ایلنا: در تهران بیش از ۲۸۰ گود رها شده وجود دارد که در این بین بیش از ۱۲۸ گود پرخطر شناسایی شده‌اند. گودهایی که به مرور به یک فضای بی‌دفاع شهری و تهدید بالقوه برای سلامتی و جان شهروندان تبدیل شده‌اند.
«عبدالرضا گلپایگانی» معاون معماری و شهرسازی شهرداری تهران در مهرماه سال جاری هشدار داده بود که مالکان باید در یک بازه زمانی مشخص گود را به یک سطح ایمن برسانند و اگر این کار انجام نشود، با ضمانت نامهای که از بانک گرفته می‌شود شهرداری خود، گود را با خاک پر می‌کند.
پس از آن به تدریج مناطق ۲۲ گانه به بی‌خطرسازی و یا پرکردن گودهای موجود در مناطق اقدام کردند، اما در این بین منطقه ۲۲ که بالاترین تعداد گودهای پرخطر در تهران را به خود اختصاص داده است، نسبت به سایر مناطق در بی‌خطرسازی و تعیین‌تکلیف وضعیت گودها ضعیف‌تر عمل کرده است. در این بین رها شدن چند گود عمیق و مهم در اطراف دریاچه چیتگر که یکی از پرخطرترین گودهای منطقه نیز جزوی از آن است، دوگانه گردشگری و امنیت را برای شهروندان رقم زده است. مساله‌ای که عدم توجه به آن نارضایتی ساکنین اطراف دریاچه را به همراه داشته است.
در منطقه ۲۲ تهران ۳۳ گود رها شده شناسایی شده است که ۱۸ مورد از آنها در لیست گودهای پرخطر قرار دارند. گود مربوط به پروژه مشارکتی شهرداری تهران، گودهای تعاونی‌ها و نهادها مهمترین گودهای خطرساز در منطقه هستند که برخورد با آنها نسبت به سایر گودها با ملاحظات بیشتری همراه است.
در بین این گودها نیز گودهای رها شده در اطراف دریاچه چیتگر که به عنوان یکی از کانون‌های گردشگری شهر تهران و منطقه ۲۲ محسوب می‌شود و گود واقع در جنوب غربی میدان المپیک از جمله گودهایی هستند که به دلیل مجاورت با محل عبور و مرور شهروندان و ساختمان‌های در حال ساخت و مسکونی، خطرات بالقوه‌ای را متوجه شهروندان در این منطقه کرده‌اند.
گود پرخطر شمال دریاچه چیتگر که به عنوان گودی با خطر بسیار زیاد معرفی شده است؛ این گود متعلق به شرکت سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهر تهران است و ۳۰ متر عمق و ۱۴ هزار و ۷۶۰ متر مربع مساحت دارد و در مسیر پرتردد شمال غربی دریاچه قرار دارد و اتصال کناره عمیق‌ترین بخش این گود به پیاده‌رو مجاور خیابان علامه قزوینی و جداسازی گود از پیاده‌رو تنها با چند حصار فلزی گذر شهروندان از کنار این گود را با ترس همراه کرده است، ضمن آنکه خطرات ناشی از بارندگی‌های فصلی و تردد خودروهای سنگین در مجاورت ضلع شمالی پروژه نیز خطر بسیار جدی است که جان و مال مردم را تهدید می‌کند.
گود مشارکتی آریانا در شمال دریاچه چیتگر با ۲۰ متر عمق و ۱۳ هزار و ۶۲۹ مترمربع مساحت دیگر گود پرخطر منطقه ۲۲ است که مجاورت آن با برج‌های درحال ساخت در ضلع شرقی و مسیر تردد گردشگران در ضلع جنوبی و غربی گود بر حساسیت آن افزوده است.
گود مشارکتی منطقه ۲۲ در شمال غربی میدان المپیک، دیگر گود با خطر زیاد در منطقه ۲۲ است که نزدیک به ۱۳ متر عمق دارد. این گود به دلیل عدم توانایی مالی رها شده است، اما عملیات نیلینگ در آن انجام شده است. مجاورت این گود با محدوده پرتردد میدان المپیک و مجاورت با ساختمان‌های اطراف بر اهمیت این گود نیز افزوده است.
