پروفسور فرهود با بیان اینکه با از بین رفتن ویروس کرونا قطعا ویروس دیگری شایع خواهد شد و از دست ویروس ها خلاصی نخواهیم داشت، گفت: باید منتظر ماند تا مشخص شود واکسن کدام شرکت اثر بخشی بهتری داشته اما هیچ واکسنی مانند اقدامات بهداشتی و پیشگیرانه نمی‌شود.
پروفسور داریوش فرهود در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به اینکه برخی از مردم نسبت به تولید واکسن خوشبین هستند و برخی دیگر خیر، اظهار کرد: من نیز صرف نظر از جانبداری از گروهی خاص و هر نوع اظهار نظری معتقدم باید منتظر ماند، اما به طور کلی برای این ویروس هر بار موتاسیون های جدید رخ می دهد که در بدنه اصلی پیش بینی نشده است. برای مثال در اروپا و ایران تقریبا ۶ تا ۷ نوع موتاسیون و در آمریکای جنوبی موتاسیون های جدیدی رخ داده و در طول زمان تغییر خواهد کرد.
وی افزود: امیدواریم خود ویروس ها موتاسیون های مختلفی بدهند و به تدریج ضعیف تر شده و از بین بروند. چه بسا گاهی موتاسیون ها قوی تر می شود؛ همان طور که اخیرا وزارت بهداشت گفته "قدرت سرایت بیماری چند برابر افزایش یافته، اما شدت کشندگی آن کاهش یافته است".
پدر علم ژنتیک ایران با اشاره به اینکه نمی توان برای هر یک از شاخه های ویروس واکسنی ساخت، گفت: در این صورت حدودا به بیش از ۲۰ نوع واکسن احتیاج داریم؛ بنابراین دانشمندان در حال تولید واکسنی هستند که به طور کلی در برابر بیشتر سویه های ویروس ایمنی بدهد.
وی بر این اعتقاد است که لاجرم این واکسن کارایی دقیقی که انتظار داریم را ندارد؛ یعنی اگر واکسن هایی باشند که درست همان شاخه معین را هدف قرار دهند، با ضریب اطمینان ۸۵ درصد، قطعا موثر خواهد بود.
پروفسور فرهود با بیان اینکه من نیز از شایدها و عدم اطمینان صحبت می کنم، تصریح کرد: هر شرکتی اسراری دارد که به آن ها رازهای بیزینسی گفته می شود و آن ها را آشکار نمی کنند که ما بدانیم دقیقا واکسن برای کدام سویه ساخته شده است.
هر دارویی که وارد بازار می شود از مرحله تست انسانی گذشته است
وی با اشاره به همه منفی گرایی ها در حوزه واکسن و اینکه گفته می شود ما موش آزمایشگاهی نمی شویم، گفت: هر دارویی که وارد بازار می شود از مرحله تست روی انسان گذشته و قطعا اثر بخش بوده که اکنون در بازار موجود است، اما باید بدانیم که دارو برای یک بیماری خاص موثر است و در درازمدت عوارض جانبی خواهد داشت که بعد از سال ها مشخص می شود.
پدر علم ژنتیک ایران با بیان اینکه در تمام جهان و همه مردم_ نه اینکه عمدی وجود داشته باشد_ به نوعی موش آزمایشگاهی هستند، توضیح داد: چرا که همه ما برای درمان یک بیماری دارویی مصرف می کنیم که در درازمدت عوارضی می گذارد، حتی وقتی که منجر به اثرات مفید دیگری نیز می شود.
وی به داروی آسپرین اشاره و تصریح کرد: برای مثال حدود صد سال پیش، شرکت بایر آلمان آسپرین را کشف و تولید کرد؛ آن ها هزینه زیادی سرمایه گذاری کردند اما در آخر توانستند سود خوبی نیز ببرند و ما نباید با این دید نگاه کنیم که با تولید یک دارو قصد ضرر زدن به ما و سود بردن خودشان را دارند و باید در نظر گرفت چه سرمایه هایی برای ساخت این دارو انجام شده است.
پروفسور فرهود خاطرنشان کرد: اولین تاثیر داروی آسپرین برای رفع درد بود. به تدریج از آن داروهای مسکن مانند استامینوفن ساختند. پس از مدتی متوجه شدند که آسپرین موجب زخم و خونریزی معده در افراد مصرف کننده می شود و در جستجوی علت دریافتند که آسپرین موجب رقیق شدن خون می شود، بنابراین به این نتیجه رسیدند که این دارو می تواند برای کسانی که دچار لخته خون در رگ های قلبی و انفارکتوس می شوند نیز مفید باشد و خون آن ها را رقیق کند. به همین ترتیب، فصل جدیدی از اثرات این دارو کشف شد، تا جایی که امروز به زنان بارداری که سابقه سقط جنین داشته و تمام کسانی که به انفارکتوس قلبی مبتلا می شوند آسپرین ۸۰ میلی می دهند.
