آرایش نیرو‌های اصولگرا برای رویای ۱۴۰۰

روزنامه اینترنتی فراز نوشت: ماراتن پاستور مدتی است که آغاز شده. هر چند که پاییز به سطح جامعه می‌آید و بسیاری معتقد هستند که با کمبود مخاطب نیز روبه‌رو خواهد شد. مهرداد بذرپاش از جمله حاضران احتمالی در این ماراتن بعد از حدود یک ماه تلاش در مجلس به ریاست دیوان محاسبات رسید. جایی که امکان‌های زیادی به او برای بازگشت به افکارعمومی در قامت یک فسادستیز می‌دهد. اما بذرپاش تنها اصولگرای دورخیزکرده برای ریاست‌جمهوری نیست. چهره‌های متعددی دراین جریان برای پست کلیدی ریاست‌‌جمهوری در سال‌ آتی مطرح هستند. از محمدباقر قالیباف و محسن رضایی که همیشه در تب پاستور سوخته‌اند تا سعید جلیلی و پرویز فتاح رییس بنیاد مستضعفان که ممکن است روی آن‌ها اجماع وجود داشته باشد. البته تا پیش از انتخابات هیچ تشکل و فعالیت حزبی وجود ندارد که شرایط را قابل پیش‌بینی کند. اما همه این چهره‌ها در جریان اصولگرایی تعریف می‌شوند و در عین حال می‌توانند در طیف‌های مختلف این جریان قرار بگیرند. در شرایطی که ممکن است رقابت 1400 تبدیل به کارزاری درون‌اصولگرایی تبدیل شود ممکن است آرایش سیاسی این جریان نیز شکل متفاوتی به خود بگیرد. اتفاقی که در مجلس یازدهم نیز تاکنون در چند بزنگاه خود را نشان داده است. حال سوال اینجاست؛ چه چهره‌هایی از کدام طیف‌های اصولگرایی برای حضور در انتخابات 1400 تلاش می‌کنند؟

پایداری و رویای۱۴۰۰

مهرداد بذرپاش از سیاست‌مداران نزدیک به جریان پایداری با کلیدواژه‌های «جوان» و «حزب‌اللهی» به ریاست دیوان محاسابات رسید. کلیدواژه‌های که می‌تواند در آینده نیز به او در کسوت نامزد ریاست‌جمهوری کمک کند. او تلاش برای رسیدن به ریاست دیوان را حتی پیش از تعیین هیات‌ رییسه کمیسیون‌های مجلس آغاز کرد. بذرپاش که سابقه نمایندگی نیز داشت از طریق چند نماینده نزدیک به خود رایزنی‌ها را پیش برد و حتی با نمایندگان شهرستان‌ها نشست‌هایی برگزار کرد. او قبل اینکه رییس دیوان محاسبات شود، معاون اجتماعی ستاد اجرائی فرمام امام (ره) است و ریاست دو هلدینگ وابسته به این ستاد را برعهده دارد. بذرپاش در رقابتی پیروز شد که لطف‌الله فروزنده حضور داشت. فروزنده، سخنگوی جمعیت ایثارگران و دستیار تولیت آستان قدس در امور استان‌ها است و حمایت طیف نزدیک به قالیباف در مجلس را با خود داشت. اما بذرپاش همزمان از سوی جریان پایداری و مدیران احمدی‌نژادی مجلس حمایت می‌شد و در نهایت 158 رای موافق داشت.

دیوان محاسابات مهم‌ترین بازوی نظارتی مجلس است که اختیارات زیادی برای تفحص در حوزه‌های مالی و بودجه‌ای را دارد. حالا بذرپاش با ریاست بر دیوان امکان زیادی برای پروپاگاندا با کارنامه مالی دولت دارد و می‌تواند جایگاه خود را در جریان اصولگرایی تثبیت کند.

