پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
الدر ممدوف در Responsible Statecraft وابسته به اندیشکده «کوئینسی» نوشت: رئیس جمهور جو بایدن با سخنانی که در کنفرانس امنیتی مونیخ مورخ 21 فوریه ایراد کرد، عملا خیال بسیاری را در اروپا و آمریکا راحت ساخت. پس از اجرای چهار سال دستور کار " نخست آمریكا " دونالد ترامپ، رئیس جمهور جدید حالا از لزوم تعهد به ناتو و ائتلاف با اروپا سخن به میان می‌آورد.
به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: ممکن است اروپایی‌ها از تأیید مجدد تعهد آمریکا به امنیت جمعی راضی باشند، با این حال، در خاورمیانه، انگلیس، فرانسه و تا حدودی آلمان که به عنوان تروئیکای اروپایی شناخته می‌شوند منافع ادراک شده خود را از راه‌هایی دنبال می‌کنند که احتمالا موجب تضعیف برنامه‌های دولت بایدن شود.
رکود حول برجام یا توافق هسته‌ای ایران نمونه‌ای از این موارد است. تلاش بایدن از پیوستن دوباره به این توافق، به اروپایی‌ها فرصت می‌دهد تا هم روابط بین خود با آمریکا را اصلاح کنند و هم این توافق نامه را به عنوان پایه اصلی برای منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای نجات دهند. با این حال، حرکت تروئیکای اروپایی تا به امروز عمدتا ضد این هدف بایدن بوده است.
درست همانطور که رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید کرد، تروئیکای اروپایی خواستار محکومیت ایران در جلسه شورای حکام آژانس شده بودند. چنین اقدامی فضای مانور دولت حسن روحانی را که از قبل با فشار شدید داخلی برای پایان دادن به همکاری با آژانس انرژی هسته‌ای روبرو است، به شدت محدود می‌کند.
البته این رویکرد تروئیکای اروپایی با توجه به مواضع اخیرشان چندان تعجب‌آور نیست. اکتبر گذشته، هایکو مااس، وزیر امور خارجه آلمان خواستار گفتگو بر سر معامله‌ای جدید شد که رفتارهای بی ثبات کننده ایران، مانند برنامه موشک‌های بالستیک و فعالیت‌های منطقه‌ای آن را هم شامل شود. در ژانویه 2021، امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه بدون توجه به تبعات گفته‌های خود تأکید کرد که هرگونه مذاکره با ایران باید جامع‌تر از برجام باشد. وی همچنین اشاره کرد که عربستان سعودی باید در چنین مذاکراتی شرکت کند.
در ریشه چنین اظهاراتی این ایده نهفته است که تحریم‌های ترامپ علیه ایران به نوعی اهرم فشار ایجاد کرده است که غرب باید از آنها برای گرفتن امتیازات لازم از ایران آن هم قبل از بازگشت آمریکا به توافق استفاده کند. تروئیکای اروپایی در حالی همه مسئولیت‌ها را متوجه ایران می‌کنند که این آمریکا بود که اول از توافق خارج شد.
این موضع اروپایی‌ها شاید به ظاهر موضع بایدن را تقویت کند، اما در واقع، این فقط آمریکا را ترغیب کرده که تا عجله‌ای برای لغو تحریم‌ها و بازگشت به برجام از خود نشان ندهد. چنین رویکردی دست مخالفان داخلی روحانی را باز تر گذاشته تا به او برای خروج کامل از برجام فشار بیاورند.
در واقع، تصمیم ایران در رد پشنهاد آمریکا برای مذاکرات غیررسمی بین کشورهای اروپایی، آمریکا و ایران که توسط مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیشنهاد شد، نشان دهنده شکست استراتژی استفاده از اهرم فشار است. در صورت عدم اقدامی از سوی آمریكا، نگاه تهران نسبت به بایدن متفاوت از نگاه به ترامپ نخواهد بود. بایدن ادعا می‌کرد می‌خواهد با ایران گفتگو کند اما چون نتوانست هیچ تخفیفی در تحریم‌ها ایجاد کند، دستش خالی ماند. تهران مدام تاکید می‌کند که شاهد هیچ تغییر رفتاری از سوی آمریکا نیست. بی اعتمادی شدید به واشنگتن همچنین باعث می‌شود که تهران تمایلی به دادن زمان بیشتر به بایدن، که فقط یک ماه است بر سر کار آمده نداشته باشد.
