سید محمد بطحایی وزیر سابق آموزش و پرورش در نشست بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان دانشگاه تهران در پاسخ به این سوال که به نظر شما مهلک ترین ضربه در آموزش و پروش را در چه دورانی خوردیم؛ گفت: من پرفروغ ترین زمان آموزش و پرورش را علیرغم این که زمانش خیلی هم کوتاه بود، در دوران شهیدرجایی می بینم. در آن ایام انقلاب تازه پیروز شده بود و با وجود این که گرفتاری ها و دغدغه ها آن موقع خیلی بیشتر بود آموزش و پرورش دیده می‌شد.
* اوج و شکوفایی وزارت آموزش و پرورش در دوران ریاست جمهوری شهید رجایی بود
وی ادامه داد: آن زمان می بینیم کسی مثل شهید رجایی در سطح اول کشور قرار می‌گیرد و رئیس‌جمهور می‌شود و بعد یک کسی مثل شهید باهنر وزیر آموزش و پرورش می شود، کسی که خودش معلم بوده و مسائل مشکلات خانواده دانش آموز را می داند و می داند مَسیر چگونه است و در اوج کشمکش ها و گرفتاریهای مختلف چشم از آموزش و پرورش برنمی‌دارد در نتیجه دوران اوج و شکوفایی وزارت آموزش و پرورش دوران ریاست جمهوری شهید رجایی و وزارت آقای باهنر بوده است.
بطحایی افزود: بعد از انقلاب آموزش و پرورش ما فراز و فرودهای زیادی را داشته است اما این فراز و فرودها نوسانات خیلی زیادی را نسبت به سایر دستگاه های دیگر نداشته است، با توجه به ساختار بودجه ای آموزش پرورش، در سال های اخیر که مشکلات اقتصادی دولت ها را به شدت تحت تاثیر خودش قرار داده و متاسفانه تاثیر مسائل اقتصادی در آموزش و پرورش بیشتر از سالهای قبل بوده و تعریف آموزش و پرورش خیلی افت کرده است و امیدواریم با گشایش هایی که در کشور ما ایجاد خواهد شد آموزش و پرورش بتواند خودش را با تراز آموزش و پرورش جمهوری اسلامی برساند.
وی در خصوص اینکه گاهی بحث کمبود معلم مطرح می شود و در برخی مواقع هم گفته شده در آموزش و پرورش نیروی مازاد وجود دارد، تصریح کرد: من همیشه مخالف بودم که عددها اینگونه بیان شود، ذکر این عددهای خام حتماً به ضرر آموزش و پرورش است. وقتی گفتیم ۲۰۰ هزار نیروی مازاد داریم و تحلیل آن را نمی گوییم معنی‌اش این است که داریم یک پنجم منابع را هدر می دهیم!
وزیر سابق آموزش و پرورش یادآور شد: مطرح کردن این اعداد خام، یعنی شما ۵۰ هزار میلیارد تومان دارید برای نیروی انسانی پول می گیرید، از این مبلغ ۱۰ هزار میلیارد تومانش را دارید در جوب می ریزید! وقتی شما می گویید از یک میلیون نفر نیرو ۲۰۰ هزار نفر مازاد است، بلافاصله اینگونه فکر می شود که ۱۰ هزار میلیارد تومان را آموزش و پرورش به دلیل ضعف کفایت مدیریت، دارد دور می ریزد در حالی که اینگونه نیست.
وی اضافه کرد: وقتی ما می گوییم ۱۹۰ هزار نیرو کم داریم هم به همین شکل است معنی اش این نیست که به اندازه ۱۹۰ هزار نفر کلاس ما خالی خواهد ماند.