قالیباف می‌آید؟

گفته می‌شود محمدباقر قالیباف که بر کرسی ریاست پارلمان تکیه زده هم هنوز گوشه چشمی به 1400 دارد. چرا که او در نهایت بر سر شروطی که خواهان صرف نظر رییس مجلس از ریاست جمهوری بود، کوتاه نیامد. این شروط در آستانه انتخابات ریاست مجلس مطرح شده بود. البته قالیباف توانست با اکثریت قاطعی ریاست مجلس اصولگرا را به دست آورد. او حالا حمایت طیفی از جوانان اصولگرا را دارد که به جریان سنتی نیز نزدیک نیستند. شهردار اسبق تهران از این طیف با عنوان «نواصول‌گرایی» یاد کرده است. باید دید که قالیباف یک بار دیگر با «نواصولگرایی» برای ریاست‌جمهوری خیز برمی‌دارد یا نه. او که آخرین بار به نفع حجت‌الاسلام رییسی کنار کشید و کناره‌گیری‌اش با حرف و حدیث‌هایی هم همراه بود.

رییسی نمی‌آید

تاکنون زمزمه‌های کاندیداتوری رییس فعلی دستگاه قضا هم برای 1400 مطرح شده است. بعد از بالا گرفتن این زمزمه‌های بود که حسن قاضی زاده هاشمی نایب رییس مجلس از جریان دیدار با رییسی دراین باره نوشت: «ایشان (رئیس قوه قضائیه) به شدت (با کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری در سال 1400) مخالفت کردند و ضمن تاکید بر برنامه ۵ ساله خود در قوه قضائیه، طرح بحث‌های این چنینی را انحراف در مسیر تحولی قوه و گفتمان مبارزه با فساد دانستند.»

رضایی و رویای دیرین

دیگر اصولگرایی که سه بار بختش را در انتخابات ریاست‌جمهوری آزموده محسن رضایی است. رضایی از سال 60 تا 76 فرمانده سپاه بوده و پس از آن در مجمع تشخیص مصلحت نظام حضور داشته است. او در انتخابات 84، 88 و 92 در سه دوره متوالی در انتخابات حاضر شده است. البته رضایی سال 84 پیش از برگزاری انتخابات انصراف داد. اما در دو انتخابات بعدی نیز هرگز نتوانست از اجماع اصولگرایان برخوردار شود. با اینکه همچنان می‌توان رضایی به عنوان یکی از کاندیداهای بالقوه اصولگرایان دانست اما باز هم بعید است که بتواند کاندیدای نهایی و مورد اجماع این جریان باشد.

حرکت از «دولت در سایه» تا دولت در پاستور

سعید جلیلی کاندیدای سابق ریاست‌جمهوری چند سالی است که حلقه‌ای را تشکیل داده است. حلقه‌ای که نه می‌توان نام حزب روی آن گذاشت و نه حتی تشکل. با این حال جلیلی با عده از جوانان اصولگرا در حوزه‌های مختلف فعالیت پژوهشی دارد و نام فعالیت‌ها خود را «دولت در سایه» گذاشته است. اما او در این مسیر همراهی دیگر طیف‌های اصولگرا را ندارد و هیچ یک از چهره‌های مطرح این جریان اظهارنظری مبنی بر حمایت از او نداشته‌اند. با این حال فعالیت‌های پژوهشی جلیلی به نشست‌هایی با نمایندگان نزدیک به جریان پایداری در مجلس دهم نیز منجر شده بود. او اکنون عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام است و از سال 86 تا 92 نیز دبیر شورای عالی امنیت ملی بود. جلیلی در همین دوره ریاست هیات مذاکره‌کننده پرونده هسته‌ای ایران را نیز به عهده داشت و می‌تواند از دیگر کاندیداهای بالقوه ریاست جمهوری 1400 باشد که نزدیک به جریان پایداری محسوب می‌شود.