اگر این بن بست به زودی حل نشود، برجام برای همیشه فرو خواهد ریخت و آمریکا و ایران را به سمت جنگ سوق خواهد داد. اگر تروئیکای اروپایی واقعاً خواستار نجات برجام و تسهیل بازگشت آمریکا به این توافق هستند، باید بایدن را مجاب کنند که حداقل برخی از تحریم‌ها را لغو كند تا فضای دیپلماسی بین دو کشور فراهم شود.
ممکن است تروئیکای اروپایی موضع سختگیرانه‌ای در قبال ایران برای نشان دادن اعتبارات دو طرف یا جابجایی شرکای خاورمیانه‌ای خود در اسرائیل، عربستان سعودی و امارات متحده عربی داشته باشد. در جریان مذاکرات اولیه برجام، فرانسه نقش شرورانه تری را احتمالا به نیابت از تل آویو و ریاض ایفا کرد. اکنون دوباره، با احتمال تعامل مجدد آمریکا با ایران، فرانسه و انگلیس برای اطمینان از ادامه حمایت بی قید و شرط عربستان و امارات عجله دارند. برخی از تحلیلگران اروپایی امیدوارند که این بازی پلیس بد یعنی بایدن در مقابل پلیس خوب یعنی انگلیس و فرانسه در مقابل اسرائیل و خلیج فارس بتواند خاورمیانه را به سمت ثبات سوق دهد.
امروز، فرانسه و انگلیس در حال تضعیف سیاست آمریکا در منطقه هستند، سیاستی که به نظر می‌رسد به دنبال پایان دادن به حمایت از جنگ به رهبری عربستان در یمن و بازنگری مجدد گسترده روابط واشنگتن با پادشاهی سعودی است. وقتی بایدن در ژانویه از توقف فروش سلاح‌های تهاجمی به عربستان سعودی خبر داد، انگلیس از این اقدام پیروی نکرد.
فرانسه که اخیراً فروش تسلیحات خود را به عربستان سعودی به طور چشمگیری افزایش داده است، در ماه فوریه یک قرارداد سودآور دفاع هوایی را هم با این کشور به امضا رساند. ماکرون قصد دارد هفته آینده به عنوان بخشی از تور خلیج فارس خود به ریاض سفر کند، سفری که بدون شک یک پیشرفت بزرگ دیپلماتیک برای محمد بن سلمان ولیعهد سعودی است آن هم درست پس از اینکه دولت بایدن گزارش اطلاعاتی را علیه وی منتشر کرد. در این گزارش بن سلمان مسئول مستقیم قتل جمال خاشقجی معرفی شده است.
همچنین یک بعد ایدئولوژیک بایدن و ماکرون را از هم در خاورمیانه متمایز می‌کند. رئیس جمهور فرانسه آماده است تا در سال 2022، احتمالاً علیه مارین لوپن، رقیب راست افراطی خود و از حامیان اسلام هراسی، مبارزه کند. او اکنون با توسل به نظرات محافظه کارانه، فعالیت خود را علیه اسلام سیاسی آغاز کرده است. برخی از وزرای وی حتی فراتر رفتند و نوک پیکان حملاتشان را متوجه اسلام در فرانسه کردند. چنین لفاظی‌هایی بیش از بایدن به ادبیات ترامپ نزدیکتر است. گسترش منطقی این نظرات در حوزه سیاست خارجی می‌تواند فرانسه را به امارات، مصر و عربستان سعودی که از مخالفان اسلام سیاسی هستند، نزدیکتر کند. نزدیکی فرانسه به بدترین ناقضان حقوق بشر در جهان با تعهد ادعایی بایدن به حقوق بشر مغایرت دارد.
این روزهای آغازین دولت بایدن است. این احتمال وجود دارد که آمریکا و اروپا راهی برای همکاری سازنده در خاورمیانه و نقاط دیگر پیدا کنند. در این بین تعهد واشنگتن در زمینه امنیت متحدان اروپایی خود، لزوماً تضمینی برای مفید بودن آنها در پیشبرد اهداف سیاست خارجی بایدن نیست.