گود واقع در ضلع غربی دریاچه تحت مالکیت "اجرائیات (نگین) به طول ۴۰ و عرض ۲۰ و با عمق ۲۵ متری در خیابان میرکمالی قرار دارد. این گود در سال ۱۳۸۸ احداث شده است. مجاورت آن با مرکز خرید دریاچه و محل پیاده روی و رفت و آمد شهروندان در خیابان میرکمالی، بر نگرانی ساکنان قسمت غربی دریاچه افزوده است.
گود "تعاونی شهرداری منطقه ۱۸" در شرق دریاچه که از سال ۹۲ رها شده، ۲۰ متر عمق و یازده هزار و ۵۶۹ متر مربع مساحت دیگر گود رها شده در منطقه است. گود"مشارکتی آرین" با ۱۸ متر عمق و ۱۳ هزار و ۵۴۶ مترمربع مساحت، "عمران توسعه شاهد" در شهرک مروارید شهر با ۱۴ متر عمق و ۱۲ هزار و ۹۲۷ مترمربع مساحت، "تعاونی مالی اعتباری عسگریه" در وردآورد با ۱۲ متر عمق و هفت هزار و ۵۵۱ متر مربع مساحت، "سازمان بوستان‌ها و فضای سبز" با ۱۰ متر عمق و ۱۲ هزار و ۲۳۹ متر مربع مساحت، "آریانا" در شمال دریاچه چیتگر با عمق ۲۰ متر و وسعت ۱۳ هزار و ۶۲۹ مترمربع مساحت، "پروژه سرمایه‌گذاری و مشارکت مردمی" در شمال دریاچه با عمق ۳۰ متر و مساحت ۱۴ هزار و ۷۶۰ مترمربع و چهار گود واقع در کوهک به نامهای "یادگاران حماسه" با عمق ۱۰ متر و مساحت ۱۵ هزار و ۷۸ مترمربع، "موسسه خیریه بتول" با عمق ۱۰ متر و وسعت هفت هزار و ۳۶۸ مترمربع، "تعاونی مسکن هواناجا" با عمق ۱۵ متر و مساحت ۱۵ هزار و ۵۶۰ مترمربع و یک گود شخصی با عمق ۱۵ متر و مساحت ۱۲ هزار و ۶۶ متر مربع پرخطرترین گودهای منطقه ۲۲ است.
تعلل شهرداری منطقه ۲۲ در مقابله با گودهای پرخطر
«محمد سالاری» رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره وضعیت گودهای منطقه ۲۲ با اشاره به مالکیت عمده گودهای موجود در این منطقه می‌گوید: «عمده گودهای پرخطر در منطقه ۲۲ مربوط به تعاونی‌های مسکن، نهادها و سازمان‌ها است.»
او میافزاید: «به همه مناطق ۲۲ گانه درخصوص گودهای پرخطر هشدار داده شده و جلسات متعددی در این خصوص برگزار شده است.نامه رسمی برای همه مناطق نیز فرستادیم و اعلام کرده‌ایم که باید نسبت به تعیین تکلیف گودهای پرخطر منطقه اقدام کنند و یا اگر این امکان وجود دارد، مالک را ملزم به شروع فعالیت کنند که ذی نفعان و سرمایه‌گذاران متضرر نشوند.»
سالاری عملکرد مناطق مختلف شهرداری را نسبت به بی‌خطرسازی گودهای پرخطر نسبتا خوب می‌داند و درباره منطقه ۲۲ می‌گوید: «مناطق شهرداری به نسبت خوب عمل کردند، اما منطقه ۲۲ در این زمینه مقداری تعلل داشته است و امیدواریم شهردار منطقه اقدامات جدی‌تری را در این زمینه انجام دهد.»
مقاوم‌سازی دیواره‌ها به معنی مقاوم سازی نهائی نیست
سالاری در پاسخ به این سوال که آیا به بهانه مقاوم‌سازی دیواره‌ها (نیلینگ) می‌توان گفت که این گودها پرخطر نیستند؟ می‌گوید: «اساسا نیلینگ یک مهلتی دارد و وقتی آن مهلت تمام شود، عملا دیگر جواب نمی‌دهد و خطرات بالقوه‌ای که برای گودهای پرخطر در نظر گرفته می‌شود وجود دارد، در نتیجه باید در مهلت مقرر نسبت به مقاوم‌سازی آن اقدام کنند.»
بیش از دو سال از عمر ۲۹ گود رها شده می‌گذرد
«مهدی صالحی» مدیر کل معماری و شهرسازی شهرداری تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره گودهای رها شده در این منطقه می‌گوید: «در منطقه ۲۲ شهر تهران، ۳۳ گود رها شده وجود دارد که از مدت رها شدن آنها ۶ ماه تا ۸ سال می‌گذرد، البته ۲۹ مورد از این گودها بیش از ۲ سال است که رها شده‌اند.»