* گاهی شرایط آموزش و پرورش حتی برای سایر وزرا هم قابل فهم نیست
بطحایی ادامه داد: ما در آموزش و پرورش شرایطی داریم که در دولت برای سایر وزرا ممکن است فهم آن سخت باشد، مثلا ما کلاسی داریم که باید با پنج یا ده دانش آموز کمتر یا بیشتر باید تشکیل شود برای اینکه عدالت آموزشی اصل غیرقابل تغییر جمهوری اسلامی است. ما نمی‌توانیم کلاس روستایی چون ۵ دانش آموز بیشتر ندارد را تعطیل کنم اصلاً من وزیر آموزش و پرورش شدم برای این مناطق و مناطق محروم نه برای مناطقی که هیچ مشکلی ندارند.
وی در تکمیل سخنانش اضافه کرد: یا اینکه ما نمی توانیم دانش آموزان دختر و پسر را در یک مدرسه و کنار هم بنشانیم. مبانی اعتقادی ما اصلا اجازه نمی‌دهد که مثلا دانش آموزان متوسطه که به سن بلوغ رسیده در یک کلاس باشند اینها باید جدا باشند و دو معلم برای آنها در نظر گرفته شده شود، چون این اصلاً مصداق عدالت است. یکی از دعواها و چالش های ما با سازمان برنامه بودجه و برخی مراکز سر این مسائل بود و یکی از دلایلی که ما آموزش و پرورش را نباید با عدد و رقم های کمی وصل کنیم همین مسائل است.
* نگاه ویژه مقام معظم رهبری به دانشگاه فرهنگیان
وزیر سابق آموزش پرورش با اشاره به حضور رهبر معظم انقلاب در دانشگاه فرهنگیان، اظهار داشت: در جلسه‌ای که مقام معظم رهبری در مراسم بزرگداشت معلم در دانشگاه فرهنگیان حضور داشتند شاید حدود ۲ تا ۳ قیقه در حضور آقای غلامی وزیر علوم، به بنده تاکید کردند البته قریب به مضمون می گویم که فرمودند دانشگاه فرهنگیان اگر از دانشگاه‌های دیگر بالاتر نباشد حتماً و حتماً دارای اهمیت است و از دانشگاه دیگر پایین تر نیست و به وزیر علوم هم فرمودند باید مشکل نیروی انسانی این دانشگاه حل شود و برای حل مشکل فضا و تجهیزات به این دانشگاه کمک کنید و مسیر برای کیفیت دانشگاه فرهنگیان فراهم شود.
وی گفت: من این واژه‌ها را من فقط و فقط از مقام معظم رهبری شنیدم، این که می‌گویم تنها کسی که حوزه آموزش و پرورش را درک می کنند و راهنمایی‌هایشان در این زمینه راهگشا است، مقام معظم رهبری هستند برای این مصداق هایی است که دیدم، اما متاسفانه علیرغم این تاکیدات رهبر انقلاب، این حوزه مورد غفلت و کم توجهی قرار می گیرد. البته تلاش های شده و نمی خواهم بی انصافی کنم اما همچنان دانشگاه فرهنگیان از بحث امکانات در رنج است.
* مدرسه غیر انتفاعی ندارم/ چگونه یک مدیر می تواند در کنار مدریتش یک بنگاه اقتصادی هم داشته باشد؟
وی در خصوص تأسیس مدارس غیرانتفاعی توسط مسئولان رده بالای آموزش و پرورش گفت: من خودم مدرسه غیر انتفاعی ندارم. در جمهوری اسلامی کسی که مسئولیت می پذیرد و جز مدیران و سیاستگذاران و اداره کنندگان بخشی از نظام جمهوری اسلامی است در هر سطحی که باشد، با جنس جمهوری اسلامی جور درنمی آید که یک او یا یک مدیر ارشد همزمان با مدیریت، بنگاه خصوصی و غیرانتفاعی از خودش داشته باشد.
بطحایی اظهار داشت: این مسئله هم در مورد مدرسه است و هم درباره سایر بنگاه‌های اقتصادی. یعنی اگر وزیر اقتصاد یا معاون وزیر باشم یا مدیر کل، اگر بخواهم در کنار مسئولیتم یک بنگاه اقتصادی را اداره کنم و سهامدارش باشم این با جمهوری اسلامی جور در نمی آید.
