استارلینک چیست؟ / پاسخ به همه سوالات درباره سرویس اینترنت ماهواره‌ای ایلان ماسک

دیجیاتو: رویای دسترسی به اینترنت در هر نقطه از جهان احتمالا خیلی زودتر از آنچه ممکن است تصور کنید به حقیقت تبدیل شود. در سال ۲۰۱۵، اسپیس اکس، شرکت فضایی متعلق به ایلان ماسک میلیاردر اعلام کرد در حال توسعه چنین سرویسی است که استارلینک نام گرفته است. اما استارلینک دقیقا چیست؟ به مطالعه این مقاله ادامه دهید تا جزییات مربوط به این سرویس اینترنت فضایی مورد انتظار و شدیدا جاه‌طلبانه را با شما به اشتراک بگذاریم.

استارلینک چطور کار می‌کند؟

هنگامی که کاملا وارد مرحله عملیاتی شود، استارلینک می‌تواند دسترسی به اینترنت را عملا در هر نقطه از کره خاکی مهیا سازد. هدف پروژه استارلینک ایلان ماسک اینست که هزاران ماهواره کوچک به فضا پرتاب شده و در مدار پایینی زمین جای بگیرند. سپس همین ماهواره‌ها قادر به مخابره سیگنال‌های سریع اینترنتی به زمین خواهند بود.

ماهواره‌ها چه شکلی هستند؟

هرکدام از ماهواره‌های پروژه استارلینک ایلان ماسک حدودا ۲۶۰ کیلوگرم وزن دارند. این ماهواره‌ها از طراحی بسیار تخت بهره‌مند شده‌اند و ۶۰ عدد از آن‌ها را می‌توان در هر موشک فالکون ۹ اسپیس اکس جای داد و به فضا پرتاب کرد. بعد از رسیدن به مدار زمین، یک آرایه بزرگ برای دریافت انرژی خورشیدی بیرون می‌آید و به ماهواره قوت می‌رساند. بخش اصلی بدنه ماهواره استارلینک جاوی چهار آنتن بسیار قدرتمند است که اینترنت را مخابره می‌کنند. از سوی دیگر لیزر‌هایی روی بدنه آن‌ها تعبیه شده که هر ماهواره را به چهار ماهواره دیگر در مدار زمین متصل می‌سازد. و در نهایت نوبت به رانشگرهای یونی می‌رسد که از گاز کریپتون استفاده می‌:نند. این به ماهواره‌ها اجازه می‌دهد که برای مدتی طولانی‌تر در مدار زمین باقی بمانند، حتی ماهواره‌هایی که مسافت کمتری با سطح زمین دارند.

سرعت اینترنت استارلینک چقدر خواهد بود؟
ماهواره‌های استارلینک اسپیس اکس در مدار پایینی و در فاصله ۵۶۰ کیلومتری از زمین قرار می‌گیرند. به خاطر فاصله نسبتا اندک، اسپیس اکس مدعی شده که تاخیر چیزی بین ۳۵ الی ۳۵ میلی‌ثانیه خواهد بود. این یعنی سرعت اینترنت استارلینک برای برآورده‌سازی اکثر وظایف اینترنتی، مثلا تجربه بازی‌های آنلاین، کافی خواهد بود. سرعت دانلود هم بسیار بالا بوده و حدودا به ۱ گیگابیت بر ثانیه می‌رسد. اسپیس اکس هنوز اطلاعات مربوط به سرعت آپلود را به اشتراک نگذاشته است.

برای مقایسه باید گفت که سرویس اینترنت ماهواره‌ای HughesNet که همین حالا مشغول به کار است، سرعت دانلودی معادل ۲۵ مگابیت بر ثانیه ارائه می‌کند و تاخیرش نیز با تفاوتی بسیار چشمگیر به ۶۰۰ میلی‌ثانیه می‌رسد.

اخیرا یک صفحه در انجمن ردیت ایجاد شد که مدعی می‌شود نخستین تست‌های استارلینک، سرعت دانلود ۳۷ الی ۶۰ مگابیت بر ثانیه و سرعت آپلود بین ۴.۵ الی ۱۷.۷۰ مگابیت بر ثانیه را نشان داده‌اند. اما اسپیس اکس واکنشی به موضوع نشان نداده و این ارقام را به صورت رسمی تایید نکرده. از سوی دیگر خبرگزاری سی‌ان‌ان در یکی از مقالات خود به ایمیلی دست پیدا کرده که ظاهرا توسط بتا تسترهای استارلینک فرستاده شده و در آن آمده سرعت «بین ۵۰ مگابیت بر ثانیه الی ۱۵۰ مگابیت بر ثانیه است و تاخیر بین ۲۰ الی ۴۰ میلی‌ثانیه.» در بخشی دیگر از همین ایمیل آمده که استارلینک قصد دارد سرعت و تاخیر را طی ماه‌های پیش رو بهبود ببخشند.

