چه رابطه‌ای بین دیابت و زوال عقل وجود دارد؟

به دلیل افزایش میزان چاقی، کم تحرکی و افزایش جمعیت، دیابت نوع ۲ بیش از هر زمان دیگری در جامعه شیوع دارد. در کشور‌های با درآمد بالا، مرگ ناشی از دیابت از سال ۲۰۰۰ به ۲۰۱۰ کاهش یافته است، اما پس از آن از ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۶ افزایش یافته است  که منجر به افزایش ۵ درصدی مرگ‌های زودرس از سال ۲۰۰۰ می‌شود. به ویژه نکته نگران کننده این است که دیابت نوع ۲ اکنون به طور مکرر در کودکان دیده می‌شود (به دلیل چاقی و کم تحرکی آنها).

به گزارش سرویس خواندنی‌های انتخاب، سالهاست که می‌دانیم دیابت نوع ۲ خطر ابتلا به سکته مغزی و بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. مطالعات اخیر نشان داده است که دیابت، خطر ابتلا به زوال عقل را نیز افزایش می‌دهد. با این حال، آنچه قبلاً مورد بررسی قرار نگرفته است این است که آیا سن شروع دیابت تفاوتی در خطر ابتلا به زوال عقل ایجاد می‌کند یا خیر.

یک مطالعه تازه منتشر شده ارتباط بین سن شروع دیابت و ایجاد زوال عقل را با استفاده از یک مطالعه بزرگ و مداوم بررسی کرده است. این گروه در سال‌های ۱۹۸۵-۱۹۸۸ در میان ۱۰۳۰۸ کارمند ۳۵ تا ۵۵ ساله (۳۳ ٪ زن، ۸۸ ٪ سفیدپوست) در ادارات دولتی مستقر در لندن تاسیس شد.

اطلاعات مربوط به قرار گرفتن در معرض دیابت، از جمله گلوکز ناشتا و نمره خطر دیابت، در سنین ۵۵، ۶۰، ۶۵ و ۷۰ سال به دست آمد. (نمره خطر دیابت  شامل سن، سابقه خانوادگی دیابت، سابقه شخصی افزایش قند خون، است؛ و مصرف سبزیجات، دارو‌های فشار خون، فعالیت بدنی، شاخص توده بدن و اندازه گیری دور کمر را شامل می‌شود.)

علاوه بر دیابت، آن‌ها اثرات سن، جنس، نژاد، سیگار کشیدن، مصرف الکل، فعالیت بدنی، مصرف میوه و سبزیجات، فشار خون بالا، شاخص توده بدن، بیماری عروق کرونر قلب، نارسایی قلبی، سکته مغزی، دارو‌ها و ژن فاکتور خطر آلزایمر  را نیز بررسی کردند.

از  سال ۱۹۸۵ تا ۲۰۱۹، عدد‌های ۱۷۱۰ مورد دیابت و ۶۳۹ مورد زوال عقل ثبت شده است. به ازای هر ۱۰۰۰ نفر، که سالانه مورد بررسی قرار می‌گیرد، میزان زوال عقل در افراد بدون دیابت در سن ۷۰ سالگی ۹/۸ بود. نرخ قابل مقایسه با زوال عقل برای افراد دیابتی ۱۰.۰ برای افرادی که تا پنج سال زودتر شروع شده بودند، ۱۳.۰ برای شش تا ۱۰ سال زودتر بود، و ۱۸.۳ برای بیش از ۱۰ سال زودتر. این نتایج قابل توجه به وضوح نشان می‌دهد که هرچه زودتر به دیابت مبتلا شوید، خطر ابتلا به زوال عقل بیشتر است.

چگونه دیابت می‌تواند منجر به زوال عقل شود
دلایل متعددی وجود دارد که چرا دیابت نوع ۲ ممکن است منجر به زوال عقل شود. یک دلیل مربوط به تأثیراتی است که دیابت بر قلب دارد، زیرا سلامت قلب به سلامت مغز مربوط می‌شود. بیماری قلبی و فشار خون بالا هر دو با سکته مغزی همراه هستند که به نوبه خود می‌توانند منجر به زوال عقل شوند. با این حال، به نظر نمی‌رسد که سکته مغزی پاسخ کامل باشد، زیرا برخی از مطالعات نشان می‌دهد که دیابت منجر به افزایش خطر ابتلا به زوال عقل می‌شود (حتی در صورت کنترل سکته‌های مغزی).

عامل دیگر مربوط به دوره‌های افت قند خون است که معمولاً در دیابت رخ می‌دهد. اگرچه ثابت شده است که کنترل دقیق قند‌های خون خطرات طولانی مدت بیماری‌های قلبی و مغزی را کاهش می‌دهد، اما کنترل شدید آن نیز می‌تواند منجر به افت قند خون، کاهش حافظه و زوال عقل شود.

یکی از فرضیه‌های جذاب‌تر این است که دیابت مستقیماً باعث بیماری آلزایمر می‌شود. در واقع، بیماری آلزایمر به دلیل ویژگی‌های مشترک مولکولی و سلولی در میان دیابت و آلزایمر، حتی "دیابت نوع ۳" نامیده شده است. به عنوان مثال، انسولین نقش مهمی در تشکیل پلاک‌های آمیلوئید دارد و همچنین انسولین در فسفوریلاسیون تاو نقش دارد، که منجر به گره‌های عصبی الیافی می‌شود. به عبارت دیگر، در حالی که مقاومت به انسولین در بدن می‌تواند منجر به دیابت نوع ۲ شود، مقاومت به انسولین در مغز می‌تواند منجر به ایجاد پلاک و گرفتگی‌های بیماری آلزایمر شود.

خبر خوب این است که شما می‌توانید خطر ابتلا به دیابت نوع ۲  و خطر ابتلا به زوال عقل را کاهش دهید. امروز در مورد اینکه آیا اصلاحات سبک زندگی زیر برای شما مناسب است یا خیر با پزشک خود صحبت کنید. توجه داشته باشید که این تغییرات زندگی حتی در صورت تشخیص دیابت یا پیش دیابت مفید هستند. حداقل ۳۰ دقیقه در روز و پنج روز در هفته به ورزش هوازی بپردازید. از فهرست غذا‌های سبک مدیترانه‌ای استفاده کنید. وزن بدن را سالم حفظ کنید. فشار خون بالا را درمان کنید. کلسترول بالا را درمان کنید. سیگار نکشید و در آخر این که، فعالیت‌های اجتماعی، نگرش مثبت، یادگیری چیز‌های جدید و موسیقی می‌توانند به مغز شما کمک کنند تا بهترین عملکرد را داشته باشد و خطر ابتلا به زوال عقل را کاهش دهد.