آیا پایان پاندمی کرونا نزدیک است؟

دویچه وله: با نزدیک شدن به آغاز فصل بهار به نظر می‌رسد صبر و تحمل بسیاری رو به پایان است؛ آنها به چشم‌اندازی نیاز دارند که محدودیت‌ها چه زمانی گام به گام رفع می‌شوند، کی می‌توانند روی واکسینه شدن حساب کنند و این ماجرا کی به پایان می‌رسد.

یک قول نقل شده از یک مقام ارشد سازمان بهداشت جهانی درباره نزدیک بودن پایان پاندمی کرونا به بحث‌ها در این زمینه دامن زده است. ظاهرا هانس هنری کلوگه، مدیر اجرایی بخش اروپای این سازمان در گفت‌وگو با رادیو دانمارک گفته است پاندمی کرونا تا چند ماه دیگر شکست می‌خورد.

این مدیر ارشد سازمان بهداشت جهانی معتقد است منظور او را بد فهمیده و بد منعکس کرده‌اند. او پس از بالا گرفتن بحث‌ها درباره این نقل قول در میان کارشناسان و در فضای مجازی، به کانال ۲ تلویزیون آلمان ZDF گفته چنین حرفی نزده، بلکه تاکید کرده که هیچ کس نمی‌تواند زمان خلاصی از پاندمی کرونا را پیش‌بینی کند.

پایان پاندمی ابتدای سال ۲۰۲۲

او می‌گوید به عنوان یک فرضیه عملی بر این باور است که ابتدای سال ۲۰۲۲ پاندمی کرونا را پشت سر خواهیم گذاشت. مدیر اجرایی نهاد بهداشتی سازمان ملل می‌گوید در آن زمان ویروس کرونا همچنان وجود خواهد داشت اما او معتقد است که دیگر نیازی به "تدبیرهای مخرب" نخواهد بود.

کریستیان دروستن، ویروس‌شناس مشهور بیمارستان شاریته برلین در واکنش به نقل قول منتسب به هانس هنری کلوگه، تمام گمانه‌زنی‌ها در باره ضعیف شدن ویروس کرونا را با قاطعیت رد کرد.

او می‌گوید تا کنون در هیچ یک از گونه‌های شناخته شده ویروس جدید کرونا نشانه‌ای از تضعیف مشاهده نشده و هر گونه صحبت در این مورد فقط حدس و گمان است.

دروستن ابتدای ماه ژانویه در یکی از پادکست‌های خود گفته بود، هنوز زمان زیادی تا بومی شدن ویروس کرونا مانده است. منظور از بومی شدن بقای آن در یک محدوده مشخص است. او در گفت‌وگویی با هفته‌نامه اشپیگل گفته در سال جاری وضعیت کرونا می‌تواند خطرناک‌تر هم بشود.

کارل لاوترباخ، اپیدمی‌لوژیست و کارشناس امور بهداشتی حزب سوسیال دموکرات آلمان با این نظر موافق است و مانند خیلی دیگر از سیاستمداران نسبت به بازگشایی‌های شتاب‌زده هشدار می‌دهد.

بر پایه آمار دانشگاه آمریکایی جانز هاپکینز، تا عصر سه‌شنبه دوم مارس (۱۲ اسفند) بیش از ۱۱۴ میلیون و ۵۶۰ هزار مورد ابتلا به بیماری کووید۱۹ در ۱۹۲ کشور شناسایی شده و حدود ۲ میلیون و ۵۴۲ هزار نفر از مبتلایان جان خود را از دست داده‌اند.

اگر این آمار را به طور مطلق در نظر بگیریم بسیار وحشتناک هستند و پاندمی کرونا همچنان در برخی کشورها با شتاب و مانند ماه‌های گذشته در حال تاختن است. افزون بر این ویروس‌های جهش‌یافته نیز فرارسیدن موج تازه شیوع کرونا در بسیاری از کشورها را تسریع می‌کنند.

با این همه اگر آمار را نسبی در نظر بگیریم در کمال تعجب می‌بینیم که اوضاع عمومی جهان از نظر شیوع کرونا تا حدودی رو به آرامش است.

کاهش موارد ابتلا و مرگ در سطح جهان

مطابق گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت، از حدود دو ماه پیش میزان موارد ابتلا، با در نظر گرفتن کل کشورهای جهان، به شکل قابل توجهی رو به کاهش بوده و این روند به شکل محسوسی سریع‌تر و قوی‌تر از قبل رخ می‌دهد.

در میانه ماه ژانویه روزانه حدود ۷۰۰ هزار مورد ابتلای جدید به بیماری کووید۱۹ شناسایی می‌شد، این رقم اکنون به اندکی بیش از نصف کاهش یافته است. شمار قربانیان بیماری کووید۱۹ نیز طی یک ماه به نصف کاهش پیدا کرده است.

تدروس آدهانوم، دبیرکل سازمان جهانی بهداشت، روند رو به کاهش موارد ابتلا و مرگ در ارتباط با پاندمی کرونا را با اندکی احتیاط "نشانه‌ای از امید" توصیف می‌کند.