وی ادامه داد: مسئولیت در جمهوری اسلامی آنقدر سنگین و زمانبر است که یک مدیر اگر شش دانگ حواس و وقتش را هم برای کارش بگذارد باز هم کم می آورد، بعد چگونه یک مدیر می تواند در کنار مدریتش یک بنگاه اقتصادی هم داشته باشد؟
* نباید مسئله جدیدی برای دولت ایجاد می‌کردم/ مگر می‌شود کسی وزارت آموزش و پرورش را رها کند تا نماینده مجلس شود؟
وزیر سابق آموزش پرورش درباره سوالی پیرامون ماجرای استعفایش از وزارت آموزش و پرورش گفت: فهم من این است که شرایط کشور ما امروز در شرایطی نیست که دولت را با چالش‌های درونی مواجه کنیم.
بطحایی افزود: اگر من در همان ایام می‌آمدم و مصاحبه می‌کردم و شرایط را می‌گفتم و بحث‌های خودم با رئیس‌جمهور را مطرح می‌کردم، شاید یک آدم موجه‌تری نسبت به امروز بودم و شاید یک عده می‌گفتند ما فکر نمی کردیم فلانی برای منافع ما اینگونه رفتار کرده، اما من نباید مسئله جدیدی را برای دولت و رئیس‌جمهور ایجاد می‌کردم. فهم من این بود که در آن شرایط و حتی امروز به هیچ وجه نباید مردم را نگران‌تر کرد.
وی یادآور شد: افزودن نگرانی‌های مردم حتماً به ضرر کشور است حتی اگر در کوتاه مدت به نفع من تمام شود برای همین من صلاح ندانستم این کار را انجام بدم اما واضح است که مگر می‌شود کسی وزارت آموزش و پرورش را رها کند تا نماینده مجلس شود؟ چگونه ممکن است کسی چنین کاری کند؟
* چون نمی خواستم جامعه ملتهب شود، در آن زمان استعفا دادم
وزیر سابق آموزش و پرورش گفت: وقتی من استعفا را تقدیم رئیس جمهور کردم شاید سه چهار روز بعد مهلت استعفای مقامات تمام می‌شد، یعنی یک روز مانده بود به تعطیلات عید فطر که یک نامه را همراه استعفا تقدیم آقای روحانی کردم. از پس فردای آن عید فطر شروع می شد و در همان تعطیلات عید فطر زمان قانونی برای استعفای مقامات هم منقضی می شد و این آخرین فرصتی بود که می شد به شکلی رفتار کرد که تنش و فضاسازی‌های رسانه‌ای ایجاد نشود و رادیو و تلویزیون‌های بیگانه و ناجوانمرد به بهانه استعفا جمهوری اسلامی را تخریب نکنند.
وی افزود: نامه ای که خدمت رئیس جمهور فرستادم یک نامه محرمانه بود، انتظار نداشتم که این نامه رسانه‌ای شود، شما هم تا مدتها از زبان بنده نشنیدید که بگویم به فلان دلیل استعفا دادم، بنابراین من به صلاح نمی دانستم جامعه برای موضوعات این چنینی ملتهب شود.
بطحایی در ادامه در پاسخ به این سوال که این درست است که گفته می‌شود آقای رئیس جمهور چندین ماه به وزیر آموزش و پرورش وقت نمی داد و در جلسات شورای عالی آموزش و پرورش شرکت نمی کرد؟ تصریح کرد: شورای عالی آموزش و پرورش یکی از نشانه های کم توجهی به حوزه آموزش و پرورش است. اما من می خواستم در رابطه با مسئله رتبه بندی با آقای رئیس جمهور صحبت کنم، من معتقد بودم اجرای رتبه بندی بار مالی چندانی را برای دولت نخواهد داشت و به وزارت آموزش و پرورش کمک بسیار زیادی می کند ولی آقای رئیس جمهور فرصت نداشتند و این فرصت فراهم نشد که خدمت ایشان برسم و حضوری صحبت کنیم.
