بایدن و برجام؛ چه اتفاقی خواهد افتاد؟

سید داوود آقایی، کارشناس مسائل بین‌الملل و استاد مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران گفت: پیروزی بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به معنای اجرای سریع برجام و لغو تحریم‌ها در زودترین زمان نخواهد بود. امروز مسیر بازگشت به برجام و لغو تحریم‌ها یک مسیر زمان‌بر است و مهمتر آنکه در این میان بایدن نیازمند مصوبات کنگره‌ای است که جمهوری‌خواهان در آن صاحب کرسی‌های زیادی هستند.

داود آقایی در گفت‌وگو با «انتخاب» ضمن اشاره به پیروزی احتمالی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده گفت: طبق آخرین اخبار و گزارشات آقای بایدن در آرای الکترال و مردمی از آقای ترامپ پیش افتاده و آقای بایدن برای پیروزی به آرای کمی نیاز دارد و اگر در ایالت نوادا بتواند 6 رای الکترال را کسب کند به حدنصاب 270 رای الکترال می‌رسد و کار تمام است.

این تحلیلگر بین‌الملل در پاسخ به این سوال که وضعیت برجام در دوران بایدن چگونه خواهد بود، گفت: ما در دوران دموکرات‌ها به برجام رسیدیم و لذا خط مشی دموکرات‌ها نسبت به برجام مشخص است و آقای بایدن و خانم هریس در ایام انتخابات اعلام کردند که بازگشت به برجام یکی از برنامه و اهداف آنان است.

وی افزود: امروز نیز که آقای بایدن در آرای الکترال از آقای ترامپ پیش افتاد، شاهد بودیم که آقای بایدن گفت به کنوانسیون آب و هوایی پاریس در صورت رسیدن به کاخ سفید بازخواهد گشت و این به معنای آن است که دموکرات‌ها خواهان احیای کنوانسوین‌هایی هستند که جمهوری‌خواهان به نحوی از آن خارج شده یا لغو کردند.

آقایی با بیان اینکه خروج ترامپ از برجام باعث شد تا حیثت و آبروی آمریکا در عرصه جهانی خدشه‌دار شود، تصریح کرد: برجام قراردادی بود که اروپاییان به آن پایبند بودند و اعتقاد داشتند که برجام ضمانتی برای صلح‌آمیز ماندن انرژی هسته‌ای ایران است و علی‌رغم فشارهای ترامپ سعی کردند به نحوی آن را حفظ کنند و امروز پیروزی آقای بایدن می‌تواند شرایط را برای بازگشت به برجام هموار کند.

این کارشناس بین المملل با بیان اینکه پیروزی بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به معنای اجرای سریع برجام و لغو تحریم‌ها در زودترین زمان نخواهد بود، اظهارکرد: امروز مسیر بازگشت به برجام و لغو تحریم‌ها یک مسیر زمان‌بر است و مهمتر آنکه در این میان بایدن نیازمند مصوبات کنگره‌ای است که جمهوری‌خواهان در آن صاحب کرسی‌های زیادی هستند.

وی ادامه داد: البته باید گفت که اراده بایدن و اساسا دموکرات‌ها بازگشت به برجام است و این امیدواری در ایران جود دارد که بتوان با دولت دموکرات در آینده شرایط راحت‌تری برای بازگشت به برجام وجود دارد. هرچند که موانعی در این موضوع وجود دارد و نمی‌توان نادیده گرفت.

آقایی همچنین با اشاره به روند انتخابات مجلس نمایندگان آمریکا و احتمال پیروزی جمهوری‌خواهان در سنا و تاثیر این تضاد با دولت آینده آمریکا، گفت: روند انتخابات در مجلس نمایندگان به سود دموکرات‌ها در پیش است و آنان تاکنون توانستند صاحب اکثریت کرسی‌ها بشوند ولی همچنان در بحث سنا اکثریت با جمهوری‌خواهان است و همین مساله می‌تواند در صورت پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات ریاست جمهوری، چالش مهمی را پیش روی آقای بایدن قرار بدهد.

وی افزود: البته نباید فراموش کرد که رییس جمهوری در ایالات متحده اختیارات ویژه خودش را دارد و در دوران آقای ترامپ نیز شاهد بودیم که او توانست اهداف خودش را علیرغم آنکه با اکثریت دموکرات‌ها مواجه بود، در بسیاری از موارد عملیاتی کند.

آصفی: بایدن بی قید و شرط به برجام بازنخواهد گشت

حمیدرضا آصفی سخنگوی اسبق وزارت امورخارجه، گفت: خروج ترامپ از برجام، امروز این فرصت را پیش روی دموکرات‌ها قرار داده تا رویکرد مطلوب خودشان را در برجام دنبال کنند و دلیلی وجود ندارد که از این فرصت استفاده نکرده و به آن قید و شرط جدیدی اضافه نکنند. البته ممکن است در دوران دموکرات‌ها مواضع آنان متفاوت با جمهوری‌خواهان باشد ولی در عمل بعید است که آنان بخواهند نسبت به برجام ، بی قید و شرط آن را دوباره قبول کنند.