او می‌گوید گرچه امروز صحبت از واکسیناسیون و تاثیر آن در میان است اما روند کاهشی یکی دو ماه اخیر نشان می‌دهد که بیماری کووید۱۹ با تدبیرهایی که تا کنون در دستور کار قرار گرفته و با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی به میزان زیادی قابل کنترل است و این همان کاری است که در بسیاری از کشورها انجام می‌شود.

درباره علت کند شدن شدت ابتلا و مرگ بر اثر بیماری کووید۱۹ مسائل متفاوتی مطرح شده اما مشخص است که واکسیناسیون در این روند و دستكم تا به حال تاثیر چشمگیری نداشته است.

گرچه پیشرفت واکسینه کردن شهروندان در کشورهای مختلف بسیار متفاوت است، تا کنون فقط بخش کوچکی از شهروندان جهان برای پیشگیری از ابتلا به کووید۱۹ واکسینه شده‌اند.

رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری فیزیکی اجتماعی به شکل آشکاری در کاهش موارد ابتلا و مرگ موثر بوده و این تاثیر در بسیاری از کشورها قابل مشاهده است. این واقعیت نشان می‌دهد که بازگشایی‌ها و کاهش محدودیت‌ها باید بسیار آهسته و با احتیاط انجام شود.

در برخی کشورها شمار مبتلایان به کرونا به قدری زیاد بوده که با بهبودی اکثریت آنها بخش بزرگی از جامعه مصون شده‌اند. تعداد مبتلایان در آمریکا تا روز سه‌شنبه به نزدیک ۲۸ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر رسیده است.

این نکته را هم باید در نظر داشت که این آمار فقط مربوط به کسانی است که آزمایش کرونای آنها مثبت بوده است و آمار رسمی در همه کشورها نشان دهنده کل مبتلایان واقعی نیست.

گرچه تعداد قربانیان کرونا در آمریکا بیش از نیم میلیون نفر و بسیار بالاست، شمار مبتلایان شناسایی شده نشان می‌دهد که در بخش بزرگی از شهروندان ایالات متحده به نوعی یک ایمنی جمعی پدید آمده است.

فرضیه ضعیف‌تر شدن ویروس به مرور

شماری از پژوهشگران هم بر این نظر هستند که ویروس کرونا از طریق جهش‌ها به مرور ضعیف‌تر می‌شود، گرچه این مسئله با توجه به قدرت سرایت بیشتر ویروس‌های جهش‌یافته تا حدودی عجیب به نظر می‌رسد.

میانه ماه ژانویه پژوهشگران دانشگاه‌های آتلانتا و پنسیلوانیا نتیجه پژوهش‌هایی را منتشر کردند که زیر نظر پرفسور جنی لاوین انجام شده بود.

این پژوهشگران با استفاده از یک مدل محاسباتی با بهره گرفتن از داده‌های مربوط به ویروس‌های شناخته‌شده از خانواده کرونا به این نتیجه رسیده‌اند که ویروس جدید در بلندمدت به یک ویروس غیرکشنده تبدیل خواهد شد.

پژوهشگران از این هم یک گام فراتر رفته و پیش‌بینی می‌کنند که در آینده نیازی به واکسیناسیون برای پیشگیری از ابتلا به بیماری کووید۱۹ نباشد.

تجربه ویروس‌های قبلی خانواده کرونا

کلاوس اشتور، اپیدمی‌لوژیست و سرپرست یک پروژه تحقیقاتی سازمان جهانی بهداشت در مورد ویروس سارس، یافته‌های محققان آمریکایی را تائید می‌کند و می‌گوید تجربه بیماری آنفلوانزا در گذشته نشان می‌دهد که قدرت شیوع کرونا نیز به مرور کاهش می‌یابد.

تجربه‌های گذشته نشان می‌دهد که دو مورد از پاندمی آنفلوانزا، یکی گریپ آسیایی در سال ۱۹۵۷ با چهار میلیون قربانی و دیگر گریپ هنگ‌کنگ در سال ۱۹۶۸ با حدود سه میلیون قربانی با همان سرعتی که شیوع یافتند ناپدید شدند.

در جریان گریپ اسپانیایی پس از جنگ اول جهانی، موج دوم بیماری در سال‌های ۱۹۱۸ تا ۱۹۲۰ بیشترین قربانی را گرفت و حدود ۵۰ میلیون نفر بر اثر آن جان خود را از دست دادند.

موج سوم این پاندمی خیلی سریع خاتمه یافت اما ویروسی که عامل انتقال بیماری بود از میان نرفت و همچنان به شکل ویروس کاملا تضعیف شده‌ای سبب ابتلا به نوعی از آنفلوانزا می‌شود.

این سناریویی است که برخی پژوهشگران در مورد ویروس SARS-CoV-2 به عنوان عامل بیماری کووید۱۹ هم محتمل می‌دانند؛ ویروسی که در شکلی تضعیف شده می‌ماند و جنبه هولناک خود را از دست می‌دهد.

چنان که این اتفاق رخ دهد و تا آن زمان، همچنان رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی مهم‌ترین راه مقابله با پاندمی کرونا است؛ و این به خصوص برای کشورهایی بیشتر مصداق دارد که روند واکسیناسیون در آنها هنوز شروع نشده یا با سرعت لازم پیش نمی‌رود.