پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
مرکز نوآوری در علوم مغز در دانشگاه آریزونا در گزارشی نتیجه گرفته است که زنان بیشتر از مردان در معرض بیماریهای مختلف، از جمله آلزایمر هستند. دانشمندان علوم مغز و اعصاب توضیح میدهند که چگونه با هورمونها و استرس مرتبط است.
به گزارش سرویس خواندنیهای انتخاب، روبرتا دیاز بریتون، دکترای مغز و اعصاب از سه دهه پیش متوجه شد که زنان بیشتر از مردان تحت تاثیر بیماری آلزایمر قرار میگیرند. اکنون آمارهای فعلی را در نظر بگیرید: تقریباً دو سوم بیماران مبتلا به اختلال مغزی زن هستند، از هر پنج نفر، بیماری یک نفر تا ۶۵ سالگی تشخیص داده میشود و تا سال ۲۰۵۰، ممکن است ۹ میلیون زن (در خاک ایالات متحده) مبتلا به آلزایمر شوند.
اما وقتی برینتون، مدیر مرکز نوآوری در علوم مغز در دانشگاه آریزونا، به دنبال پاسخ بود، متوجه شد که پاسخ وضعیت موجود در این آمار در بهترین حالت ناخوشایند و در بدترین حالت دیوانه کننده است. او میگوید: "من مدام میشنیدم که این به این دلیل است که زنان عمر طولانی تری از مردان دارند. اما ما زنان فقط حدود چهار سال و نیم بیشتر زندگی میکنیم و این طول عمر، خطر دو برابر بیشتر ما را در طول زندگی توضیح نمیدهد. همچنین توضیح نمیدهد که چرا تعدادی دیگر از مسائل مربوط به سلامت مغز بیش از مردان بر زنان تأثیر میگذارد: زنان دو برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به انواع خاصی از تومورهای مغزی هستند، تقریباً دو برابر بیشتر با افسردگی مقابله میکنند و سه برابر بیشتر دچار سردرد میشوند. "
بنابراین برینتون و تعدادی از همکارانش در سرتاسر جهان تمرکز خود را بر روی آنچه ممکن است در مغز زنان اتفاق بیفتد - فراتر از ژنهای مسن و بدشانس - شروع کردند و پاسخ روشن شد. برینتون میگوید: "ما میدانیم که بیماری آلزایمر قبل از تشخیص حدود ۲۰ سال طول میکشد و میانگین سن تشخیص آلزایمر حدود ۷۲ تا ۷۵ سال است. لازم نیست که یک دانشمند ریاضی را استخدام کنید تا ببیند وقتی ۲۰ سال را از آن سن متوسط تشخیص آلزایمر کم کنید، به میانگین سن یائسگی یعنی ۵۱. سال میرسید. "
حتی تحقیقات بیشتر دلایل قانع کنندهای ارائه داده است که مغز زنان در برابر بیماریهای خاص بیشتر از مردان آسیب پذیر است. جیل گلدشتاین، MD، استاد روانپزشکی و پزشکی در دانشکده پزشکی هاروارد و مدیر اجرایی مرکز نوآوری در مورد تفاوتهای جنسیتی در پزشکی، میگوید: "تفاوتهای جنسیتی در بیولوژی ما - به عنوان مثال کروموزومها و هورمونهای مختلف - بر هر بیماری مزمن تأثیر میگذارد. جنسیت ما نیز چنین است، از جمله مواردی مانند نقشهای اجتماعی و انتظارات. من بیش از هر زمان دیگری خوش بین هستم که اگر به اهمیت این تفاوتها توجه کنیم میتوانیم در نحوه پیشگیری و درمان بیماری تأثیر بگذاریم. "
چگونه استروژن بر مغز تأثیر میگذارد؟
هنگامی که نوبت به انتقال میرسد، بزرگسالی، بارداری و یائسگی بزرگترین مواردی هستند که در شکل دهی - و تغییر - مغز زنان نقش اساسی دارند. لیزا موسکونی، دکترای مغز و اعصاب، میگوید، اگرچه ممکن است ما در درجه اول به تولید مثل فکر میکنیم، (وقتی صحبت از هورمونهای جنسی میشود)، اما هورمونها در واقع عملکردهای مختلفی دارند که هیچ ارتباطی با تولید مثل ندارند و همه چیز مربوط به نحوه استفاده مغز از انرژی است.