وی با بیان اینکه وضعیت واکسن کرونا نیز این چنین است، افزود: تفاوت در واکسن ها هست و باید منتظر ماند تا مشخص شود واکسن کدام شرکت اثر بخشی بهتری داشته است، اما باید در نظر داشت که هیچ واکسنی جایگزین ملاحظات بهداشتی نمی شود و همواره باید از حضور در تجمعات خودداری کرد. هیچ کدام از واکسن ها قرار نیست جایگزین پروتکل های بهداشتی باشند که در این مدت وضع و تایید شده است.
کووید۱۹ بیماری بسیار موذی و مخوفی است
پروفسور فرهود با اشاره به اینکه کووید۱۹ یک بیماری بسیار موذی و مخوفی است، تصریح کرد: بهترین کار رعایت نکات بهداشتی است؛ همچون زدن ماسک، دست نزدن به اشیا، نزدیک نشدن به همدیگر و رعایت فاصله اجتماعی که بی نهایت مسئله مهمی است و همین طور کمتر صحبت کردن به ویژه در فضای بسته ای همچون آسانسور و...
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر اکثر مبتلایان به بیماری کووید ۱۹ خانوادگی هستند، گفت: مثلا یکی از اعضا برای خرید از خانه خارج می شود و ویروس را به منزل آورده و سایرین را مبتلا می کند، بنابراین اطاعت از قانون یکی از اصول مهم اخلاق اجتماعی است و نمی توان نسبت به دستورات قانون بی توجه بود. فرد باید در نظر بگیرد که اگر ویروس را به کسی انتقال بدهد و وی را مبتلا کند؛ جان از دست رفته فرد با هیچ جریمه ای قابل جبران نیست.
پدر علم ژنتیک ایران با بیان اینکه در اخلاق حرفه ای هر کس باید کمک کند تا موجب کاهش انتشار بیماری شود، گفت: برای مثال هر شغلی متناسب با حیطه خودش پوسترهای بهداشتی نصب کند. این پوسترها در یک نانوایی با یک آرایشگاه یا سایر محیط ها فرق می کند و از نظر اخلاقی هر حوزه ای باید مسائل بهداشتی مربوط به شغل خود را درنظر بگیرد.
درمان کووید به صورت علامتی است
وی با بیان اینکه این ویروس درمان خاصی ندارد، بلکه درمان های صورت گرفته علامتی هستند، توضیح داد: براساس علائمی که در فرد ایجاد می شود به او دارو می دهند، به طور مثال کسی که مشکل تنفسی دارد، از نظر ریه بررسی می شود. کسی که بدن درد دارد، داروهای مسکن برای رفع درد او تجویز می شود و هیچ کدام از درمان ها علتی نیستند.
پروفسور فرهود یادآور شد: باید در نظر داشت که داروهای علامتی نیز در گذشت زمان تغییر می کند و به تجربه کارایی یا عدم کارایی آن ها ثابت می شود. برای مثال در اوایل برای التهاب ریه یک دارویی تجویز می شد؛ پس از مدتی متوجه شدند که داروی دیگر برای ریه موثرتر است و بهتر است این دارو تجویز شود.
درمان های طب قدیم در کرونا کارساز نیست
این متخصص ژنتیک با اشاره به اینکه در سیل، زلزله، اپیدمی و جنگ، مافیاهای زیادی، نه فقط در کشور ما بلکه در همه کشورها به وجود می آید، خاطرنشان کرد: آن چیزی که بیشتر مردم را گرفتار می کند، درمان های خانگی است. درمان های طب قدیم کارساز نیست، حتی اگر خود ابن سینا نیز زنده شود و به کووید مبتلا شود نمی تواند نسخه های قدیمش را اجرا کند. مردم باید هوشیار باشند که به اسم طب سنتی و ایرانی و اسامی از این قبیل در دام افراد شیاد نیفتند که سلامتشان را به خطر بیندازد، چرا که در این زمان در هر حوزه ای افرادی سودجو پیدا خواهند شد.