حمیدرضا آصفی در گفت‌وگو با «انتخاب» با اشاره به احتمال پیروزی بایدن در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا، گفت: البته هنوز انتخابات ریاست جمهوری در ایالات متحده آمریکا تمام نشده ولی طبق اخبار و گزارش‌های اعلام شده، آقای بایدن شانس بالایی برای رسیدن به ریاست جمهوری داشته و از این حیث باید گفت که احتمال زیادی برای موفقیت او وجود دارد.

سخنگوی اسبق وزارت امورخارجه در پاسخ به این پرسش که آیا پیروزی آقای بایدن در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده به معنای لغو تحریم‌ها و بازگشت آمریکا به برجام خواهد بود، گفت: من تصور نمی‌کنم که راه برگشت به برجام و لغو تحریم‌ها خیلی آسان باشد و به زودی رخ بدهد. ما اگر مواضع آقای بایدن در ایام انتخابات را بررسی کنیم، قطعا به این نتیجه خواهیم رسید که آقای بایدن نمی‌خواهد بدون قید و شرط به برجام بازگردد.

وی افزود: همچنین آقای بایدن بعد از آنکه فاصله آرای خودش را با آقای ترامپ بیشتر کرد طی یک سخنرانی اعلام کرده در صورت رسیدن به ریاست جمهوری به معاهده پاریس بازخواهد گشت ولی چنین مواضعی را درباره برجام اعلام نکرد که بخواهیم منتظر بازگشت سریع آمریکا به برجام یا لغو تحریم‌ها باشیم. بنابراین من تصور می‌کنم که اگرچه آقای بایدن مواضع مشخصی نسبت به برجام داشته ولی قطعا این بازکشت بدون قید و شرط نخواهد بود.

سخنگوی اسبق وزارت امورخارجه با اشاره به خروج ایالات متحده از برجام در دوران ریاست جمهوری ترامپ، تصریح کرد: برجام در دوران دموکرات‌ها به نتیجه رسید ولی در دوران آقای ترامپ شاهد خروج آمریکا از این قرارداد بین‌المللی بودیم. واقعیت این است که اگر آقای ترامپ از برجام خارج نشده بود، دموکرات‌ها چنین برنامه‌ای را برای برجام داشتند. آنها می‌خواستند بعد از یک دوره 3 یا 4 ساله قید و شروطی را به برجام اضافه کنند. خروج ترامپ از برجام صرفا این برنامه دموکرات‌ها را پیش انداخت.

آصفی ادامه داد: بنابراین خروج ترامپ از برجام، امروز این فرصت را پیش روی دموکرات‌ها قرار داده تا رویکرد مطلوب خودشان را در برجام دنبال کنند و دلیلی وجود ندارد که از این فرصت استفاده نکرده و به آن قید و شرط جدیدی اضافه نکنند. البته ممکن است در دوران دموکرات‌ها مواضع آنان متفاوت با جمهوری‌خواهان باشد ولی در عمل بعید است که آنان بخواهند نسبت به برجام ، بی قید و شرط آن را دوباره قبول کنند.

وی همچنین در پاسخ به این پرسش که در صورت پیروزی بایدن و بازگشت دموکرات‌ها به قدرت، زمینه انجام مذاکرات مجدد بین ایران و آمریکا تا چه اندازه و محتمل است، تاکید کرد: یکی از خطراتی که منافع ملی را تهدید می‌کند، اشتیاق بیش از حد برخی در داخل کشور نسبت به مذاکره با آمریکاست. البته مذاکره فی‌النفسه نه خوب و نه بد است و در روابط بین‌الملل یک امر رایج و البته فاقد ارزش ذاتی است. مذاکره زمانی ارزشمند خواهد بود که به حفظ منافع ملی بیانجامد و در غیر اینصورت بی‌ارزش و آسیب‌زا است.

سخنگوی اسبق وزارت امورخارجه ادامه داد: اینکه باب مذاکره باز می‌شود یا نمی‌شود، نباید مساله‌ای باشد که ذهن و تصمیمات ما را به خودش مشغول کند. آمریکا همواره دنبال آن است که اشتیاق به مذاکره را در طرف مقابل خودش ایجاد کند و با استفاده از این وضعیت مذاکره را از موضع بالا انجام داده و بتواند بیشترین امتیاز را گرفته و کمترین امتیاز را به طرف مقابل بدهد.

آصفی درپایان خاطرنشان کرد: ما برای طرح مساله مذاکره باید بدانیم که می‌خواهیم درباره چه مسائلی بحث کنیم. ما در برجام با آمریکا مذاکره کردیم و این اتفاق عجیبی نیست و مهم آن است که ما در مذاکرات با هر کشوری بتوانیم منافع ملی را حفظ کنیم. اما اینکه فکر کنیم ذات مذاکره به نفع منافع ما است، درست نیست.