مخالفان روحانی نمی‌خواهند تا قبل از انتخابات ۱۴۰۰، برجام احیا شود؛ دارند وقت کشی می‌کنند / می‌خواهند اعتبار برجام و مذاکره را به نام خود بزنند؛ نمی دانند که فرصت تنش زدایی با امریکا همیشگی نیست

سفیر اسبق ایران در انگلستان، گفت: دولت بعدی احتمالا متشکل از همین افرادی است که اکثریت مجلس کنونی را تشکیل می‌دهند و امیدوار هستند که اگر اعتبار یا کردیتی از طرق برجام و مذاکره با آمریکا ایجاد می‌شود، این اعتبار برای آنان باشد.

جلال ساداتیان در گفتگو با «انتخاب» و در پاسخ به این پرسش که روابط ایران و آمریکا با بر سرکار آمدن جو بایدن دچار چه تحولاتی خواهد شد، گفت: آقای بایدن از ابتدای روزی که تبلیغات انتخاباتی خودش را شروع کرد، برخلاف آقای ترامپ که سعی کرد هرآنچه که آقای اوباما ساخته بود را نابود کند، اعلام کرد که تمام اقدامات دولت اوباما را احیا می‌کند، مثل رفع ممنوعیت سفر شهروندان کشور‌های مسلمان از جمله ایران.

وی ادامه داد: علاوه بر این نیز، بایدن همان طور که گفته بود عضویت آمریکا در پیمان آب و هوایی پاریس و نیز سازمان بهداشت جهانی را در دستور کارش قرار داد که در دوره ترامپ، آمریکا از آن‌ها خارج شده بود. برجام هم یکی از همین معاهدات مهم جهانی است که آقای بایدن در دوران تبلیغات انتخاباتی خودش اعلام کرده بود که قصد بازگشت به آن را دارد.

سفیر اسبق ایران در انگلستان با بیان اینکه بازگشت آمریکا به برجام ملزومات و مقدماتی را نیازمند است، تصریح کرد: لازمه برگشت به برجام اول از همه لغو تحریم‌هاست. این تحریم‌های ضدایرانی به تدریج اتفاق افتادند و همین مساله رفته رفته منجر به ایجاد مشکلاتی شد و لذا شاید برداشت و لغو یکباره تحریم‌ها خیلی راحت نباشد. مضاف بر اینکه، زمزمه‌هایی مبنی بر آن وجود دارد که شاید آمریکا و غرب به دنبال اصلاحات و تجدیدنظر‌هایی نسبت به برجام باشند و مباحثی فراتر از آن را دنبال کنند که این مساله شاید بازگشت به برجام را سخت کند.

این کارشناس بین الملل با بیان اینکه اجمالا می‌توان به این نکته اشاره کرد که بایدن دنبال بازگشت به برجام و لغو تحریم‌هاست، اظهارکرد: البته برخی مسئولان و چهره‌ها در آمریکا معتقد هستند که ایران از تعهدات برجامی خودش عدول کرده است و حالا تهران باید به اجرای تعهدات خودش در قبال برجام برگردد و اروپاییان نیز به همین مساله اشاره می‌کنند. این در حالی است که مقامات ایران اعتقاد دیگری دارند – که به نظر من هم این موضع‌گیری درستی است- و تاکید بر این دارند که آمریکا ابتدا از برجام خارج شد و از تعهدات خودش عدول کرد و بعدا نیز اروپا تحت فشار دولت ترامپ تعهدات خودش را انجام نداد و بر همین اساس آنان هستند که باید در بازگشت به برجام پیشقدم شوند.

وی افزود: زمانی که ترامپ از برجام خارج شد، اروپاییان طی بیانیه و مواضعی خواستار بازگشت آمریکا به برجام شدند، ولی در نهایت همین کشور‌ها نیز با فشار دولت ترامپ تعهدات خودشان را اجرایی نکرده و ادامه ندادند. آن هم در شرایطی که این تعهدات در برجام لیست شده بود و موجود است. یکی از مهمترین تعهدات کشور‌های اروپایی عضو ۱+۵ ان بود که آنان از ایران نفت خریداری کرده و در ادامه سایر کشور‌های اروپایی را به خرید نفت از ایران تشویق کنند. تعهد مهم بعدی برجام لغو تمام تحریم‌های ایران بود.

ساداتیان ادامه داد: البته در ابتدای برجام اقداماتی از سوی طرف غربی انجام شد، ولی بعدا ما دیدیم که به دلیل فشار‌های آمریکا عملا اروپاییان در تعهدات خودشان تعلل کردند. برخی شرکت‌های اروپایی که برای همکاری به ایران آمده بودند بعد از مدتی ایران را ترک کردند. مثلا یکی از همکاری‌های بین ایران و اروپا بحث فروش هواپیما به ایران بود. این مساله در جریان سفر آقای روحانی به فرانسه مطرح شد و حتی توافقاتی انجام گرفت، ولی در نهایت این مساله متوقف ماند.

