راز ماندگاری خاطره تایتانیک پس از صد سال چیست؟

سازندگان تایتانیک می گفتند که کشتی آنها هرگز غرق نمی شود

صد سال پیش بزرگ ترین کشتی ساخته شده تا آن زمان، در میان بهت و ناباوری جهانیان غرق شد و بیش از ۱۵۰۰ کشته برجای گذاشت.

غرق شدن تایتانیک اما نه خاطره این کشتی افسانه ای را به فراموشی سپرد و نه یاد کسانی را که با آن سفر می کردند.

این کشتی که گفته می شد غرق ناشدنی است، ۱۰ آوریل ۱۹۱۲ بندر ساوتهمپتون در جنوب بریتانیا را به مقصد نیویورک ترک کرد و تنها ۵ روز بعد غرق شد.

حادثه ۱۱:۴۰ دقیقه شب ۱۴ آوریل و بعد از برخورد بدنه آن با قطعه یخی شناور در اقیانوس اطلس رقم خورد و تنها ۲ ساعت و ۴۰ دقیقه بعد این کشتی باعظمت در اعماق اقیانوس فرو رفت و به تاریخ پیوست.

راز ماندگاری

غرق شدن تایتانیک هنوز هم یکی از بزرگ ترین فجایع دریایی است که تاکنون در اقیانوس اطلس شمالی رخ داده است. اما پررنگ ماندن این حادثه در اذهان عمومی بعد از گذشت صد سال دلایل زیادی دارد.

بعضی از کارشناسان، وجود عناصر یک داستان تراژیک کلاسیک را دلیل ماندگار شدن این واقعه می دانند، از جمله آوازه تایتانیک به عنوان بزرگ ترین کشتی جهان، حضور بعضی از مشهورترین چهره های وقت در میان سرنشینان آن و وعده غرق نشدنی بودن این هیولای دریایی. از آنجا که ب� 118b �ت با آن و مسافرانش یار نمی شود و سفر هیچگاه به فرجامی خوش نمی رسد، تراژدی هم در آن نمود پیدا می کند.

ریموند لپیان، رئیس پیشین انجمن تاریخی تایتانیک اهمیت حادثه را در این می داند که به بشر یادآوری شد هنوز به طبیعت چیره نشده است.

او به بی بی سی فارسی گفت: "تایتانیک زمانی اتفاق افتاد که دنیا در آرامش بود، انگار که انسان همه چیز را به تسخیر در آورده باشد. اما در یک لحظه همه عناصر نه تنها به او پشت می کند، بلکه یک اردنگی هم به او می زند. فقط به این دلیل که انسان زیادی به خودش غره شده بود."

"آغاز یک پایان"

غرق شدن تایتانیک با شروع یک دوره تاریخی ناآرام همراه است. کشتاری که از سال ۱۹۱۴ یعنی تنها دو سال بعد از این حادثه در جنگ جهانی اول رخ داد، فاجعه تایتانیک را در خاطره ها کمرنگ کرد. پایان این جنگ، دنیا را با رکود بزرگ در دهه ۱۹۳۰ رو به رو کرد و یک دهه بعد از آن، جرقه جنگ جهانی دوم زده شد.

همه این حوادث تنها در طی یک قرن رخ داد اما هیچ کدام از آنها نتوانست جای ماجرای تایتانیک را در ذهن جهانیان بگیرد.

آقای لپیان به بی بی سی فارسی می گوید: "هر جای دنیا که بروید، مردمش با سه چیز آشنا هستند: خدا، کوکا کولا و تایتانیک... با استانداردهای امروز ۱۵۰۰ کشته در مقایسه با کشته های جنگ جهانی اول و دوم هیچ است. اما چون همه چیز ماجرا سر جای خودش قرار دارد، تخیل مردم را به کار می گیرد و آن را ماندگار می کند."

فراز و نشیب

تایتانیک از جنبه های مختلف برای افراد زیادی جذابیت دارد؛ بعضی به رمز و راز چگونگی ساخت آن علاقمندند، بعضی با کشته شدگان آشنایی داشتند و بعضی با کشف رمز و راز آن می خواهند با فرهنگ آن دوره از تاریخ آشنا شوند.

این علاقه اما به تدریج شکل گرفت؛ از سال ۱۹۱۲ تا دهه چهل میلادی تقریبا هیچ کتابی در مورد تایتانیک منتشر نشد.

در سال ۱۹۵۵ والتر لرد، نویسنده آمریکایی، کتاب پرفروش "یک شب به یادماندنی" را در مورد حادثه تایتانیک نوشت و بذر خاطره این حادثه را در ذهن مردم کاشت. سه سال بعد از آن هم روی وارد بیکر، کارگردان بریتانیایی، با ساختن فیلمی از روی این کتاب خاطره آن را یک بار دیگر زنده کرد.

راز ماندگاری تایتانیک هر چه باشد، همان گونه که سرگذشتش در صد سال گذشته سینه به سینه و نسل به نسل منتقل شده، احتمالا در آینده هم، هر کس دست کم یک بار شرح این کشتی فراموش نشدنی را خواهد شنید.