وی ادامه داد: آقای روحانی احاله کردند به یکی دیگر از دوستان که با او این مسئله را دنبال کنم اما شرطی را گذاشتند که نیاز بود من با خود ایشان حتما صحبت کنم چون شرطی که ایشان گذاشته بودند برای این بحث اصل موضوع را عوض می‌کرد بنابراین خواهش کردم که برای فرصت کوتاهی خدمت ایشان برسم که این اتفاقات پیش آمد.
* نباید توقع داشته باشیم وزیر آموزش و پرورش در دولت دست به سینه بنشیند تا زمان بگذرد
بطحایی گفت: البته در تمام مدتی که من در دولت بودم نهایت تکریم و احترام از جانب رئیس جمهور نسبت به بنده وجود داشت و هیچ وقت هیچ کلام و برخوردی از ایشان که خدایی نکرده بخواهد به بنده بربخورد وجود نداشت اما آموزش و پرورش در مباحث اگر آخرین نباشد یکی مانده به آخر است و این موجب می شود که نه تنها بنده بلکه هر کسی که وزیر آموزش و پرورش باشد و ببیند چه اتفاقی در حال رخ دادن است و وضعیتی که در این حوزه داریم را بینید و بداند بچه هایی که با این مدرسه و با این فضا دارند تعلیم و تربیت می بینند فردا چه خواهند شد نمی تواند آرام روی صندلی بنشیند و چرت بزنند و خمیازه بکشد و نمی تواند شب آرام بخوابد.
* وقتی به وزیر آموزش و پرورش ۵ دقیقه هم وقت داده نمی شود به من بر می‌خورد
وی افزود: در چنین فضایی نباید توقع داشته باشید وزیر آموزش و پرورش در دولت دست به سینه بنشیند تا زمان بگذرد. وقتی می بینم برای مسئله مثل نفت ساعت‌ها وقت گذاشته می‌شود ولی به من ۵ دقیقه وقت داده نمی شود اما برای ده ها کار دیگر ساعت ها وقت می گذارد حق بدهید که به من بر می‌خورد.
* کسی از ریاست جمهوری برای اینکه دلیل استعفا را بپرسد با من تماس نگرفت
بطحایی گفت: من صبح استعفا را نوشتم و بعد از ظهر بدون اینکه پرسیده شود که تو چه مرگت است، آیا سرت به سنگ خورده که می خواهی از ورات استعفا بدهی و به مجلس بروی و .. و بدون اینکه دلیل این مسئله پرسیده شود با استعفا موافقت شد! بدون اینکه دلیل این مسئله نه از طرف رئیسم و نه از طرف معاون ایشان، حتی آبدارچی جلوی در تماس بگیرد بگوید چه خبر است اما دریغ! و این برای این است که آموزش و پرورش دیده نمی شود. وزیر نفت مهم است، وزیر خارجه مهم است، وزیر آموزش و پرورش و ارشاد که اهمیتی ندارد، حالا این رفت یکی دیگر! اینها دل آدم را به درد می آورد.
وی در خصوص طرح خرید خدمات آموزشی هم گفت: این طرح هم از مواردی است که متاسفانه اول و آخرش مورد توجه قرار نمی گیرد و فقط به همین واژه نگاه می شود و بعد مورد نقد قرار می گیرد. طرح خرید خدمات یک مسکن است در جایی که ما معلم نداریم و کلاس خالی است.
بطحایی افزود: در جایی اگر ما مدرسه و معلم و کلاس داریم این جنایت است که معلم مان را بیرون بفرستیم و بعد بگوییم خریدخدمات برود داخل. این ظلم و ستم است در حق آموزش و پرورش.
وزیر سابق آموزش و پرورش اظهار داشت: طرح خرید آموزش این است که ما در جایی که معلم نداریم و الان به دلیل عدم وجود معلم دانش آموز باید ترک تحصیل کند، آنجا با یک موسسه که ذیصلاح، معلمی که شرایطش را تایید کردیم و گزینش آن تایید شده و شرایط و سوابق آنها توسط وزارت آموزش و پرورش تایید شده باشد سرکلاس بفرستند.
منبع: فارس