بهای مواد غذایی بر مدارِ صعودِ جهانی

روزنامه اینترنتی فراز نوشت: تورم این روزها مهم ترین معضل اقتصادی در کشورهای در حال توسعه است؛ معضلی که به طور مستقیم بر رفاه اقتصادی و قدرت خرید مردم تاثیر می گذارد و از طرفی به دلیل ارتباط تنگاتنگ تورم با زندگی افراد جامعه، علاوه بر آثار اقتصادی، در عصر حاضر، ابعاد اجتماعی و سیاسی گسترده‌ای نیز در بر دارد. بدیهی است روند افزایشی در قیمت مواد غذایی ، به عنوان اصلی ترین نیاز فیزیولوژیکی انسان باعث کاهش امنیت غذایی می شود. در این راستا عرضه و تقاضای موادغذایی، متغیرهای پولی و مالی از جمله حجم نقدینگی، نرخ واقعی ارز، نرخ سود بانکی، سطح دستمزدهای کشاورزی، ارزش افزوده بخش کشاورزی و حتی قیمت جهانی نفت از عوامل تاثیر گذار در شاخص بهای مواد غذایی محسوب می شوند. اما افزایش شاخص مواد غذایی حال تبدیل به یک بحرانی جهانی شده است؛ بحرانی که نه تولیدکننده از آن در امان است و نه مصرف کننده.

افزایش شاخص قیمت موادغذایی به بیشترین میزان سه سال گذشته

در همین راستا سازمان خوارو بار جهانی ملل متحد اعلام کرده که پس از هفت ماه افزایش متوالی، قیمت موادغذایی سرانجام به بیشترین میزان سه سال گذشته رسیده است. به گزارش راشا تودی، بر اساس اعلام سازمان خواربار جهانی ملل متحد شاخص‌های این سازمان که تغییرات بین المللی قیمت سبد غذاها را ردیابی می‌کند شاخص قیمت غذا در ماه دسامبر دو درصد افزایش یافت و در مقایسه با ۱۰۵.۲ ماه نوامبر، به ۱۰۷.۵ رسید. این شاخص برای سال ۲۰۲۰ برابر با ۹۷.۹ بوده است که طی سه سال روندی افزایشی داشته و به نسبت سال ۲۰۱۹ رشدی ۳.۱ درصدی را نشان می دهد. در این میان دانه های روغنی بیشترین افزایش را در این مدت داشتند و عامل تقویت این شاخص بودند
طبق گزارش فائو این رشد قیمت روغن ناشی از «اشکالات عرضه فعلی در کشورهای بزرگ تولید کننده روغن پالم است. تجارت بین المللی این محصول از افزایش شدید تعرفه های صادراتی در اندونزی تاثیر پذیرفته است. یکی از دلایل افزایش قیمت های جهانی روغن سویا نیز اعتصابات طولانی در آرژانتین است که هم بر فعالیت های فراوری و هم لجستیک بندرگاهی تاثیر گذاشته است.»

لبنیات،گوشت و غلات ، از رکوردداران قیمت جهانی

پس از روغن ، لبنیات، گوشت و غلات در جایگاه های بعدی قرار گرفتند. فائو که دفتر آن در رم قرار دارد گفته است که شاخص لبنیات در ماه ۳.۲ درصد رشد داشته اما برای کل سال در مقایسه با سال ۲۰۱۹ این منحنی افزایشی صاف شده است. این به معنای افزایش ۱.۷ درصدی این شاخص در ماه گذشته است، در حالی که متوسط آن در سال جاری ۴.۵ درصد کمتر از سال ۲۰۱۹ بوده است. قیمت غلات نیز از ماه نوامبر ۱.۱. درصد رشد داشته و برای کل سال ۲۰۲۰ به طور میانگین ۶.۶ درصد بیشتر از سال پیش از آن بوده است. دلایل این اتفاق افزایش قیمت صادراتی گندم، ذرت، ذرت خوشه ای، برنج است که همگی ماه پیش به دلیل نگرانی های فزاینده از وضعیت موجود در آمریکای شمالی و جنوبی و فدراسیون روسیه رشد پیدا کرده اند. بر اساس ارزیابی‌های فائو قیمت شکر تنها محصولی بود که ماه گذشته عقب نشینی داشت اما زیر شاخص های فرعی هنوز یک درصد در مقایسه با قبل از شیوع ویروس کرونا افزایش نشان می‌دهد. شاخص جهانی مواد غذایی همچنان از سال ۲۰۱۱ که اوج تاریخی خود قرار داشت، ۲۵ درصد پایین تر است. همانطور که گفته شد قیمت روغن نباتی با رشد ماه به ماه ۴.۷ درصدی تا دسامبر و بعد از افزایش بیشتر از ۱ درصدی در نوامبر، بیشترین جهش را نشان می دهد. این شاخص در سال ۲۰۲۰ به نسبت سال پیش از آن ۱۹.۱ درصد افزایش یافته است.

دلایل رشد شاخص قیمت مواد غذایی

بر اساس این گزارش علیرغم افزایش شدید قیمت در پایان سال ۲۰۲۰ میانگین قیمت ها بر اساس شاخصه سازمان ملل متحد ۹۷.۹۸ واحد بوده است که سه درصد بیشتر از سال گذشته و نیز بیشترین میزان از سال ۲۰۱۷ تاکنون محسوب می شود. به هر روی نتیجه آمار سال گذشته فراتر از بحرانی است که دهه اخیر دیده شده است که شاخص به اوج تاریخی خود یعنی تقریباً ۱۳۲ واحد رسیده بود. بر اساس گزارش فائو برخی از این افزایش ها با افزایش شدید تقاضا و نیز شرایط نامناسب آب و هوا ایجاد شده است این مسئله بیشتر در محصولات لبنی مصداق دارد بنابراین سهم واردات و نیز کاهش عرضه در بین صادر کنندگان عمده به خاطر شیوع کرونا تورم مواد غذایی را افزایش داده است.

ایران همچنان در بحران گرانی

اما با توجه به اینکه بانک های مرکزی هر ساله در حال تزریق ۱.۴ تریلیون دلار به بازارهای سرمایه ای هستند، این سیاست باعث شده که ایران نیز در معرض بحران تورم بعدی مواد غذایی قرار بگیرد که چندان دور هم نیست. بر اساس گزارش جدید مرکز آمار، شاخص قیمت مواد غذایی در آذرماه امسال به ۳۵۷.۷ واحد رسید که نسبت به شاخص پایان سال گذشته ۵۴.۲ درصد افزایش داشته است. این آمار بیانگر آن است که در ۹ ماه نخست امسال قیمت مواد غذایی به طور متوسط ۵۴.۲ درصد افزایش یافته است. گرانی ۵۴.۲ درصدی مواد غذایی در سال جاری، بالاترین رکورد گرانی در دو دهه اخیر محسوب می‌شود. رکورد قبلی مربوط به سال ۱۳۹۷ بود که در ۹ ماه نخست آن سال مواد غذایی ۵۲.۹ درصد گران شده بود. حال باید دید که غول تورم در ایران و جهان تا کجا می تواند خون حیات را بمکد و آب هم از آب تکان نخورد!