رییس مستضعفان

در این میان از سال 96 صحبت از یک چهره دیگر نیز مطرح بوده؛ پرویز فتاح، رییس کنونی بنیاد مستضعفان و رییس پیشین کمیته امداد امام خمینی (ره). فتاح سال 96 با وجود پیشنهاد اصولگرایان به دلیل کاندیداتوری رییسی نپذیرفت که وارد کارزار ریاست‌جمهوری شود. او اما در این سال‌ها سعی کرده خود را به عنوان چهره‌ای عدالت‌خواه و البته «مدیری جهادی» مطرح کند که یکی از کلیدواژه‌ٰهای مهم اصولگرایان درباره او است. از سوی دیگر توجه صداوسیما به فعالیت نهادهای تحت مدیریت فتاح در این سال‌ها نیز می‌تواند حاکی از برنامه‌های احتمالی آینده باشد. حضور فتاح در سطح رسانه‌ها البته پس از ماجرای جنجالی مصاحبه درباره آزادراه تهران-شمال برای مدتی کمرنگ شد. در آن برنامه مجری شبکه پنج صداوسیما سعی کرد در قالب سوال‌هایی مثل زمان طولانی و هزینه گزاف این پروزه فتاح را به چالش بکشد. رییس بنیاد مستضعفان هم رفته‌رفته از این سوال‌ها‌ خشمگین شد و درنهایت در پاسخ به مجری که خود را نماینده مردم معرفی کرد گفت: «کی گفته شما نماینده مردم هستید؟ شما نماینده مردم نیستید. صداوسیما شما را گذاشته از من سوال بپرسید…». همینجا بود که مجری برنامه را قطع کرد تا جنجال با رییس آینده‌دار بنیاد مستضعفان بیش از این ادامه پیدا نکند. کسی که حتی می‌تواند مصداق کلیدواژه‌های «جوان» و «حزب‌اللهی» نیز باشد.

سودای «بهاری»‌ برای ریاست‌جمهوری

در این سال‌ها سعی کرده تا از اردوگاه اصولگرایان جدا شود و جریانی به نام «دولت بهار» راه بیاندازد. با این همه هنوز هفت سالی بیش از پایان ریاست هست ساله او بر دولت نگذشته و پیامد‌های دوران هشت ساله در زندگی مردم آشکار است. البته احمدی‌نژاد بی‌توجه به این مسایل مدت‌هاست ندای آزادی‌خواهی و عدالت‌طلبی سر می‌دهد و در تلاش برای تثبیت پایگاه رای میان طبقات مختلف جامعه است. برخی احمدی‌نژاد را دارای ظرفیت نمایندگی جریان سوم نیز می‌دانند. جریانی که بتواند جلوتر از دو جریان اصلی پس از انقلاب اسلامی وارد کارزار انتخابات شود.

مردی برای ائتلاف؟

وقتی صحبت از ائتلاف و تکرار سیاست سال 92 می‌شود نام علی لاریجانی وسط می‌آید. سیاست‌مدار 63 ساله که بعد از 12 سال مجلس را ترک کرده و عضو مجمع تشخیص مصلحت و مشاور مقام معظم رهبری است. لاریجانی از طیف راست سنتی برخواسته اما در طول چند دهه دیگر جایی میان اصولگرایان سنتی و تندور ندارد. او حتی در انتخابات مجلس دهم نیز در لیست امید حضور داشت که حاکی از اختلاف‌نظر گسترده با اصولگرایان بود. با این حال تنها چهره‌ای که می‌تواند نقشی شبیه حسن روحانی در انتخابات آتی ایفا کند علی لاریجانی است و احزابی مثل کاگزاران سازندگی به کاندیداتوری او دل بسته باشند.

هیچ یک از افراد یادشده تاکنون شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 را تایید یا رد نکرده‌اند. البته این‌ها فقط کاندیداهای بالقوه اصولگرایان هستند و البته باید دید که شرایط کنونی تا پاییز و زمستان دچار چه تحولاتی خواهد شد.