این دیپلمات سابق اظهار کرد: ایران در همان بازه زمانی یک ساله بعد از خروج آمریکا و تعلل اروپاییان چندین بار به ۱+۵ تذکر داد و خواستار انجام تعهدات برجامی آنان شد، ولی آنان به جای اجرای تعهدات خودشان پیشنهادات دیگری مانند اینستکس را مطرح کردند که از جانب ایران پذرفته نشد تا بعدتر و طی ۵ مرحله ایران تعهدات خودش در قبال برجام را پلکانی کاهش بدهد. البته بعد از مرحله پنجم کاهش تعهدات ایران، اروپاییان به تهران تذکراتی داده و حتی اقدام به تهدید ایران کردند و در مقابل هم مقامات ایران اعلام کردند که اگر این تهدیدات ادامه پیدا کند از NPT خارج خواهند شد.

سفیر اسبق ایران در انگلستان با اشاره به مواضع اخیر دولت بایدن برای بازگشت برجام، گفت: از زمانی که آمریکایی‌ها تمایل خودشان را برای بازگشت به برجام ابراز کردند، اروپاییان نیز موضع‌گیری خودشان را نسبت به برجام در پیش گرفته و نسبت به ادامه و احیای برجام ابراز امیدواری کردند.

این کارشناس بین الملل با بیان اینکه آمریکایی‌ها تمایل خودشان را برای بازگشت به برجام نشان دادند، گفت: آقای بایدن با انتخاب چهره‌هایی مانند آنتونی بلینکن، وندی شرمن، جیک سالیوان و همین طور جان کری در تیم مشاوره‌ای و اجرایی خودش نشان داده که به بازگشت به برجام تمایل دارد.. در مجموع باید گفت که در جزییات بازگشت به برجام مسائل مختلفی گمانه‌زنی می‌شود، ولی در کلیات باید گفت که اگر ایران چراغ سبز نشان بدهد، آمریکا نشان داده که برای بازگشت به برجام تمایل دارد و این اتفاق عملی خواهد بود.

وی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است که بازگشت ایران و آمریکا به برجام پیش از انتخابات ۱۴۰۰ عملیاتی شود، تصریح کرد: واقعیت این است که دولت بعدی احتمالا متشکل از همین افرادی است که اکثریت مجلس را در دست دارند. آنان دوست دارند که دولت بعدی از خودشان باشد و از حالا نیز تبلیغات را برای نامزد‌های مطلوب خودشان شروع کرده‌اند. آنان امیدوار هستند که اگر اعتبار یا کردیتی از طریق برجام و مذاکره با آمریکا ایجاد می‌شود، این اعتبار و کردیت برای آنان باشد.

ساداتیان افزود: آنان به خوبی می‌دانند که اگر روحانی و دولتش بتوانند دوباره برجام را موفق نشان بدهند، امکان موفقیت نامزد مطلوب آنان کمتر خواهد شد و چه بسا در انتخابات ۱۴۰۰ افرادی مثل آقای ظریف و امثالهم پیروز انتخابات شود؛ لذا آنان تمایلی ندارند که این اتفاق تا قبل از انتخابات ۱۴۰۰ و در زمان دولت روحانی رخ بدهد و بر همین اساس به دنبال وقت‌کشی و مانع تراشی هستند. این در حالی است که معلوم نیست شرایط امروز و امکان بازگشت به برجام همچنان تا بعد از انتخابات ۱۴۰۰ پایدار بماند تا بعدا همین افراد بتوانند از این فرصت برای کاهش تنش‌های حداقلی بین ایران و آمریکا استفاده کنند.

سفیر اسبق ایران در انگلستان خاطرنشان کرد: آنان فکر می‌کنند که همیشه این فرصت وجود دارد و یا حداقل اگر فرصت محدودی هم وجود دارد، نباید این فرصت به دولت کنونی واگذار شود. این درحالی است که منافع ملی ایجاب می‌کند از کوچکترین فرصت‌ها برای تامین منافع ملی استفاده شود. رهبری هم دقیقا بر همین مساله تاکید کردند که نباید حتی یک ساعت در تامین منافع ملی تاخیر ایجاد شود؛ لذا من اعتقاد دارم که در همین عمر چندماه دولت فرصت‌های خوبی برای بازگشت به برجام و بسیاری از اقدامات دیگر وجود دارد و ما باید از همه این فرصت‌ها استفاده کنیم.