آیا چاقی ناشی از اختلال روانی است؟

 عوامل متعدد هورمونی و ارثی در چاقی دخیل است اما تصور عامه آن را ناشی از بی ارادگی و تنبلی می‌داند در حالیکه روانشناسان معتقدند، چاقی می تواند یکی از عوارض اختلال روانی «خوردن» باشد.

مکانیسم احساس سیری به دلایل مختلف در افراد چاق مختل شده و منجر به مصرف بیش از اندازه غذا و تجمع چربی در نقاط مختلف بدن می شود.

اختلال خوردن، نوعی اختلال در نحوه غذا خوردن است که از حالت طبیعی خارج شده‌است. به عنوان مثال چنانچه فرد از خوردن غذای کافی امتناع می‌کند یا بیش از اندازه غذا می‌خورد یا اینکه پس از مصرف غذا اقدام به مصرف مسهل می‌کند، یا عمدا استفراغ می‌کند یا ترکیبی از اختلالات فوق را داشته باشد، به اختلال خوردن مبتلا شده‌ است.

اختلال خوردن شامل افکار و رفتارهای کنترل نشده‌ای است که الگوهای بیمارگونه غذا خوردن را القاء می‌کند. زنان و مردانی که به این اختلال دچار می شوند، تصور غیر واقعی و تحریف شده‌ای از بدن خود دارند. مثلا این افراد همیشه فکر می‌کنند که بیش از حد چاق هستند.

به طور معمول یک تصور اشتباه وجود دارد که اختلالات خوردن را نوعی انتخاب در شیوه زندگی می دانند و تصور بر این است که آدم‌های چاق و پرخور دارای اختلال خوردن هستند در حالی که اختلال خوردن هیچ ربطی به چاقی و لاغری ندارد. اختلالات خوردن در واقع بیماری‌های جدی و اغلب مرگباری هستند که با افکار و احساسات افراد مرتبط است.

فریبا صانعی پور وانشناس بالینی روز چهارشنبه در این ارتباط می گوید: چاقی را می توان یکی از عوارض اختلالات خوردن به شمار آورد، بروز چاقی را در بیشتر افراد به نوعی می توان با بروز اختلالات شایع روان تنی مرتبط دانست که با مشکلات فراوانی در زمینه سلامت جسمانی و عملکرد روانی فرد همراه است.

وی اضافه می کند: تاثیر چاقی بر روح و روان فرد مبتلا به اندازه ای است که باتوجه به کیفیت و اختلالات بوجود آمده در زندگی، احتمال اینکه فرد مبتلا تا سرحد مرگ پیش رود، وجود دارد.

صانعی پور ‌می افزاید: اختلالات خوردن می‌تواند با تغییر الگوی غذایی و دریافت نامطلوب مواد مغذی در فرد چاق باعث ایجاد تغییرات روانی مرتبط با تغذیه حتی در رفتار و تکانش های فرد شده و تهدیدی برای سلامتی فرد محسوب شود.

این رواندرمانگر با بیان اینکه نشانه و آثار ابتلا به اختلالات خوردن را نه تنها در افراد چاق بلکه در فرد لاغر نیز می توان، مشاهده کرد،‌ می گوید: اختلالات خوردن با رفتارهایی از جمله کاهش خوردن، روزه داری، زیاد خوردن و خوردن همراه با تهوع و استفاده از داروهای ضد یبوست و ادرار آور قابل تشخیص است.

صناعی پور گفت: تشخیص و قراردادن فرد چاق در کنار فرد پرخور به هیچ وجه صحیح نیست چراکه فرد چاق احتمال اینکه به اختلالات خوردن مبتلا شود،‌ بسیار زیاد است. خوراک فرد لاغر یا افرادی که داری تناسب اندام هستند در طول روز از یک فرد به ظاهر چاق بیشتر است و نمی توان انگ چاقی به فردی زد که از روی پرخوری به این بیماری دچار شده است.

وی با بیان اینکه اختلالات‌ خوردن در بیشتر افراد چاق می‌تواند منجر به سوء تغذیه، پوکی استخوان، آمنوره یا فقدان قاعدگی، بیماری‌های قلبی-عروقی و افسردگی شود،‌ می گوید: در مجموع اشکال بالینی اختلالات خوردن بی‌اشتهایی روانی و پرخوری روانی است و تحقیقات نشان داده آنچه که باعث پرخوری و افزایش وزن در افراد چاق می‌شود، عوامل جسمی و روحی است.

این رواندرمانگر ادامه می دهد: انگ چاقی و رفتار تبعیض‌آمیز به دلیل وزن و سایز افراد، اثر منفی مرتبط با اضافه وزن در این دسته افراد می گذارد و صحبت هایی از این دست که افراد چاق، تنبل یا فاقد اراده هستند در جامعه فراگیر است و مشکلاتی برای این عده تا بزرگسالی به همراه خواهد داشت.

صانعی پور می گوید: ترس از چاق بودن می‌تواند منجر به ابتلا فرد به اختلالات خوردن شود و بهبودی آن را دشوارتر کند به همین دلیل افراد چاق یا دارای اضافه وزن از انجام فعالیت‌هایی از جمله ورزش، مطالعه، خرید کردن و مشارکت در کارهای منزل خودداری می کنند.

ایرنا