پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
دادستان نظامی تهران در گفتگو با برنامه بدون تعارف دلایل سانحه تلخ هواپیمای اوکراینی را تشریح کرد.
خبرنگار برنامه «بدون تعارف» صدا و سیما، به مناسبت سالگرد سانحه هواپیمای اوکراینی با آقای غلامعباس ترکی، دادستان نظامی تهران به گفتگو پرداخت.
پرونده رسیدگی به سانحه هواپیمای اوکراینی از سال گذشته در سازمان قضایی نیرو‌های مسلح تشکیل و مورد بررسی قرار گرفت و همزمان با سالگرد این سانحه تلخ دادستان نظامی تهران از دلایل و ابهامات این سانحه گفت که متن آن به شرح زیر است:
دادستان نظامی تهران گفت: از همان ابتدا که این سانحه اتفاق افتاد و بعد از سه روز ستاد کل نیرو‌های مسلح با بررسی‌های اولیه مشخص شد که در اثر شلیک پدافند خودی این سانحه اتفاق افتاده مسئولیت شلیک را پذیرفت و مراتب را اعلام کرد.
آقای غلامعباس ترکی افزود: از آن تاریخ پرونده به دادستانی نظامی ارجاع شد و ما امروز در کمتر از یکسال می‌توانیم بگوییم که به طور قطعی در مرحله دادسرا یافته‌های ما از این تحقیقات چیست.
وی ادامه داد: در هر حال مجموعه‌ای از علل و عوامل و زنجیره‌ای از خطا‌ها در اینجا مطرح است که باعث رقم خوردن این سانحه شده است.
رضوانی: چه خطاهایی؟
آقای ترکی گفت: خطا‌ها عمدتا به عملکرد کاربران سامانه پدافندی ما که سامانه تور ام 1 عنوان است برمی گردد و در اینجا به لحاظ دستورالعمل‌های تاکتیکی فرمانده آن خودروی رزمی باید هرازگاهی خودش را جا به جا کند و بعد از هر جا به جایی ابتدا باید موقعیت شمال خود را تنظیم کند تا در صفحه رادار آن اشیاء پرنده را در موقعیت‌های دقیق خودشان مشاهده کند.
وی افزود: متاسفانه در اینجا آن فرمانده در آخرین جا به جایی تنظیم موقعیت شمال خودش را فراموش می‌کند و همین باعث می‌شود که از نظر سمت و جهت و سایر مختصات آن اهداف پرنده را در موقعیت‌های غیرواقعی مشاهده کند.
رضوانی: به خاطر اینکه تنظیم نکرده بوده احساس می‌کرده که یک چیزی دارد می‌آید مثلا به سمت فرودگاه؟
آقای ترکی گفت: بله، دقیقا و این هدف را به صورت نزدیک شونده مشاهده به سمت موقعیت خودشان می‌کرده است و تلقی این فرد، چون خارج از مسیر پروازی هم بوده اینه که حتما یک هدف متخاصم بوده است.
دادستان نظامی تهران ادامه داد: به لحاظ جهت و سمت و ارتفاع برای کاربر تلقی یک شباهت‌هایی برابر با موشک کروز داشته در اینجا اتفاقی که افتاده این است که فرمانده سامانه برخلاف مقررات و براساس تشخیص اشتباهی که داده تصمیم به ورود به درگیری و شلیک گرفته و این کار را انجام داده است.
رضوانی: اجازه نگرفته بود؟
آقای ترکی گفت: نه، به هیچ وجه اجازه نگرفته بود.
رضوانی: می‌شود به مردم نشان دهید که دقیقا متوجه شوند چه بوده است؟
آقای ترکی گفت: افزود: این جهت و سمت را دارد خلاف مسیر پروازی مشاهده می‌کند.
رضوانی: یعنی چی؟ یعنی به جای اینکه نشان بدهد که هواپیما دارد خارج می‌شود نشان می‌دهد شیئی که به شکل موشک است به سمت ما می‌آید؟
آقای ترکی ادامه داد: یعنی شیئی پیش رونده و نزدیک شونده خارج از مسیر پروازی به سمت ما می‌آید این مبنای اشتباهی است که به همراه سایر خطا‌ها حلقه‌های وقوع سانحه را شکل داده بود.
رضوانی: ما پایگاه اصلی امریکایی‌ها یعنی عین الاسد را زده بودیم و این شرایط شاید فراهم می‌شد که آن‌ها بخواهند جواب بدهند و شرایط ویژه‌ای در کشورمان بود و برای همه سوال است که چرا در این شرایط آسمان کلییر یعنی به اصطلاح پرواز ممنوع در آن شب نشده بود؟ در بررسی‌ها به چه نتیجه‌ای رسیدید؟
آقای ترکی گفت: ما در اینجا حمله قطعی به کشور را نداشتیم و در زمانی که حمله قطعی به کشور صورت نگیرد الزامی برای بستن آسمان کشور نیست در اینجا از دستورالعمل‌های موجود هیچگونه تخطی صورت نگرفته است، چون برابر دستورالعمل به لحاظ گستردگی آسمان کشور ما تکلیفی برای بستن آسمان کشور مسئولین مربوط نداشتند.
