پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : با وجود بارندگي هاي سال 90 خشكسالي در برخي استان هاي كشور نظير سيستان و بلوچستان، خوزستان و اصفهان وضعيت بحراني را رقم زده است.
به
گفته كارشناسان و مسوولان اين استان ها، كاهش نزولات آسماني و خشكسالي در
اين استان ها، زندگي مردم، كشاورزي و دامداري اين مناطق را تهديد مي كند و
در صورت عدم چاره انديشي خسارات عمده اي را در اين استان ها و حتي استان
هاي همجوار آنها به بار خواهد آورد.
اين بحران بويژه در
استان اصفهان به حدي است كه تالاب بين المللي گاو خوني در اين استان را با
خطر نابودي و خشكي كامل مواجه كرده است، به طوري كه به گفته مدير كل سازمان
محيط زيست استان اصفهان در حالي كه وجود تالاب، عامل مهمي براي جلوگيري از
گسترش كوير و بيابان هاي شرق اصفهان بود، در حال حاضر به سبب خشكسالي و
وضعيت كنوني تالاب، هم مزارع و هم شهر قسمت شرقي و شمال شرق اصفهان بشدت در
حالت بحراني به سر مي برد.
هرچند به گفته لاهيجان زاده،
سازمان محيط زيست استان اصفهان درصدد اجراي برنامه هايي براي رهايي از
تبعات و آثار منفي اين بحران در منطقه است.
مدير كل سازمان
محيط زيست استان اصفهان در اين باره به مهر گفت: چند سال است كه هيچ آبي از
طريق زاينده رود به تالاب بين المللي گاوخوني نرسيده و در حال حاضر تنها
به سبب بارندگي هايي كه اخيرا انجام شده، اين تالاب در برخي نقاط به حالت
بركه مانند آب دارد.
وي با اشاره به اين كه آب زاينده رود،
زهكش هاي طبيعي منطقه، زهاب كشاورزي و بارندگي از راه هايي است كه آب مورد
نياز تالاب بين المللي گاوخوني را تامين مي كند، گفت: البته آب زاينده رود
مهم ترين منبع تغذيه تالاب بين المللي گاوخوني به شمار مي رود كه در چند
سال اخير به سبب خشكسالي نتوانسته تالاب از اين طريق تغذيه داشته باشد.
لاهيجان
زاده با بيان اين كه آخرين باري كه اين تالاب آبگيري شد، اسفند 85 و
فروردين 86 است، افزود: از بهار سال 86 تاكنون هيچ آبي به طور مستقيم وارد
تالاب نشده و تنها آبي كه وارد تالاب شده، ناشي از زهاب كشاورزي بوده است.
به
گفته مديركل محيط زيست اصفهان، به سبب خشكسالي و وضعيت منطقه اكنون نزديك
به 3 سال است كه در اين منطقه نيز هيچ كشاورزي اي انجام نشده و وسعت خشكي
تالاب به دليل خشكسالي افزايش يافته و در واقع اين افزايش خشكي تالاب، شدت
تبخير را نيز افزايش مي دهد.
وي به خسارت هايي كه بر اثر
خشك شدن تالاب گاوخوني به محيط زيست وارد مي شود، اشاره كرد و يادآور شد:
به سبب خشك شدن زاينده رود، بهترين زيستگاه مهاجرت پرندگان را از دست داده
ايم، زيرا در گذشته پرندگان مهاجر كه از شمال كشور و از مناطقي چون روسيه و
قفقاز در حال حركت به سمت جنوب كشور بودند، در اين تالاب اقامتي داشتند كه
اين اقامت اكنون از دست رفته و اين موضوع در نهايت باعث مي شود تا مسير
مهاجرت پرندگان عوض شود.
حركت گردوغبار نمك به سمت اصفهان لاهيجان
زاده با اشاره به اين كه اين تالاب در منطقه شرق اصفهان ايجاد رطوبت مي
كرد، گفت: خشك شدن تالاب باعث مي شود تا ميزان رطوبت خاك از دست رفته و در
واقع اين موضوع در حدي است كه با وزش باد، توليد گردوغبار مي شود و در واقع
اكنون منبع رطوبتي شرق اصفهان از دست رفته است.
وي با
اشاره به اين كه اكنون خاك اين منطقه سبك شده، افزود: در گذشته خاك با وزش
باد 10متر از زمين بلند مي شد و اين در حالي است كه اكنون با وزش كمتر از 5
متر نيز خاك از زمين بلند مي شود كه بعضا اين خاك سبك شده به اصفهان هم مي
رسد.به گفته لاهيجان زاده، در حال حاضر نه تنها منبع رطوبتي زمين از بين
رفته، بلكه تالاب بستر مناسبي براي تبديل شدن به كانون گردوغبار است و در
واقع يك چشمه بزرگ براي بروز پديده گردوغبار در اصفهان تلقي مي شود و اين
غبار همراه با نمك است كه انتقال اين گردوغبار روي اراضي كشاورزي شرق
اصفهان مي تواند براي اين اراضي خسارت و زيان به دنبال داشته باشد.وي گفت:
علاوه بر اين، حواشي تالاب بين المللي گاوخوني بستري مناسب براي گردشگران
به شمار مي رفت و در واقع اين منطقه پتانسيل بالايي در جذب گردشگر داشت كه
اكنون اين پتانسيل نيز از دست رفته، البته سرمايه گذاري هاي خوبي در اين
خصوص در حال انجام است.لاهيجان زاده درباره وضعيت كنوني تالاب گاوخوني نيز
گفت: در حال حاضر چون در فصل بهار به سر مي بريم و به سبب بارندگي هايي كه
اخيرا شاهد بوده ايم، درصد خشكيدگي اين تالاب نزديك به صددرصد نيست، چون
زهكش ها و نقاط اتصال به رودخانه به حالت بركه مانند آب دارد.
