«سیگنال های مذاکره» بین ایران و بایدن

دیوید سنگر در نیویورک تایمز نوشت:  چند روز پس از آنکه فاش شد رئیس‌جمهور ترامپ خواستار گزینه‌هایی برای اقدام نظامی علیه سایت اصلی هسته‌ای ایران شده، تهران به ارسال سیگنال‌هایی ضد و نقیض روی آورد. ایران از یک طرف گام بزرگی را برای سرعت بخشیدن به تولید سوخت هسته‌ای خود برداشته و از طرف دیگر آمادگی خود برای گفتگو با جو بایدن رئیس‌جمهور منتخب اعلام کرده است.

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: روز چهارشنبه، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت مهندسان ایرانی برای اولین بار شروع به قرار دادن اورانیوم در سانتریفیوژهای نسل بعدی کردند، سانتریفیوژهایی که می‌توانند با سرعت بیشتری سوخت را غنی کنند. این حرکت به صراحت در توافق نامه هسته‌ای 2015، که آقای ترامپ دو و نیم سال پیش از آن خارج شد، ممنوع بود.

رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، هفته گذشته گزارشی را منتشر و خاطرنشان ساخت كه سانتریفیوژهای پیشرفته به محل تولید نطنز منتقل شده‌اند. با این حال همزمان با این اقدام تحریک آمیز از سوی ایران،  محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه این کشور با طرح مباحثی عملا برای بازگشت به توافق و گقتگو دوباره ایران و آمریکا چراغ سبز نشان داد.

آقای ظریف در مصاحبه ویدیویی با روزنامه ایران که روز سه شنبه پخش شد، گفت که ایران حاضر است در ازای بازگشت دوباره آمریکا به برجام مجددا انجام تعهدات خودش را از سر بگیرد. به نظر می‌رسد آقای ظریف پیشنهاد کرده که پیشرفت‌های هسته‌ای ایران در طول یک سال گذشته را که براساس آن تولید تهران دوازده برابر بیش از میزان توافق شده در برجام فراتر رفته، متوقف کند. آقای بایدن در عوض، باید فرمانی را صادر کند که طبق آن به تمام تحریم‌های هسته‌ای اعمال شده توسط آقای ترامپ خاتمه دهد.

با ابن وجود برخی مقامات ایران گفته‌اند که آمریکا مجبور به پرداخت غرامت فروش نفت از دست رفته به دلیل تصمیم آقای ترامپ برای اعمال مجدد تحریم‌ها است.  در هر حال اگرچه اقدامات و اظهارات ایرانی‌ها متناقض به نظر می‌رسد، اما در مجموع تهران سیگنال مذاکره را صادر کرده است.

آقای ظریف درباره این توافق مذاکره کرد و همچنان یکی از بزرگترین مدافعان آن در تهران است، اما دولت رئيس جمهور حسن روحانی، سال آينده با برگزاری انتخابات از قدرت کنار می‌رود، آن هم در شرایطی که به شدت مورد انتقاد محافظه‌کاران است.

پس از آنکه آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای چهارشنبه گذشته گزارشی را منتشر كرد كه پیشرفت آهسته اما ثابت در غنی سازی اورانیوم توسط ایران را نشان می‌داد، آقای ترامپ با دستیاران ارشد خود در مورد گزینه‌هایی از جمله حملات نظامی احتمالی به مشورت نشست. وی در نهایت با جمع‌بندی اظهارات مایک پنس، معاون خود،  مایک پمپئو، وزیر امور خارجه، کریستوفر سی میلر، سرپرست وزارت دفاع و ژنرال مارک آ.میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش از انجام این حمله منصرف شد.

آنها هشدار دادند که حمله نظامی به نطنز با موشک، بمب یا حمله سایبری می‌تواند منجر به گسترش درگیری شود.

علی ربیعی، سخنگوی دولت ایران، در واکنش به اینکه آقای ترامپ در فکر حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران است گفت که تهران با تمام توان چنین اقدامی را تلافی خواهد کرد. در هر حال به نظر نمی‌رسد که این مسئله همین حالا برای ترامپ تمام شده باشد چرا که  تصمیم ایران برای قرار دادن سوخت در سانتریفیوژهای پیشرفته، موسوم به 2IR- و 4IR- ، به راحتی می‌تواند یک اقدام تحریک‌آمیز تلقی شود.

تاکنون، تولید ایران کند و پایدار بوده و مقاماتی مانند آقای ظریف اعلام کرده‌اند که کلیه اقدامات به راحتی قابل برگشت است. سانتریفیوژهای جدید به مراتب کارآمدتر از مدل‌های پیشین هستند، بنابراین، اگر آنها کار کنند، می‌توانند ذخایر ایران را به سرعت افزایش دهند.

به نظر می‌رسد پیام اصلی آقای ظریف که ظاهراً نه متوجه آقای ترامپ، بلکه متوجه آقای بایدن و تیم سیاست خارجی وی بوده، این است که تهران می‌تواند هر لحظه که بخواهد این افزایش تولید اورانیوم را متوقف کند.

آقای ظریف این پیام را با دقت بیان کرد و در مورد بازگشت آمریکا به تعهدات قطعنامه‌های سازمان ملل به جای توافق هسته ای 2015 صحبت به میان آورد. ظریف پیشنهاد کرد که با انجام مجدد مصوبات شورای امنیت سازمان ملل نیازی به مذاکره نیست. با این حال بایدن احتمالا نمی‌خواهد این حرکت را انجام دهد مگر اینکه ضمانت قاطعانه‌ای دریافت کند که ایران نیز به انجام تعهدات کاملش  برجام بازگردد و به مجموعه سوالات آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد شواهد فعالیت هسته‌ای در سایت‌های دیگر پاسخ دهد.