روایت «تسنیم» از شبکه ملی اطلاعات در چین: مسدود شدن شبکه های اجتماعی خارجی / جلوگیری از قرار گرفتن شهروندان چینی در معرض ایده ها و عقاید زیانبار از نظر نظام حاکم

چین میزبان بزرگترین جامعه آنلاین در جهان است. بر اساس آمار جمعیت اینترنتی چین تا سال 2019 حدود 840 میلیون نفر بوده است و تا سال 2023، به 975 میلیون نفر خواهد رسید. بر اساس آمار ضریب نفوذ اینترنت در چین در حدود 60 درصد است و این میزان، نشان می دهد از هر 5 شهروند چینی 3 نفر از اینترنت استفاده می کنند.

** نقش تلفن های هوشمند ارزان در افزایش جمعیت اینترنتی چین

تلفن های هوشمند ارزان قیمت، نقش مهمی را در افزایش جمعیت اینترنتی چین ایفا می کنند. در سال 2019، بیش از 90 درصد از مردم چین برای دسترسی به اینترنت از تلفن همراه خود استفاده می کردند. ارسال پیام، تماشای فیلم و شنیدن موسیقی از جمله کارهای رایجی است که افراد با تلفن همراه انجام می دهند. در واقع کاربران تلفن همراه در کشور چین روزانه بیش از 70 درصد از زمان خود را به صورت آنلاین سپری می کنند. از بین جمعیت 600 میلیون نفری که روش های پرداختن آنلاین را استفاده می کنند، 580 میلیون نفر به کار گیری خدمات پرداخت از طریق تلفن همراه را ترجیح می دهند.

** مسدود شدن شبکه های اجتماعی خارجی در چین

بر اساس آمار تا سال 2018، حدود 674 میلیون نفر کاربر چینی در شبکه های اجتماعی فعال هستند. با مسدود شدن توتیتر، فیس بوک و یوتیوب در این کشور شبکه های اجماعی محلی از جمله وی چت کاربران زیادی را به خود جذب کردند و چین تبدیل به بزرگترین بازار شبکه های اجتماعی شده است.

در بین کاربران اینترنت به خصوص نسل جوان، شبکه های اجتماعی جذابیت بسزایی دارد. در نظرسنجی انجام شده در سال 2017، در بین کاربران شبکه های اجتماعی بیش از 60 درصد افراد ر ضایت خود را از به کار گیری شبکه های اجتماعی اعلام کردند. بنا به گفته افراد شرکت کننده در نظرسنجی، شبکه های اجتماعی علاوه بر اینکه سبب حفظ ارتباط آنها با خانواده و دوستانشان می شوند، دانش و آگاهی ایشان را نسبت به مسائل و اتفاقات جهان افزایش می دهند.

** تاریخچه فضای مجازی در چین

در سال 2014 اداره فضای مجازی چین تأسیس شد. شین جین پینگ رئیس جمهور کشور چین به عنوان رئیس و لی کی کیانگ نخست وزیر چین به عنوان نائب رئیس این نهاد انتخاب شدند. هم چنین در این نهاد، تقریبا تمام روسای وزارتخانه های مرتبط با اینترنت چین حضور دارند.

جریان های مربوط به اینترنت بومی و بین المللی منجر شد دولت چین نسبت به حکمرانی و اداره فضای فضای اینترنت، جدی تر وارد عمل شود. طبق گفته رئیس جمهور این کشور در سال 2013، اینترنت مستقیما به امنیت ایدئولوژی ملی و امنیت رژیم مربوط می شده است. بالاخره در سال 2014 با هدف پایان بخشیدن به هرج ومرج در اجرای قوانین، اداره کل فضای مجازی برای تنظیم مجدد قوانین حاکمیت اینترنت در چین تأسیس شد.

** اجرا شدن شبکه ملی اطلاعات در چین از سال 1998

کشور چین در فاصله سال های 1998 تا 2008 پروژه ای را تحت عنوان «سپر طلایی» اجرا نموده است. بازه زمانی اجرای پروژه حدود یک دهه است که فاصله زمانی قابل توجهی محسوب  شده و نشانگر اهمیت ملی پروژه است. تخمین زده می شود افراد فعال در این پروژه بین 30 تا 50 هزار نفر بوده اند. یکی از خروجی های این پروژه، فایروال بزرگ چین بوده که معادل سایبری دیوار بزرگ چین دانسته می شود. اجرای این پروژه را می توان برابر راه اندازی شبکه ملی اطلاعات در کشورمان دانست که البته بسیار زودتر آغاز شده و بالطبع زودتر نیز خاتمه یافته و به بهره برداری رسیده است.

از دیگر اقدامات کنترلی صورت گرفته توسط چین می توان به کنترل اطلاعات از مبدأ اشاره نمود. بر این اساس، حکومت چین صاحبان سکوهای خارجی را مجبور به اطاعت از خواسته های خود کرده که در غیر این صورت آن سکو فیلتر خواهد شد. برای مثال، در یک مقطع زمانی دولت چین، شرکت گوگل را مجبور به نمایش روایتی منحصر بفرد برای کاربران چینی در موضوعی خاص کرده بود. با توجه به توانمندی سپر طلایی چین در بحث فیلترینگ، کمتر سکویی به مخالفت با خواسته های حکومت چین تمایل داشته است.

** طبق قانون نفوذ ناخواسته به حاکمیت سایبری چین ممنوع است

حق حاکمیت ملی بر اطلاعات ارائه شده توسط اینترنت در چین از اهمیت زیادی برخوردار است. حق حاکمیت سایبری در چین مبتنی بر دو اصل است: نفوذ ناخواسته به «فضای اطلاعاتی» کشور باید ممنوع شود. در عمل این موضوع به چین امکان می دهد تا از قرار گرفتن شهروندانش در معرض ایده ها و عقاید زیانبار از نظر نظام حاکم بر چین جلوگیری کند. ثانیا: تغییر جهت حکمرانی اینترنت از عناصر فعال شامل دانشگاهیان و شرکت ها است به مقری بین المللی از قبیل سازمان ملل. این اقدام سبب می شود تا قدرت از شرکت ها و افراد به خود دولت و حاکمیت منتقل شود.

بنابراین توجه به اصل حاکمیت سایبری یکی از رویکردهای اصلی در مدیریت فضای مجازی در کشور چین به حساب می آید. بر همین اساس، اقدامات فعالانه ای چون سرمایه گذاری وسیع  در علوم، تحقیقات و فناوری های راهبردی و بنیادین فضای مجازی، توسعه اینترنت ملی، راه اندازی سرویس های اجتماعی تحت وب بومی به جای خیل عظیم سرویس های آمریکایی، توسعه و تقویت شدید توان سایبری و همکاری حقوقی در مبارزه با جرائم سایبری از جمله اقدامات انجام گرفته جهت حفاظت از فرهنگ بومی و دغدغه های اجتماعی در چین محسوب می شود.