برای مغز زن، استروژن تنظیم کننده اصلی تولید انرژی است، سلولهای مغز را سالم و فعال نگه میدارد و همچنین فعالیت مغز را در مناطق مسئول حافظه، توجه و برنامه ریزی تقویت میکند. موسکونی میگوید: "ما میدانیم که استروژن باعث ایجاد ارتباطات جدید بین سلولهای مغزی میشود، این امر مغز را از انعطاف پذیری و سازگاری بیشتری برخوردار میسازد و یک هورمون محافظت از نور است که در واقع سلولهای مغز را از آسیب محافظت میکند. " در مردان تستوسترون به روشهای مشابهی کار میکند و به مغز آنها کمک میکند تا بهینه کار کنند.
از طرف دیگر، به لطف چرخههای قاعدگی و بارداری، زنان دچار افزایش و کاهش زیاد استروژن میشوند و در سالهای منتهی به یائسگی افت شدیدی را تجربه میکنیم. موسکونی میگوید: "اگر شما استروژن را به عنوان سوخت مغز و نه فقط برای تولید نوزاد در نظر بگیرید، میزان این فرو رفتن در استروژن در دوران یائسگی بسیار واضحتر میشود. "
موسکونی میگوید، تغییر هورمونها در مغز زنان نیز روند پیری را تسریع میکند و باعث ضعف سلولهای عصبی و آسیب پذیری مغز در برابر افزایش سن و بیماری میشود. به عنوان مثال، هنگامی که موسکونی اسکن مغز زنان در دوران یائسگی و پیش یائسگی را مشاهده کرد، متوجه شد که ۳۰ ٪ از میزان انرژی مغز کاهش مییابد. جالب اینجاست که مردان هم سن حداقل تغییرات مغزی را نشان میدهند یا هیچ تغییری ندارند.
تحقیقات موسکونی و برینتون در مورد تفاوت در نحوه متابولیسم گلوکز در مغز زن و مرد ممکن است به توضیح این یافتهها کمک کند. برینتون میگوید: "در مردان و زنان، مغز مقدار زیادی گلوکز مصرف میکند - منبع اصلی سوخت آن. " "اما در زنان، استروژن تا ۲۵ ٪ از این متابولیسم گلوکز را تنظیم میکند. "
برینتون اضافه میکند، هر شرایطی که توانایی مغز را در برداشتن گلوکز از رگهای خونی یا تبدیل آن به انرژی محدود کند، بر عملکرد مغز تأثیر میگذارد. این توضیح میدهد که چرا زنان در هنگام یائسگی هنگام کاهش استروژن، دچار افت شناختی میشوند.
بریتون میگوید: "خبر خوب این است که مغز شما شروع به بیرون کشیدن چربیهای محیطی از ران و شکم خود میکند تا این منبع کمکی سوخت را به شما بدل کند. " "اما طولانی مدت، مغز دوست ندارد مقدار کافی گلوکز دریافت کند - و در واقع شروع به" خوردن "ماده سفید خود برای انرژی میکند. " (ماده سفید اتصال اساسی را ایجاد میکند، مناطق مختلف مغز را در شبکههایی انجام میدهد که وظایف مختلفی را انجام میدهند).
موسکونی میگوید، این درک نسبتاً جدید از بسیاری از راههای محافظت از استروژن از مغز، میتواند به شما در توضیح چگونگی پیر شدن مغز زن و مرد کمک کند. "به طور کلی، مردان ۴۰ تا ۶۰ ساله دارای سطح انرژی مغزی بالا هستند، اما برای زنان، کاهش چشمگیری در انرژی مغز در دوران یائسگی وجود دارد؛ و برای کسانی که استعداد ابتلا به آلزایمر دارند، احتمال ابتلا به پلاکهای آمیلوئید آلزایمر در دوران یائسگی افزایش مییابد. به طور واضح، همه زنان به پلاکهای آلزایمر مبتلا نمیشوند و همه زنان مبتلا به پلاک به زوال عقل مبتلا نمیشوند. ما در حال تلاش برای درک بهتر این خطر هستیم. ".
اما چه باید کرد؟ تنظیم خواب، اصلاح رژیم غذایی، چکاپ سالیانه و رفتارهایی مشابه در کنترل و پیشگیری از مشکلات، نقشی اساسی ایفا میکنند؛ بنابراین توصیه خوبی را که قبلاً شنیده اید دنبال کنید: زمان تماشای صفحه نمایش در شب را محدود کنید، یک برنامه خواب آرام را تنظیم کنید، برای تنظیم ریتم شبانه روزی خود را در نور طبیعی سپری کنید و از چرت زدن در روز خودداری کنید.