او با اشاره به عمق متوسط گودهای رها شده در منطقه ۲۲ می‌گوید: «عمق متوسط گودهای منطقه حدود ۱۱ متر است و از گودی با عمق ۳ متر تا گودی به عمق ۳۰ متر در منطقه ۲۲ وجود دارد و نگرانی در این منطقه مربوط به ۱۸ گود با عمق بیش از ۱۰ متر است.»
صالحی در ادامه درباره وضعیت قرارگرفتن گودها در اطراف ساختمان‌های مسکونی تصریح می‌کند: «در اطراف ۲۲ گود، ساختمان وجود دارد که البته بیشتر آنها گودهای کم عمق هستند و البته گودهای عمیقی هم در منطقه وجود دارد که در اطراف آنها نیز ساختمان وجود دارد.»
دو گود خیلی حساس نیازمند اقدام عاجل هستند
مدیر کل معماری و شهرسازی شهرداری تهران به دو گود خیلی حساس منطقه اشاره می‌کند که نیازمند اقدام عاجل هستند؛ گود ضلع جنوب غربی دریاچه به عمق ۲۵ متر و گود جنب پارکینگ شرکت واحد به عمق ۲۰ متر.
او در پاسخ به این سوال که چرا در منطقه ۲۲ تعیین‌تکلیف گودهای رها شده به نسبت سایر مناطق هنوز صورت نگرفته است، می‌گوید: «سختی کار در منطقه ۲۲ به این دلیل است که عمدتا با تعاونی‌های کارمندی و کارگری و بخش‌های نظامی سروکار داریم و طبیعتا کار ما سخت‌تر می‌شود.»
صالحی درباره گودهای سایر نقاط شهر معتقد است که به دلیل متعلق بودن آنها به بخش خصوصی، امکان هرگونه اقدام نسبت به آنها راحت‌تر است. او ادامه می‌دهد: «بخش خصوصی توان مالی خوبی دارد و در آنجا رعایت حال مالک اولویت آخر هم نیست و با خیال راحت رفع خطر می‌کنیم، ولو اینکه برای مالک ضرر و زیان مالی داشته باشد.»
او ادامه می‌دهد: «اما در اینجا کار سخت‌تر است، چرا که جامعه هدف، تعاونی مسکن کارگری و کارمندی و اقشار نظامی هستند که به سختی توانستند پروژه را به اینجا برسانند.»
علت تعلل در بی‌خطرسازی گودهای متعلق به شهرداری تهران
مدیرکل معماری و شهرسازی شهرداری تهران در پاسخ به این سوال که چرا شهرداری نسبت به بی‌خطرسازی گودهایی که خود در آنها مشارکت دارد، اقدام نکرده است؟ می‌گوید: «شهرداری در یک بخشی مشارکت دارد و در همه گودها شریک نیست. حجم گودهای مشارکتی شهرداری بسیار پایین است. در حقیقت شهرداری در یک مورد شریک است که برای آن گود نیز اخیرا در نامهای از سوی معاونت مالی شهرداری تهران اعلام شد که گودهای مشارکتی در اولویت رفع خطر قرار بگیرند و در این پروژه‌ها ملاحظه‌ای نخواهیم داشت.»
صالحی دوباره به گودهای مربوط به تعاونی‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: «در مورد گودهایی که مربوط به تعاونی‌ها است، مجبوریم با احتیاط برخورد کنیم و اگر ببینیم که اقدام در مورد آنها منجر به خسارت صددرصدی به مالکان می‌شود، روی آنها ملاحظاتی را انجام می‌دهیم.»
او در واکنش به اینکه گودها در محل رفت‌وآمد شهروندان قرار دارند، آیا به جان شهروندان هم به اندازه ضرر و زیان مالی مالک توجه می‌شود؟ می‌گوید: «هدف اصلی کار، حفظ جان شهروندان است و ایمن بودن مال و جان برای ما مهم است. آنجایی که باید ورود کنیم و وظیفه قانونی و عرفی ما است، جان و مال انسان‌ها است و به همین دلیل با احتیاط در مورد منطقه ۲۲ ورود کردیم. در مورد سایر مناطق همانطور که گفتم، نمونه‌های زیادی وجود دارد که با روش‌های ساده‌ای گودها را پر کردیم و هیچ دغدغه‌ای هم اکنون نداریم.»