دادستان نظامی تهران اضافه کرد: حالا چه اقدامات و تدابیر کنترلی و محدوده کننده‌ای اعمال شده بود، یک بخشی غرب کشور بود که ما موشک‌هایی را به سمت پایگاه دشمن تروریست امریکا شلیک کردیم آن مسیر کلییر شده و فضا بسته شد در پایتخت هم تدبیری که اتخاذ شد این بود که هر پرواز برای پریدن باید از شبکه پدافندی کشور اجازه بگیرد در مورد این پرواز هم همین روال کنترلی اتفاق افتاد.
رضوانی: یعنی درخصوص پرواز ممنوع تخلفی صورت نگرفته بوده که مثلا بخشی کوتاهی کند و به این نتیجه نرسید؟
آقای ترکی گفت: نه، ما به این نتیجه نرسیدیم که از دستورالعمل‌ها تخطی صورت گرفته باشد.
رضوانی: چیزی که شاید ناراحتی‌ها را خیلی بیشتر کرد این بود که چرا با تاخیر این خبر اعلام شد؟ در بررسی‌ها به چه نتیجه‌ای رسیدید؟
آقای ترکی گفت: در همان ابتدا فرضیه‌های مختلفی در مورد اینکه علت و چرایی سقوط این هواپیما چیست، مطرح بود، هم احتمال خرابکاری در هواپیما داده می‌شد.
رضوانی: می‌گفتند هک سایبری شده است؟
آقای ترکی گفت: هک سایبری و حتی احتمال خطا توسط خلبان و گروه پروازی، نقص در هواپیما، انفجار در داخل هواپیما، این‌ها یک بررسی اولیه باید صورت می‌گرفت که اصلا می‌دیدیم نقش سامانه پدافندی خودی در این سانحه چیه؟ لازم بود حتما مکالماتی که در داخل سامانه پدافندی بود پیاده شود که آیا اجازه گرفته یا نگرفته، چه اتفاقی افتاده آیا سامانه نقص فنی داشته اتفاقی افتاده که مثلا به صورت اتوماتیک شلیک کرده و...
وی افزود: این‌ها در حداقل زمان ممکن که سه روز بود فکر می‌کنم باید بررسی می‌شد به اعتقاد ما باتوجه به پیچیدگی‌هایی که سانحه داشت وضعیت خاصی که مطرح بود و فرضیات مختلفی که وجود داشت این مدت یک مدت معقول و منطقی است و از جهاتی که شاید یک مدت بسیار کوتاه باشد که امکانپذیر بود بررسی‌های اولیه صورت بگیرد و نتیجه آن به استحضار ملت برسد و بلافاصله هم دیدیم که ستاد کل نیرو‌های مسلح.
رضوانی: صرفا برای بررسی هم همین فرضیه‌ها بودید؟
آقای ترکی گفت: بله، دقیقا برای بررسی همین فرضیه‌های اولیه.
رضوانی: و هیچ کدام از آن فرضیه‌ها چیزی نداشت مثلا هک سایبری، ایراد سامانه؟
آقای ترکی گفت: خوب مجموعه این بررسی‌ها حکایت از این دارد که برخی از فرضیات که در ابتدا مطرح بود به طور قطعی رد شد و حلقه‌هایی از خطا در این فرآیند اقدامات در حوزه پدافندی ما به اثبات رسید که آن افراد هم محدود و منحصر به اپراتور و فرمانده سامانه پدافندی ما نیست، یعنی به لحاظ این که هم مراجع بالادستی و فرماندهان آن‌ها باید نظارت می‌کردند، باید هدایت می‌کردند، باید در زمینه آموزش و موضوعات مختلف در هر حال باید مراقبت می‌کردند که این خطا پیش نیاید، ما آن‌ها را هم مسئول شناختیم، افرادی از آن‌ها را که جزو مقصرین پرونده هستند که پرونده آن‌ها به زودی جهت رسیدگی به دادگاه نظامی تقدیم خواهد شد و متهمان به دادگاه معرفی خواهند شد.
رضوانی: چند نفر از کارکنان نیرو‌های مسلح را احضار کردید؟
آقای ترکی گفت: در این موضوع خوب اگر بخواهید هم به عنوان مطلع بگوییم و هم به عنوان متهم، چون افراد باید ابتدا بیایند و اظهارات شان را بگویند، می‌توانم بگویم که ده‌ها نفر در این زمینه تحقیق شده اند.
رضوانی: در چه سطوحی بوده اند؟
آقای ترکی گفت: در سطوح مختلف، بعضی از این افراد سمت فرماندهی عالی داشتند و بعضی‌ها فرماندهان میانی بودند، اما مرتبط با موضوع در همین حوزه مرتبط با سانحه، همکاری خوبی هم با ما شد، یعنی ما خط قرمزی نداشتیم، نیرو‌های مسلح، بخش‌های هواپیمایی کشوری، وزارت راه، خیلی از بخش‌ها.
رضوانی: تحت فشار نبودید؟
آقای ترکی گفت: به هیچ وجه.
رضوانی: برای این که آقا این جایش رسیدگی نشود؟
آقای ترکی گفت: نه، ما در مجموعه سازمان قضایی به طور دقیق و شفاف، عرض کردم الان هم وجدان ما آسوده است، ما وظیفه خودمان را انجام دادیم و متهمان را به عنوان آن‌هایی که مقصر شناختیم در این زمینه به دادگاه معرفی می‌کنیم.
رضوانی: بحث دیگر، بحث جعبه سیاه هواپیما است، که من