آیا ترامپ می‌تواند در ارجاع پرونده انتخابات به دادگاه عالی پیروز از صحنه بیرون بیاید؟ / دادگاه عالی آمریکا چگونه در موضوع انتخابات دخالت می‌کند؟

ستار عزیزی، استاد حقوق بین‌الملل، در یادداشتی برای «انتخاب» نوشت: دیوان عالی آمریکا متشکل از 9 قاضی عالی‌رتبه است و پس از انتخاب توسط رییس جمهور و تایید سنا به صورت مادام العمر خدمت می‌کنند. صلاحیت اصلی دیوان عالی آمریکا رفع اختلاف میان ایالت‌ها و تفسیر قانون اساسی آمریکا و همچنین بررسی مطابقت اقدامات اجرایی و تقنینی با قانون اساسی آمریکاست.

بنابراین دیوان عالی علی الاصول می‌تواند به شکایات مربوط به انتخابات وارد شود اما تنها در صورتی شکایتی را در خصوص انتخابات ریاست جمهوری می‌پذیرد که شبهه مغایرت تصمیمات مقامات برگزار کننده انتخابات و یا برخی قوانین انتخاباتی که از سوی مجریان اجرا می‌شود، با مقررات قانون اساسی وجود داشته باشد.

تاکنون دیوان عالی آمریکا در دو انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مداخله کرده است. پرونده اول به انتخابات سال 1876 مربوط می‌شود. انتخابات سال 1876 در دوران پس از جنگ داخلی آمریکا ( 1861-1865) برگزار گردید و اختلافات انتخاباتی به منازعات ناشی از آن جنگ ارتباط پیدا می‌کرد.

برای رفع آن اختلافات، کمیسیونی مرکب از 15 نفر ( متشکل از پنج نفر از اعضای مجلس نمایندگان، پنج نفر سناتور و پنج نفر از قضات دیوان عالی) برای رفع بحران تشکیل گردید که ذکر نتایج آن از حوصله این نوشتار خارج است. غیر از آن مورد خاص، دیوان عالی در دوران معاصر تنها در انتخابات سال 2000 مداخله کرد.

در انتخابات سال 2000 بوش توانست با اختلاف بسیار اندکی، ال گور را در کالیفرنیا شکست دهد و با کسب آرای الکترال آن ایالت، به 271 رای الکترال برسد و برنده انتخابات شود. ال گور بدون آرای فلوریدا 266 رای الکترال داشت. بنابراین بازشماری آرای الکترال این ایالت که فرماندار آن بر حسب اتفاق برادر جورج بوش بود، بسیار ضرورت داشت. نظر به اینکه اختلاف آراء زیر یک درصد بود، بازشماری ماشینی صورت گرفت و مشخص گردید که اختلاف آرای دو طرف به 327 رای کاهش یافته اما همچنان بوش برنده انتخابات است.

با شکایت ستاد انتخاباتی ال گور، دیوان عالی فلوریدا با چهار رای در برابر سه رای مخالف قضات، حکم داد که آرای رای دهندگان در تمامی نواحی این ایالت، علاوه بر بازشماری ماشینی به صورت دستی نیز بازشماری شود.

 با شکایت تیم حقوقی بوش، دیوان عالی آمریکا با نقض رای دیوان عالی فلوریدا، دستور داد که بازشماری دستی آراء متوقف شود به این دلیل که معیارهای متفاوتی که در بازشماری مناطق مختلف ایالت فلوریدا وجود دارد، مغایر اصل « رفتار برابر» مندرج در قانون اساسی آمریکاست. همچنین دیوان عالی آمریکا معتقد بود که دیوان عالی فلوریدا با دستور حکم مذکور، در واقع، مقرره جدیدی وضع کرده که دخالت در صلاحیت قوه مقننه ایالت فلوریدا است.

در انتخابات جاری ریاست جمهوری، ترامپ در سخنرانی ها و توئیت‌های خود، خواهان توقف شمارش آرای پستی و غیر حضوری شده است. تیم حقوقی او در چند ایالت به دادگاههای ایالتی مراجعه کرده است اما چون قوانین ایالتی در خصوص مجاز بودن شمارش آرای پستی، صراحت داشته است، دادگاهها از پذیرش این تقاضا خودداری کرده اند؛ مثلا دیوان عالی پنسیلوانیا شکایت کمپین ترامپ برای توقف شمارش آرای پستی را رد کرد و به مجریان انتخابات اجازه داد آرای پستی که تا سه روز بعد از انتخابات به دست آن‌ها برسد را بشمارند مشروط بر آنکه حداکثر تا روز انتخابات، پست شده باشند.

به نظر می‌رسد که مراجعه ترامپ به دیوان عالی آمریکا برای نقض این آراء ره به جایی نخواهد برد زیرا هر ایالت بنا بر قوانین و مقررات داخلی خود حق دارد زمان دریافت آرای پستی و نحوه شمارش آنها را مشخص کند و قانون اساسی در این ارتباط، مداخله نکرده است.

مورد دوم شکایت‌ها به دادخواست‌هایی مربوط می‌شوند که خواهان ابطال آرای مخدوش هستند. در این مورد نیز دعوایی در ایالت ویسکانسین اقامه شد و تیم حقوقی ترامپ خواهان عدم شمارش آرای مشخصی در این ایالت شدند که قاضی دادگاه به دلیل فقدان شواهد قابل قبول، این تقاضا را رد کرد.

در خصوص نوع دوم شکایت‌ها، دیوان عالی آمریکا وارد رسیدگی نخواهد شد زیرا این دعاوی به مسائل موضوعی مربوط می‌شوند که در حیطه صلاحیت محاکم ایالتی است و بدیهی است که در این گونه موارد باید دلایل محکمی مبنی بر تقلب در روند شمارش و بررسی آراء وجود داشته باشد. در مجموع به نظر می‌رسد که ترامپ شانس زیادی برای موفقیت در مراجعه به دیوان عالی آمریکا نخواهد داشت.