چرا «منطقۀ امن حایل» در شمالغرب کشور برای امنیت ملی ضروری است؟

سالار سیف الدینی: حضور تروریست‌ها و نیروهای نظامی متخاصم در جوار مرزهای شمالغرب، در حال حاضر به بزرگ‌ترین تهدید برای امنیت ملی ایران تبدیل شده است. صرفاً اگر به پهپادهای حاضر در جنگ نگاهی بکنیم، تعداد سربازان متخصص حاضر در جنگ مشخص می‌شود. طبیعتاً هدایت این پهپادها بر عهدۀ کارشناسان کشورهای سازنده است و این یک هشدار جدی برای ایران نیز می‌تواند باشد.‏

با توجه به حضور تروریست‌ها، شلیک به خاک ایران، تجاوز پهپادها و سنگرگیری در امتداد مرزهای ایران، آرایش نیروهای تهدیدکنندۀ ایران وضعیت پیچیده‌ای به خود گرفته و از نظر منطقی بروز یک جنگ فراگیر نیز دور از انتظار نیست. به ویژه که بسیاری از کارشناسان بر این باوراند که جنگ اخیر یک پیوست ایرانی نیز دارد. اما پیوست ایرانی چیست؟ اساساً بحران در مناطق شکننده قابلیت سرایت و گسترش دامنه به مناطق دیگر را دارد. این منازعات، همچنین قابلیت تغییر و تبدیل را نیز دارند؛ یعنی ممکن است شکل و ماهیت بحران -اگر کنترل نشود- با سرعت تغییر یابد.

به نظر می رسد این بار برنامه‌ریزی‌هایی وجود دارد تا جهت گسترش دامنۀ مناقشه، بحران به سمت ایران نیز هدایت شود. همۀ نشانه‌ها از وجود چنین برنامه‌ای علیه ایران خبر می‌دهد. لذا جمهوری اسلامی ایران باید در قبال حضور نیروهای تروریست و رشد «تهدید سخت» در کنار مرزهای خود در شمالغرب کشور با حساسیت و جدیت برخورد نماید و آن را به منزلۀ تهدید نزدیک تلقی نموده، گسیل این نیرو ها به منطقه قفقاز و حضور نیروهای خارجی و تجهیزات تحت کنترل آنها در جدار مرزهای مشترک را اقدامی غیردوستانه و مغایر با امنیت و ثبات منطقه تلقی نماید.

جمهوری اسلامی ضرورت دارد که برخورد گلوله‌های ناشناس به خاک ایران در خلال درگیری‌های اخیر و تجاوز پهپادها و سنگرگیری و آتش‌افروزی در امتداد مرزها و هر گونه حضور نیروهای مداخله‌گر خارجی به ویژه نیروهای ترکیه‌ای، اسرائیلی و مزدوران بیشتر در آیندۀ نزدیک را بخشی از مناقشۀ باکو و ایروان تلقی نکند و سناریوهای لازم برای تامین امنیت ملی و آرامش مرزنشین‌ها را تدوین نماید و از گسترش برنامه‌ریزی‌شدۀ دامنۀ بحران به ایران جلوگیری کند. به این منظور ایران باید در راستای امنیت ملی و تامین آرامش ساکنان مناطق مرزی در استان‌های اردبیل و آذربایجان غربی و شرقی بدون ملاحظه و با «صراحت» «منطقۀ امن حائل» با مرزهای کشور را تعیین نماید و نسبت به تثبیت آن اقدام کند.

این منطقه مادامی که مسالۀ قراباغ حل نشده و نسبت به پاکسازی آن از حضور نیروهای تروریست مزدور اطمینان حاصل نشده می‌بایست: با هماهنگی کشورهای همسایه تا عمق مشخصی در آن سوی ارس تعیین شود و حق حضور مسلحانه و گشودن جبهه در آن، به هیچ طرفی داده نشود؛ در صورت آتش‌افروزی و نقض حریم امنیتی ایران نسبت به برخورد قاطعانه با آن اقدام شود؛ در صورت کشف هر گونه نیروی تروریست در منطقۀ حائل نسبت به اجرای عملیات ضد تروریستی و ریشه‌کنی آن اقدام قاطعانه انجام نماید؛ پهپادهایی که با هدایت نیروهای خارجی در منطقۀ حائل به پرواز در آیند به عنوان هدف تلقی شوند؛ سدها، پل‌ها، ابنیۀ تاریخی و تمدنی و تاسیسات زیرساختی به عنوان نقاط مهم منطقۀ حائل، باید مشمول قوانین لازم شوند؛ و در نهایت، در صورت نادیده گرفته شدن امنیت مرزهای شمالغربی ایران، تهران پیاده کردن نیرو در منطقۀ حائل را نیز در دستور کار خود قرار دهد.

سالار سیف الدینی: پژوهشگر ارشد مطالعات قفقاز