تا به امروز چند ماهواره ارسال شده؟
این کمپانی نخستین ماهواره‌های آزمایشی خود را در سال ۲۰۱۸ به فضا پرتاب کرد. بعد از این هم شاهد ارسال ۶۰ ماهواره رسمی استارلینک در سال ۲۰۱۹ بودیم. درحالی که این مقاله نوشته می‌شود، اسپیس اکس حدودا ۱۰۰۰ ماهواره به مدار زمین فرستاده است. آخرین پرتاب‌ها نیز در ماه ژانویه و فوریه ۲۰۲۱ انجام شدند. به مرور زمان، اسپیس اکس می‌خواهد هر سه ماه یک‌بار حداقل یک موشک فالکون به مدار زمین بفرستد که ۶۰ ماهواره در هر کدام تعبیه شده است.

تمام سرویس به چند ماهواره نیاز دارد؟
اسپیس اکس تاکنون جواز کمیسیون ارتباطات فدرال آمریکا (FFC) را برای ارسال ۱۲ هزار ماهواره استارلینک دریافت کرده است. اساسا این ماهواره یک «صورت فلکی استارلینک» را در آسمان شکل خواهند داد. البته اسپیس اکس دوست دارد تعداد ماهواره‌ها را حتی از این هم بیشتر کند. در نهایت «صورت فلکی استارلینک» ممکن است شامل ۴۲ هزار ماهواره در مدار زمین باشد.

سرویس اینترنت استارلینک چقدر هزینه خواهد برد؟
در یکی از مقالات سی‌ان‌ان و به نقل از ایمیلی متعلق به استارلینک آمده که مردم می‌توانند اکنون به تست سرویس بپردازند. این ایمیل مدعی شده که یک‌بار باید ۴۹۹ دلار برای سخت‌افزارهای زمینی لازم هزینه کرد و سپس ماهانه ۹۹ دلار برای خود سرویس اینترنت پرداخت. برای مقایسه، سرویس HughesNet ماهانه ۱۵۰ دلار قیمت دارد و حجم ۵۰ گیگابایت را با سرعت ۲۵ مگابیت بر ثانیه و تاخیر بسیار وحشتناکی که تجربه بازی‌ها را غیرممکن می‌کند در اختیار خریداران قرار می‌دهد.

اینترنت استارلینک چه زمانی در دسترس قرار می‌گیرد؟
ماسک طی ماه آپریل گذشته در یک پست توییتری مدعی شد که بتای خصوصی سرویس اینترنتی‌اش به فاصله سه ماه از انتشار توییت آغاز خواهد شد. اگرچه این موضوع به تایید رسمی نرسیده، اما به نظر می‌رسد که اکنون برخی کاربران قادر به تست سرویس باشند. ماسک ضمنا افزود که بتای عمومی به فاصله شش ماه آغاز می‌شود. اواخر ماه اکتبر سی‌ان‌ان گزارش کرد که افراد علاقه‌مند به ثبت‌ نام در سرویس، ایمیلی دریافت کردند که به آن‌ها اجازه می‌داد برای تست «بتای بهتر از هیچی» اینترنت استارلینک ثبت نام کنند. اسپیس اکس در ماه جاری میلادی نیز به کمیسیون ارتباطات فدرال آمریکا گفت که تاکنون ۱۰ هزار نفر برای مشارکت در روند تست بتای استارلینک ثبت نام کرده‌اند. انتظار می‌رود این سرویس در زمانی نامشخص از سال ۲۰۲۱ به صورت کامل آغاز به کار کند.

در ماه دسامبر ۲۰۲۰ نیز کمیسیون ارتباطات فدرال ۸۵۶ میلیون دلار در اسپیس اکس قرار داد. این قرارداد برای کمک به استارلینک طراحی شده تا اسپیس اکس بتوند در نقاط دورافتاده در ۳۵ ایالت مختلف، دسترسی به اینترنت را مهیا سازد.

