توفان تغيير در کشورهاي عربي

توفان تغییر که نظام زین العابدین بن علی را در تونس بر انداخت به سرعت به سمت شرق تغییر جهت داد و به مصر رسیده است.

به گزارش خبرنگار سرویس بین الملل خبرگزاری «انتخاب»؛ پس از سال ها فساد و سوء مدیریت که از شاخصه های نظام های عربی در دوران رهایی از استعمار بوده است مردم تونس موفق شدند خانه شیشه ای نظام بن علی را در هم بشکنند و او را وادار به کناره گیری از قدرت و فرار از کشور کنند.

بن علی در توجیه سیاست های پلیسی اش می گفت، برای آسایش اقتصادی محدودیت هایی را در عرصه سیاست اعمال کرده است اما آغاز اعتراضات مردمی در تونس و برخی از کشورهای عربی نشان داد توجه به توسعه اقتصادی و بی توجهی به اصلاحات سیاسی سیاستی شکست خورده است.

ضمن اینکه توسعه اقتصادی در نظام هایی چون تونس دوران بن علی و مصر دوران مبارک هیچگاه در زندگی مردم عادی نبوده است بلکه این شکوفایی تنها در میان خویشاوندان و خاندان حاکم به چشم می آمد.

وضعیت این روزهای مصر تفاوتی با وضعیت دیروز تونس ندارد و حتی می توان گفت: اوضاع مصر بدتر از تونس است، متوسط درآمد مصر از نصف میانگین درآمد تونسی ها دردوران حکومت بن علی کمتر است، سیاست باز اقتصادی در مصرکه از دوران انور سادات آغاز شده است تنها در انحصار افراد صاحب نفوذ بوده است و هم زمان دولت مصر در ایجاد اشتغال مناسب برای بخش عظیمی از جوانان ناکام بود.

افراد تحصیل کرده مصری هر روز به آمار بیکاران کشور اضافه می شوند وکمک دو میلیاردی آمریکا به نظام سیاسی مصر نیز نه تنها در بخش توسعه امنیتی هزینه نمی شود بلکه در راههایی هزینه می شود که نتیجه اش تسلط هر چه بیشتر سرویس های نظامی و امنیتی بر مردم و بستن دهان مردم است.

در نیم قرن اخیر سیاست توسعه اقتصادی در مصر و تونس در بخش ضعیف جامعه اجرایی نشدکه این امر بیش از هر چیز به سبب گسترش شدید فساد در این دو کشور بوده است.

در هر دو کشور معیار اساسی ترقی در سمت های سیاسی و اداری، علاقه مندی به نظام حاکم بوده است و هم زمان مال اندوزی منحصر به کسانی است که ارتباط مالی قویی با مسئولان دولتی دارند یا در رشوه دادن دست توانایی دارند.

نظام های سیاسی عربی پس از رهایی از استعمار موسسات قانونگذاری، اجرایی و قضایی را هم زمان در سیطره خود گرفته اند و به همین منظور راههای گفتگو با چنین نظام هایی همیشه مسدود است و بر عکس راههای منتهی به فساد تنها به روی چهره های نزدیک به حاکمیت باز است. تحولات تونس و مصر شاهدی است که در سایه افزایش سطح آگاهی مردم، رشد قشر تحصیل کرده و توسعه ارتباطات، هیچ کشور عربی از چنین تحولاتی به دور نخواهد ماند.

تحولات اخیر تونس و مصر در جهان عرب جهشی از حوادث مشابهی است که پیش از این در قالب فعالیت های مسلحانه در برخی کشورها پیگیری می شد و جز خونریزی موفقیتی نداشت اما روش مسالمت آمیز تحول خواهی که روشی مقبول در میان اندیشه های مختلف جوامع محسوب می شود به سادگی و به سرعت جواب داده است.

نمونه تونسی و اجرای آن در مصر سبب شد تا نظام سیاسی مصر سیاست مقابله با شورش ها را انتخاب کند اما انتظار می رود نظام حسنی مبارک به این مرحله از درک برسد که خواسته اساسی مردم تحول دموکراتیک در کشور است و مخالفت با این خواسته مشروع می تواند توفان آرام و مسالمت آمیز مردمی را به توفانی سهمگین تبدیل کند که پیش بینی نتیجه آن بسیار دشوار خواهد بود.

* لؤی صافی / خبرگزاری انتخاب