پیش بینی میزان ایمنی بدن در برابر ویروس بعد از یک بار ابتلا
وی با بیان اینکه ایمنی بدن فرد مبتلا شده به بیماری کووید متفاوت است، تصریح کرد: اوایل گفته می شد ایمنی در حد یک یا دو ماه خواهد بود و شخص ممکن است دوباره مبتلا شود. همچون برخی افراد که چند بار مبتلا شدند و این مسئله گویای آن است که این افراد یا مبتلا به موتاسیون و جهش دیگری از ویروس شدند، یا این همان بیماری دور اول بوده که خوب درمان نشده و دوباره اوج گرفته درحالی که علائم برای بار دوم شدت گرفته است.
شتاب زدگی در انتشار اطلاعات موجب اعلام نتایج ضد و نقیض می شود
پروفسور فرهود گفت: با استناد به تحقیقات ابتلا به این بیماری ایمنی ۶ ماهه به شخص می دهد. تحقیقات دیگری در اروپا حاکی از ایمنی یک سال و بیشتر است، با این وجود باید در نظر داشت که همه این موارد حاصل تحقیقاتی هستند که به سرعت انجام شده و سریعا منتشر شده اند و درستی هیچ کدام با قاطعیت مشخص نیست، درحالی که این شتاب زدگی در انتشار اطلاعات موجب اعلام نتایج ضد و نقیض می شود.
وی با بیان اینکه تا پایان سال دیگر با این ویروس دست و پنجه نرم خواهیم کرد، یادآور شد: پس از آن ویروس های دیگری خواهد آمد، همانطور که قبلا با ویروس های آنفلوآنزای مختلفی مواجه می شدیم، اما این بار با یک ویروس بسیار قوی تر روبرو شدیم که تمام جهان را فرا گرفته است.
پروفسور فرهود خاطرنشان کرد: ما باید آگاه باشیم که حتی اگر این ویروس از بین رفت، ویروس های دیگری نیز خواهند آمد. باید خود را برای مواجهه با آن ها از نظر روحی، ساختار جامعه و ... آماده کنیم و درس عبرتی شده باشد تا بتوانیم در بحران های بعدی عواقب آن ها را کنترل و پیشگیری کنیم.
وی با بیان اینکه ویروس ها هیچ موقع به طور کامل از بین نمی روند و پایانی ندارند، تصریح کرد: در طول تاریخ اتفاق افتاده است که بعد از گذشت سال ها و وقتی بیماری های عفونی واگیر دار کنترل شده بودند، بار دیگر این غول خوابیده، بیدار شده و مخارجی که از این بیماری حادث می شود بسیار زیاد است.
مهمترین عوامل موثر در مقابله با ویروس کرونا
وی پیشگیری و تقویت سیستم ایمنی بدن را یکی از مهمترین عامل موثر در مقابله با ویروس کرونا دانست و افزود: خواب به موقع و کافی از ساعت ۱۰ شب مهم ترین عامل تقویت سیستم ایمنی است، چرا که پس از ساعت ۱۰ بدن هورمون ملاتونین ترشح می کند و ایمنی زیادی در بدن ایجاد می شود.
این متخصص ژنتیک عامل مهم دیگر را سبک زندگی سالم و رژیم غذایی برشمرد و توضیح داد: افراد باید بدانند در چه ساعتی، چه مواد غذایی بخورند. همچنین مصرف ویتامین های دی، سی، زینک و ... را در برنامه زندگی خود داشته باشند.
وی همدلی داخل خانواده را عامل سوم در پیشگیری از ابتلا به بیماری دانست و گفت: وقتی افراد قرار است برای مدت زیادی در منزل بمانند، نباید آرامش یکدیگر را برهم زنند. استرس، خشونت ها و دعواها ایمنی بدن را ضعیف می کند و آمادگی بیشتری برای ابتلا به بیماری ها پیدا می کنند.
لبخند زدن جزو حقوق اجتماعی است
پروفسور فرهود با تاکید بر اینکه مهربانی دوای درد همه بیماری هاست، از بیماری دیابت و قلبی عروقی گرفته تا کووید، گفت: لبخند زدن جزو حقوق اجتماعی است. ما بدهکار مردم هستیم که در حین صحبت به آن ها لبخند نزنیم. حتی اگر شما زیر ماسک نیز لبخند بزنید در چشم ها منعکس می شود؛ به مخاطب منتقل شده و ترشح هورمون های آرامش بخش شروع می شود.
پدر علم ژنتیک ایران با بیان اینکه در این دوران روابط بین زن و شوهر مختل شده است، تصریح کرد: آن ها عادت نداشتند از صبح تا شب و شب تا صبح یکدیگر را ببینند اما اکنون مجبور هستند دائم در منزل باشند که این امر منجر به مشکلاتی شده است. یک ضرب المثل قدیمی به نام دوری و دوستی این موضوع را به وضوح بیان می کند.