خشكسالي خوزستان معاون
حفاظت و بهره برداري از منابع آب سازمان آب و برق خوزستان نيز با اعلام
وضعيت خشكسالي در سال آبي جاري، نسبت به وضعيت بحراني حوزه رودخانه هاي
كارون، دز و كرخه هشدار داد.فتح الله دهكردي با اشاره به اين كه از ابتداي
سال آبي تا 26 فروردين، 168 ميلي متر بارندگي در استان اتفاق افتاده كه به
نسبت مدت مشابه سال گذشته 32 درصد و نسبت به سال هاي طبيعي، 51 درصد كاهش
نشان مي دهد، افزود: بيشترين بارندگي در بالادست حوزه مارون و كمترين
بارندگي در ايستگاه تله زنگ (بالادست رودخانه دز) اتفاق افتاده است.
وي
سال آبي 91ـ 90 را مشابه سال 87 ـ 86 (نخستين سال خشكسالي) دانست و اظهار
كرد: امسال با وجودي كه يكي دو بارش زودهنگام در ابتداي فصل، نويد سالي
پرباران و نزديك به طبيعي را مي داد، اما با گذشت زمان با عدم بارش هاي
منظم و مناسب در بالادست به صورت برف و در پايين دست به صورت باران وضعيت
خشكسالي رقم خورد.اين عضو ستاد خشكسالي خوزستان با بيان اين كه وضعيت حوزه
كارون بزرگ بحراني است، توضيح داد: رودخانه كارون با 4 ميليارد و 151
ميليون مترمكعب آورد نسبت به سال هاي طبيعي، 37 درصد و رودخانه دز با يك
ميليارد و 868 ميليون مترمكعب آورد نسبت به سال هاي طبيعي، 60 درصد كاهش
نشان مي دهند.
دهكردي گفت: بر همين اساس در حوزه كارون بزرگ
(شامل كارون و دز) از 11 ميليارد و 253 ميليون مترمكعب آورد در سال هاي
طبيعي فقط 6 ميليارد و 12 ميليون مترمكعب آورد محقق شده كه 47 درصد كاهش را
در اين حوزه نشان مي دهد.وي وضعيت رودخانه كرخه را فوق بحراني ارزيابي كرد
و افزود: آورد اين رودخانه 84 درصد كاهش دارد و در حال حاضر آورد رودخانه
كرخه 606 ميليون مترمكعب است، اين در حالي است كه در سال هاي طبيعي اين
رودخانه 3 ميليارد و 688 ميليون مترمكعب آورد داشته است.
لب هاي هامون خشكيد معضل
خشكسالي چند سالي است كه دامنگير منطقه كويري سيستان و بلوچستان نيز شده و
توفان هاي شن و گردوغبار ناشي از اين بحران بيش از يك دهه مشكلات متعددي
را براي مردم اين منطقه فراهم كرده است.
سيستان كه زماني
انبار غله ايران محسوب مي شد و وجود آب هاي تالاب بين المللي هامون و
رودخانه هاي هيرمند و سيستان واقع در شمال سيستان و بلوچستان، شهرهاي زابل،
زاهدان، خاش و حتي سراوان را به منطقه اي خوش آب و هوا تبديل و شب هاي
تابستاني اين شهرها را بهاري كرده بود، اكنون به منطقه اي خشك و مركز
گردوغبار مبدل شده است.
قطع آب ورودي رودخانه هيرمند،
خشكسالي بيش از يك دهه و خشك شدن تالاب بين المللي هامون همراه بادهاي
موسمي سيستان، مردم اين استان را با مشكلات متعدد اقتصادي، اجتماعي و
بهداشتي مواجه كرده است.كارشناسان محيط زيست و مردم سيستان، تنها راه نجات
تالاب هامون و ساكنان شرق ايران بخصوص مناطق شمالي سيستان و بلوچستان را
عمل كردن دولت افغانستان به تعهدات خود مبني بر رهاسازي حقابه ايران از
هيرمند مي دانند و از آنجا كه منشا توفان شن در سيستان از كشور افغانستان
است، رايزني هاي بين المللي و همكاري بين 2 كشور، موجب مي شود تمهيداتي
براي تثبيت شن هاي روان در محل خاستگاه توفان انديشيده شود.