیم رونمایی را 10 روز عقب بیندازیم. می‌خواهم بگویم حتی اگر مجوزمان عقب‌تر می‌افتاد مشکلی نداشتیم.شما در بخشی از صحبت‌های‌تان در کنفرانس خبری امروز (18 مرداد) به این نکته اشاره کردید که 400 میلیون تومان برای واردات تیتر آنتی بادی (کیت‌های با استاندارد بالا در زمینه کنترل کیفیت) از امریکا هزینه کردید یا سایر مواد اولیه ساخت واکسن را با هزینه‌های بالا وارد کرده‌اید چگونه است که واردات مواد اولیه تحریم نیستاما نمی‌توانیم واکسن کرونا را از کشورهای دیگر وارد کنیم؟
یک وقتی 10 تا 20 قلم ماده اولیه وارد می‌کنیم این فرق دارد که 100 میلیون واکسن بخواهیم از امریکا وارد کنیم نمی‌دهند. 177 میلیون دلار به صندوق کووکس ریختیم که به‌عنوان یک معاهده بین‌المللی که زیر نظر سازمان ملل ایجاد شد اما نتوانست به تعهدش عمل کند. هدف کووکس عدالت در توزیع واکسن در دنیا بود بنابراین اعلام کرد که همه تولید کننده‌ها واکسن‌شان را داخل این سبد بریزند و هر کسی هم پول دارد به صندوق بریزد ما 20 درصد جمعیت دنیا را واکسینه می‌کنیم. کشورها پول‌شان را به سبد کووکس ریختند اما واکسن سازها گفتند که نمی‌توانیم.
ایران به چه جگر خونی پول را به صندوق کووکس ریخت. دو تا سه ماه طول کشید تا 177 میلیون دلار پولش را به سبد کووکس ریختند تا 16 میلیون و 800 هزار دوز واکسن به ما بدهند. اول که مشکل پول داشتیم بعد که مشکل حل شد کسی واکسن نداشت به کووکس بدهد. بنابراین اجازه دهید جزئیات را به‌شما نگویم.
اگر بخواهید قول دهید که واکسن ایرانی را در مقیاس مناسب در اختیار وزارت بهداشت قرار دهید چه زمانی را مشخص می‌کنید؟
به هر حال قرار بر این بود تا اردیبهشت ماه واکسن برکت نهایی شود و در اختیار وزارت بهداشت قرار گیرد ولی اینچنین نشد که شما هم می‌فرمایید در خط تولید‌مان دچار مشکل شدیم.
حتی قول داده شده بود تا شهریور 30 میلیون دوز واکسن تولید شود ولی این رقم کمتر از 3میلیون دوز بوده است.همه اینهایی که درگیر خط تولید‌اند فراز و نشیب‌های تولید را می‌دانند. ما کشوری هستیم که تحریمیم. یک بخش سخت افزاری است که ماهی 25 میلیون دوز سخت افزار برای تولید آماده است. در بخش نرم افزاری نوسان داریم.
شما ببینید الان ۶۰ میلیون دوز واکسن جانسون‌اند جانسون مشکل در تولید پیدا کرد و از بازار جمع‌آوری شد. دوم اینکه واکسن کووبرکت را تولید می‌کنیم در انبار می‌ماند و 15 روز بعد به وزارت بهداشت می‌دهیم آنجا هم سه روز بعد بارکدگذاری و برچسب اصالت می‌زنند. یکی از آقایان رقم تولید را در رسانه اعلام می‌کند، یکی موجودی انبار را می‌گوید، یکی دیگر از آقایان هم تعداد دوز واکسنی را می‌گوید که برچسب‌گذاری شده و وارد چرخه توزیع شده است. همه‌شان هم درست می‌گویند. البته با این شیوه اطلاع‌رسانی موافق نیستم.
ما تاکنون 2. 2 میلیون دوز واکسن برکت به وزارت بهداشت تحویل داده‌ایم. 5 تا 6 میلیون دوز نیز تولید کرده‌ایم و فاصله تولید تا تحویل واکسن به‌دلیل تست‌های مختلف روی واکسن‌ها 15 تا 16 روز است و اگر این تست‌ها انجام شود بقیه واکسن‌ها نیز تحویل وزارت بهداشت داده می‌شود. با راه‌اندازی خطوط 2 فاز صنعتی بخش عمده تولید واکسن در این بخش صورت خواهد گرفت و تحویل‌شان زمانبر است. خط دوم تولید واکسن برکت ظرفیتی بین 6 تا 8 میلیون دوز دارد.
روزنامه ایران