صالحی در ادامه با اشاره به اقدامات انجام شده برای بی‌خطرسازی گودهای این منطقه اظهار کرد: «گود مربوط به پروژه‌های شهرداری یک مورد است که در اولویت ما قرار دارد و تا یک ماه آینده اقداماتی در مورد آن صورت خواهد گرفت، اما در مورد گودهای مربوط به تعاونی‌ها با مجموعه قضائی مکاتبه و سعی کردیم با یک روش تهدید و تفهیم شرایطی را ایجاد کنیم که مالکان ورود کنند و کار را شروع کنند، چرا که اجرای پروژه بهترین راهکار برای رفع خطر است. در واقع پرکردن روش ایمن‌سازی خوبی نیست، اما ناچاریم که آن را انجام دهیم، اما اگر مالک ترغیب شود که پروژه را انجام دهد، حتما اتفاق بهتری می‌افتد.»
صالحی از وعده شهرداری منطقه ۲۲ برای آغاز یک نهضت در این منطقه سخن می‌گوید و ادامه می‌دهد: «با پیگیری‌هایی که از منطقه ۲۲ داشتیم، به ما قول دادند که نهضتی را در این حوزه شروع کنند و رسیدگی به آن گودهایی را که بیشتر در مجاورت معابر و املاک ساخته شده هستند را در دستور کار قرار دارد.»
مدیر کل امور معماری و شهرسازی با اشاره به ۲۲ گود رها شده در منطقه که در اطراف آنها ساختمان وجود دارد، میافزاید: «در اطراف ۲۲ مورد از ۳۸ گود رها شده در منطقه، ساختمان وجود دارد که از این بین ساختمان‌های ۳ تا ۴ طبقه‌ای هستند و برخی با یک طبقه زیرزمین رها شده‌اند. برای مثال در ناحیه یک منطقه ۲۲، عمق گود در ۴ پروژه ۳ متر است که نگرانی چندانی ندارد و وقتی گودی عمیق می‌شود، بیشترین نگرانی در آنجا وجود دارد. از مجموع ۹ گود موجود در ناحیه دو منطقه ۲۲، عمق ۴ گود کمتر از ۵ متر است که همه اینها در لیست ۳۸ گود رها شده منطقه قرار دارد.»
صالحی وعده می‌دهد که در منطقه ۲۲ تا یک ماه آینده چند گود که متعلق به بخش خصوصی، مجموعه‌های دولتی و یا خود شهرداری هستند، حتما در دستور پیگیری قرار خواهند گرفت.
او در پاسخ به این سوال که آیا مبنای یک ماهه با توجه به خطر گودها پایه کارشناسی دارد؟ اینطور پاسخ می‌دهد: «این بازه زمانی به دلیل اقدامات حقوقی است. برای ورود به یک پروژه باید اخطارهای لازم داده شود؛ با مراجع قضائی هماهنگ شود و بعد به پروژه ورود کرد. در نتیجه مبنای این یک ماه هماهنگی با مجموعه قضائی و گرفتن حکم ورود است. از نظر فنی اقدام پیچیده‌ای نیست و ابزار آن خاک‌ها و نخاله‌های ساحتمانی است تا این گودها پر شوند.»
مدیرکل معماری و شهرسازی در پاسخ به این سوال که چرا در اطراف این گودها علائم هشداردهنده برای آگاهی‌بخشی به شهروندان نصب نشده است؟ می‌گوید: «گودها تحت نظارت هستند و گودی که برای آن احساس خطر شود، حتما تمهیداتی برای آن لحاظ می‌شود و اطلاع‌رسانی لازم صورت می‌گیرد. در واقع گود باید به آن مرحله برسد که راجع به آن اعلام خطر شود. اگر الان نسبت به همه گودها علامت خطر بزنیم، این باعث لوث شدن موضوع خواهد شد.»
او ادامه می‌دهد: «یعنی از فردا ناحیه ما هر گودی را که ببیند یک علامت خطر می‌زند و رفع مسئولیت خواهد کرد. خطر باید در جایی اعلام شود که واقعی است به نحوی که گود به دلیل زمان ماندگاری، نوع خاک، پایان یافتن اعتبار پایدارسازی وارد دوره خطر خود شده باشد. در مجموع صرفا برای گودهای خطرناک این علائم هشداردهنده نصب شده است و نه برای همه گودها.»