اینترنت استارلینک اسپیس نخست در کدام نقاط جهان در دسترس قرار می‌گیرد؟
ماسک در جریان بتای خصوصی استارلینک اعلام کرد که این سرویس نخست در اختیار افرادی قرار می‌گیرد که در «ارتفاعات بالا» حضور دارند. این کمپانی به وضوح اعلام کرده که فاز بتا نخست در اختیار شهروندان کانادایی و همینطور افراد حاضر در نقاط شمالی ایالات متحده قرار می‌گیرد. هدف اینست که دیگر نقاط جهان نیز در سال ۲۰۲۱ مورد پشتیبانی قرار بگیرند.

آیا ماهواره‌های استارلینک اسپیس اکس را می‌توان از روی زمین دید؟
وقتی اسپیس اکس مجموعه‌ای از ماهواره‌های تازه را پرتاب می‌کند، می‌توان آن‌ها را با چشم غیر مسلح از نقاط مختلف جهان مشاهده کرد. اما به مرور زمان ماهواره‌ها به ارتفاع بالاتری از زمین رفته و با وضوح کمتری نسبت به قبل دیده می‌شوند. البته که در شرایط خاص همچنان امکان مشاهده ماهواره‌ها با چشم غیرمسلح و همینطور تلسکوپ وجود دارد.

چرا ماهواره‌های استارلینک اینقدر درخشان هستند؟
به این خاطر که در ارتفاع بسیار کمتری نسبت به ماهواره‌های ارتباطی نرمال به دور زمین می‌گردند. بنابر مقاله‌ای که در خبرگزاری Vox منتشر شده، بسیاری از اخترشناسان نگرانند که با قرار گرفتن ۱۲ هزار ماهواره استارلینک یا بیشتر در مدار زمین، آلودگی نوری بیشتر از همیشه خواهد شد و این موضوع در کار تلسکوپ‌های زمینی اختلال به وجود می‌آورد. اسپیس اکس هم می‌گوید که در تلاش است آلودگی نوری ماهواره‌هایش را کاهش دهد و برای مثال شروع به آزمون و خطا با کشیدن لایه‌ای مشکی رنگ روی بدنه ماهواره‌هایش کرده.

آیا ماهواره‌های استارلینک خطرناک هستند؟
با توجه به تعداد بسیار زیاد ماهواره‌های استارلینک در مدار زمین، برخی نگران شده‌اند که میزان زباله‌ها و ضایعات فضایی به شکل قابل توجهی افزایش یابد. بنابر مقاله منتشر شده در Spacenews.com، بسیاری از متخصصین احساس می‌کنند که این ماهواره‌ها به فضاپیماهای بی‌سرنشین و باسرنشین آسیب خواهند زد. اسپیس اکس نیز مدعی شد که مشکل ماهواره‌های در حال سقوط را می‌توان خیلی ساده به کمک رانشگرهایی که آن‌ها را از مدار خارج می‌کنند و سپس سوزاندن‌شان در اتمسفر زمین حل کرد.

آیا اینترنت استارلینک از فیبر نوری سریع‌تر خواهد بود؟
اینترنت فیبر نوری به بیشینه سرعت ۱۰ گیگابیت بر ثانیه دست پیدا می‌کند. سرعت دانلود استارلینک قرار است به سقف ۱ گیگابیت بر ثانیه برسد و هنوز صحبتی راجع به سرعت آپلود به میان نیامده است. بنابراین به نظر نمی‌رسد که استارلینک سریع‌تر از اینترنت مبتنی بر فیبر نوری ظاهر شود.

آیا استارلینک به خوبی با موبایل‌ها سازگاری دارد؟
خیر، این سرویس اینترنتی برای استفاده در منازل و دفاتر کار و به عنوان جایگزینی برای اینترنت ثابت طراحی شده است. البته که مثل سرویس‌های اینترنتی مشابه، از طریق سخت‌افزار وای‌فای می‌توان موبایل را به شبکه اینترنت خانگی متصل نمود.

آیا استارلینک از 5G استفاده می‌کند؟
خیر. همانطور که بالاتر گفتیم این سرویس اتصال ثابت به اینترنت را برای منازل و دفاتر کار به ارمغان می‌آورد. بنابراین تکنولوژی آن کاملا با تکنولوژی موبایل 5G متفاوت است.