ویروس کرونا حداقل تا پایان ۱۴۰۰ با ما خواهد بود
وی با اشاره به اینکه ویروس کرونا حداقل تا پایان سال ۱۴۰۰ با ما خواهد بود تا همچون طوفان و گردبادی دور بزند و از شدت آن کاسته شود، گفت: بنابراین لازم است تا افراد با این ویروس و شرایط جدید ناشی از آن سازگار شوند؛ مردم باید بتوانند یکدیگر و شرایط را تحمل کنند.
پدر علم ژنتیک ایران به لزوم آموزش و یادگیری مهارت های اجتماعی اشاره و تاکید کرد: افراد باید بیاموزند تا بتوانند در کنار کسی که نه همجنس آن هاست و نه هم عقیده او، زندگی کنند. آن ها باید بتوانند آرای مخالف را قبول کنند.
پروفسور فرهود افزود: با شیوع ویروس کرونا خلأ نیاز به آموزش مهارت های زندگی را حس کردیم؛ بنابراین از این به بعد در آموزش و پرورش باید تجدیدنظر شود. تا پیش از این بیشتر دروس حفظی بودند که به بچه ها مهارت زندگی فردی را هم یاد نمی داد.
وی با اشاره به اینکه لازم است عقلا، جامعه شناسان، مردم شناسان، اساتید و روانشناسان اتاق فکری برای بررسی آسیب های پساکرونا تشکیل دهند، ادامه داد: آن ها باید طراحی و برنامه ریزی کنند که به چه شیوه ای باید زندگی کرد، به شرطی که مردم و سیاست گذاران گرفتار امور سیاسی نباشند.
پدر علم ژنتیک ایران با بیان اینکه با از بین رفتن ویروس کرونا قطعا ویروس دیگری شایع خواهد شد، گفت: از دست ویروس ها خلاصی نخواهیم داشت؛ همانگونه که تا به حال نداشته ایم. تا به حال ویروس های زیادی مانند آبله، سرخرک، آنفلوآنزا، تب کریمه کنگو، ویروس پرندگان و... شایع شده، اگرچه هیچ کدام به این شدت نبودند، بنابراین لازم است تا کشورمان دوباره ساخته شود. بدون در نظر گرفتن اینکه چه کسی در کجای دنیا رئیس جمهور می شود، ما باید کار خودمان را انجام دهیم و شاهد پیشرفت و موفقیت روز افزون خود باشیم.
حُسن های ویروس کرونا!
پروفسور فرهود در بخش پایانی سخنانش به حُسن های ویروس کرونا اشاره کرد و گفت: تا قبل از شیوع کرونا، افراد به طور مکرر در دیدارهایشان دست می دادند و روبوسی می کردند، حتی در عرض یک ساعت پس از چندبار ملاقات، دست می دادند که کاری بسیار بیهوده بود چون در جایی که دو نفر دعوا و دشمنی داشته و حالا می خواهند صلح کنند دست می دهند. این یک عیب بود که اکنون در حال تغییر و درست شدن است.
وی با بیان اینکه مردم به بهداشت و انضباط بیشتر عادت می کنند، توضیح داد: الان همه دنیا یکسان به ویروس دچار شده و تمام دنیا وضعیت مشابه دارند؛ مگر نه اینکه ظلم بالسویه عدل است! با فرض یک زلزله که در یک خیابان خانه های افراد فقیر و ثروتمند را خراب می کند و همه از نو باید بسازند. شرایط ما و سایر کشورها مشابه است، پس زمان مناسبی است که ما نیز در خود جهشی به وجود بیاوریم، به شرط اینکه داخل کشور خودمان، افراد مافیا درست نکنند.
وی به بسیاری از مشاغل آسیب دیده از کرونا اشاره و خاطرنشان کرد: در این بین بی عدالتی هایی نیز رخ می دهد. عده ای تبلت ها و گوشی گران قیمت می خرند، برخی دیگر یا تبلت ندارند یا چند نفری از یک تبلت استفاده می کنند. در بعضی مناطق اینترنت آنتن نمی دهد و نمی توانند از فضای آموزشی استفاده کنند و برخی در این دوران توانستند با کسب و کارهای اینترنتی درآمدزایی کنند. در مجموع زیان ها و محاسن کرونا در کنار یکدیگر بوده و درس های عبرت بسیاری دارد که نباید از کنار آن بی تفاوت گذشت.